Vilina Vlas: Το ξενοδοχείο του τρόμου! - Της Χριστιάννας Λούπα

"Κι αδύνατο να μάθεις τα φρονήματα, τη σκέψη, την ψυχή του κάθε ανθρώπου προτού πάρει στα χέρια του εξουσία" - Από την "Αντιγόνη" (Σοφοκλής)

Η πρόσφατη σύλληψη του πρώην στρατιωτικού ηγέτη των Σερβοβοσνίων, Ράτκο Μλάντιτς και η παραπομπή του στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλά και η δίκη του  πρώην ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάρατζιτς, που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, φαίνεται πως έχουν ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου, καθώς αναβιώνουν ανατριχιαστικές μνήμες από τον πόλεμο της Βοσνίας, που ξέσπασε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και στοίχισε χιλιάδες ζωές.

Πράγματι, στα πλαίσια της διάλυσης της πολυεθνικής Γιουγκοσλαβίας – μια μακρόχρονη διαδικασία που ξεκίνησε το 1991 και ακόμα δεν έχει οριστικά και ουσιαστικά περατωθεί – ο πόλεμος της Βοσνίας (1992–1995) αναμφίβολα κρατά τα σκήπτρα του πιο σκληρού και άγριου πολέμου των τελευταίων ετών, καθώς απελευθέρωσε εθνικιστικά μίση που από χρόνια έμοιαζαν εγκλωβισμένα σε ένα καζάνι που βράζει.

Ο πόλεμος αυτός, στον οποίο έλαβαν μέρος Βόσνιοι (μουσουλμάνοι), Σέρβοι και Κροάτες και σκοπό είχε την ανεξαρτησία της Βοσνίας, ευθύς εξ αρχής πήρε χαρακτήρα εθνοκάθαρσης. Μαζί με τον Γιουγκοσλαβικό στρατό που κατέλαβε την περιοχή, έκαναν την εμφάνισή τους και οι παραστρατιωτικές ομάδες των Σέρβων εθνικιστών, οι Τσέτνικ, που ευθύνονται για πολλά εγκλήματα πολέμου, όπως οι μαζικές δολοφονίες και ο πολύ μεγάλος αριθμός ομαδικών βιασμών, ως όπλο πολέμου, που σκοπό είχε να κάμψει το ηθικό του εχθρού. Υπολογίζεται ότι πάνω από 20.000 γυναίκες έπεσαν θύματα βιασμού την περίοδο εκείνη.

Το Βιλίνα Βλας, (Vilina Vlas), είναι ένα ήσυχο ξενοδοχείο με πολλές ανέσεις και spa, επτά μόλις χιλιόμετρα βορειοανατολικά του πανέμορφου Βίζεγκραντ, στην ανατολική Βοσνία, όπου – πριν τον πόλεμο – οι δύο στους τρεις κατοίκους ήταν Βόσνιοι μουσουλμάνοι και ένας Σέρβος χριστιανός ορθόδοξος. Η παράδοση λέει ότι στα νερά της παρακείμενης πηγής έλουζε τα μαλλιά της μια πανέμορφη νεράιδα, γι αυτό και η τοποθεσία ονομάστηκε Vilina Vlas, που σημαίνει «τα μαλλιά της νεράιδας». Λίγοι όμως γνωρίζουν την ιστορία του ομώνυμου ξενοδοχείου, που θα έλεγε κανείς ότι τώρα πια είναι στοιχειωμένο από τις πολλές ψυχές που βασανίστηκαν και μαρτύρησαν εκεί κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το  Βιλίνα Βλας, γνωστό και ως "Rape motel", δηλαδή "το μοτέλ των βιασμών", είχε μετατραπεί από τον αρρωστημένο νου των Τσέτνικ σε στρατόπεδο όπου ανέκριναν και βασάνιζαν κόσμο, αλλά και οίκο ανοχής, όπου συστηματικά και κατ’ επανάληψη βιάζονταν και κακοποιούνταν σεξουαλικά  Βόσνιες γυναίκες από 14 έως 50 ετών. Υπολογίζεται ότι κρατήθηκαν εκεί πάνω από 200 γυναίκες, από τις οποίες λίγες επέζησαν, κάποιες σκοτώθηκαν, μερικές τρελάθηκαν και άλλες αυτοκτόνησαν.

