"Χίτλερ, να μη το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη..." - Του Ντίνου Αυγουστή

Η μάχη της Κρήτης ήταν μια από τις πλέον συγκλονιστικές και ξεχωριστές μάχες του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Η απόφαση για την επίθεση στην Κρήτη ελήφθη από το ίδιο τον Χίτλερ στις 25 Απριλίου 1941, λίγες μέρες μετά την παράδοση της Ηπειρωτικής Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα. Οι γερμανοί, όπως πίστευαν οι Σύμμαχοι, είχαν ως στόχο να εξασφαλίσουν τα νοτιοανατολικά τους νώτα, ενόψει της «Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα» (Εκστρατεία στην Σοβιετική Ένωση) και να εξορμήσουν στη Βόρεια Αφρική, με εφαλτήριο την Κρήτη. Η γερμανική πολεμική μηχανή αποτελείτο από 1190 αεροπλάνα (πολεμικά και μεταγωγικά) και 29.000 άνδρες (αλεξιπτωτιστές και πεζικάριους), ενώ οι Ιταλοί θα συνεισέφεραν 3.000 στρατιώτες. Την Κρήτη υπερασπίζονταν όσοι Έλληνες στρατιώτες είχαν παραμείνει στην Μεγαλόνησο και δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί), που είχαν διεκπεραιωθεί από την κατεχόμενη Ελλάδα. Οι υπερασπιστές της Μεγαλονήσου ανήρχοντο σε περίπου 40.000, αλλά είχαν ανεπαρκή και απαρχαιωμένο οπλισμό, ιδίως οι Έλληνες.

Η επιχείρηση της κατάληψης ξεκίνησε το πρωί της 20ης Μαΐου 1941 και κράτησε έως την 1η Ιουνίου 1941. Αυτό που έγινε από την πρώτη στιγμή που φάνηκε ο πρώτος γερμανός αλεξιπτωτιστής στο κρητικό ουρανό είναι απίστευτο. Οι Κρήτες χωρίς να υπάρχει κανένα οργανωμένο σχέδιο που να τους συμπεριλαμβάνει στον αμυντικό σχεδιασμό και σχεδόν άοπλοι, αυθόρμητα, όπως έκαναν για αιώνες απέναντι στον οποιοδήποτε κατακτητή, ξεκινούν μια πεισματική άμυνα με αποτέλεσμα το πρώτο κύμα των 3000 αλεξιπτωτιστών να αποδεκατισθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου. Η αντίσταση των Κρητών απετέλεσε τον προάγγελο της Ελληνικής Εθνικής αντίστασης, αλλά και της Γαλλικής και της αντίστασης των Γιουγκοσλάβων και των Σοβιετικών. Οι επιτιθέμενοι καταφέρνουν να κερδίζουν κάθε βήμα με τεράστιες απώλειες από τα πιο επίλεκτα στρατιωτικά τους σώματα. που έφθασαν τους 15.000 νεκρούς.

Πάρα πολλοί ιστορικοί αναφέρονται στα λάθη της συμμαχικής ηγεσίας που δεν μπόρεσε να οργανώσει αποτελεσματικότερα την άμυνα της Κρήτης ώστε να αποτελέσει ένα απόρθητο φρούριο, αλλά πιθανά αυτό δεν ήταν στα συμμαχικά επιτελικά σχέδια και απλώς την χρησιμοποίησαν για να καθυστερήσουν μόνο τα γερμανικά στρατεύματα. Παρ΄ όλα αυτά, η σημασία της Μάχης της Κρήτης ήταν πολύ μεγάλη, καθώς εξαιτίας της οι γερμανοί ματαίωσαν τα σχέδια για αντίστοιχη κατάληψη της Κύπρου και της Μέσης Ανατολής, αλλά καθυστέρησαν και την εφαρμογή των σχεδίων για την κατάληψη της Σοβιετικής Ένωσης. Οι μεγάλες απώλειες του επίλεκτου σώματος των αλεξιπτωτιστών αναθεώρησε τα σχεδία των γερμανών και δεν το χρησιμοποίησαν ξανά σε άλλη μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση, αφού αποδείχθηκε στην πράξη ότι η τρομερή πολεμική μηχανή που σάρωνε με μεγάλη ευκολία όλους τους ευρωπαϊκούς στρατούς, τα βρήκε δύσκολα μπροστά στους αποφασισμένους Κρήτες. Ένα απόσπασμα από ένα ριζίτικο τραγούδι, αποκαλύπτει όλο το Κρητικό μεγαλείο: «……Κρήτη μ’ η Μεραρχία σου, αν ήτανε κοντά σου, το γερμανό θα ν’ έθαφτες μέσα στα χώματά σου.…».

«Στη Κρήτη μόνο οι πέτρες δεν σηκώνονταν μοναχές τους να μας κτυπήσουν. Κάθε έμψυχο μας πολεμούσε και μας πολεμά μέχρι την ύστατη στιγμή, κάνοντας έτσι την μάχη αυτή μια από τις πιο παράδοξες και ένδοξες της ιστορίας», θα γράψει αργότερα στις σημειώσεις του γερμανός αξιωματικός. Οι γερμανοί μετά τη κατάληψη της Μεγαλονήσου, δεν μπορούν να συγχωρήσουν την συμμετοχή του Κρητικού λαού σε μια τόσο οδυνηρή γι' αυτούς αντίσταση. Έτσι, αρχίζει μία νέα περίοδος με αιματηρές θυσίες και σκληρά αντίποινα σε βάρος του. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, ομαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις χωριών, φόνοι ανεξάρτητα από ηλικία, συμπληρώνουν το έργο των βομβαρδισμών. Το τίμημα σε αίμα που πληρώνει η Κρήτη από την εισβολή και κατοχή των γερμανών είναι 6.593 άνδρες, 1.113 γυναίκες και 869 παιδιά.

«Ήταν υπέροχο το θέαμα να βλέπει κανείς χωρικούς όλων των ηλικιών να ζητούν όπλα και μόνον όπλα. Το ηθικόν των Κρητών είναι αδύνατο να περιγραφτεί . Όταν ολόκληρος η ιστορία έλθει εις φώς θα συγκαταλεχθεί μεταξύ των ευγενέστερων παραδειγμάτων της Ιστορίας». Αυτά έγραφε στο ημερολόγια του ο ταξίαρχος Σωλσμπουργκ Τζόουν του Επιτελείου του Στρατηγού Φρεϋμπουργκ, την ίδια ώρα που ο Χίτλερ διερωτάτο: «Διατί η Κρήτη αντέχει ακόμη , ενώ ολόκληρος η Γαλλία έπεσεν εντός οκτώ ημερών;»

Ντίνος Αυγουστή

Εκπαιδευτικός στο Τ.Ε.Ι. της Λάρισας

Από το Μονάγρι Λεμεσού.

a.avgoustis@hotmail.com