Φωτο: Η γραφική γέφυρα του Visegrad

Πρωτεργάτης της διεστραμμένης αυτής τακτικής ήταν ο φοβερός και τρομερός Σερβοβόσνιος Μίλαν Λούκιτς, καταζητούμενος επί σειρά ετών για 150 δολοφονίες και ο οποίος συνελήφθη τελικά στην Αργεντινή το 2005 και πρόσφατα καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Αρκετοί εγκληματίες πολέμου της περιόδου εκείνης ωστόσο, αναζητούνται ακόμα, ενώ ένας ακόμη Σέρβος, πρώην αξιωματικός, καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 30 ετών από το Δικαστήριο Για Εγκλήματα Πολέμου της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, αφού κρίθηκε ένοχος για τον φόνο δεκάδων ανθρώπων και για συμμετοχή σε διώξεις και συλλήψεις χιλιάδων άλλων κατά την διάρκεια της αποτρόπαιας σφαγής στη Σρεμπρένιτσα.

Τα μέλη των εθνικιστικών οργανώσεων «Λευκοί αετοί», «Τίγρεις» και «Σέζελς» διάλεγαν προσεκτικά όμορφες και καλλίγραμμες κοπέλες και τις μετέφεραν στο Βιλίνα Βλας. Ο σκοπός ήταν αφ’ ενός η «ψυχαγωγία» των στρατιωτών και αφ’ ετέρου η γέννηση παιδιών Τσέτνικ στα πλαίσια της εθνοκαθαρτήριας τακτικής, σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες και την Αναφορά Μπασσιούνι των Ηνωμένων Εθνών. Τί απέγιναν τα παιδιά που γεννήθηκαν από τους βιασμούς εκείνους κανείς δεν γνωρίζει στην περιοχή ή καλύτερα κανείς δεν θέλει να συζητά σχετικά.

Παρόμοιο σκοπό επίσης εξυπηρετούσαν και άλλα σπίτια και στρατόπεδα, όπως το τρομερό "Karaman's House", κοντά στη Foča της Βοσνίας, το υπαίθριο στάδιο της Foča ή το "στρατόπεδο βιασμών" στο Doboj, της βορειοανατολικής Βοσνίας. Χαρακτηριστική τακτική των Τσέτνικ δε, ήταν να κρατούν αιχμάλωτες τις έγκυες γυναίκες μέχρι τον έβδομο μήνα της κυήσεως, για να είναι σίγουροι ότι δεν θα προβούν σε έκτρωση.

Φωτο: "Karaman's House"

Όπως υποστηρίζεται από τη Διεθνή Αμνηστία και άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις πάντως, μόνο δώδεκα άνδρες ως  τώρα έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα σεξουαλικής βίας από το Δικαστήριο της Βοσνίας Ερζεγοβίνης και δεκαοκτώ έχουν παραπεμφθεί στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ενώ εκείνοι που έλαβαν μέρος στο έγκλημα του Βιλίνα Βλας, όχι μόνο κυκλοφορούν ατιμώρητοι, αλλά κατέχουν και υψηλά αξιώματα.

Ας σημειωθεί εδώ, ότι ο βιασμός αναμφίβολα στοιχειοθετεί πλέον έγκλημα πολέμου, σύμφωνα με την απόφαση υπ’ αρ. 1820/2008 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η απόφαση χαρακτηρίζει κάθε μορφή σεξουαλικής βίας κατά αμάχων,  ως «τακτική πολέμου», που «απαιτεί τον άμεσο τερματισμό» της στη διάρκεια των απανταχού πολέμων και συρράξεων. Επιπλέον, καλούνται όλες οι πλευρές να πάρουν αμέσως «τα ενδεδειγμένα μέτρα για την προστασία των γυναικών και ειδικότερα των κοριτσιών, από κάθε μορφή σεξουαλικής βίας, χρησιμοποιώντας στρατιωτικές πειθαρχικές κυρώσεις». Επισημαίνεται επίσης ότι «ο βιασμός και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας μπορούν να αποτελέσουν έγκλημα πολέμου, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας ή συστατικό στοιχείο του εγκλήματος της γενοκτονίας» και επομένως οι διαπράττοντες παρόμοια εγκλήματα παραπέμπονται στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Μετά απ’ όλα αυτά αναρωτιέται κανείς, μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη διαστροφή και κτηνωδία εκείνων που σε καιρό πολέμου κρατούν όπλα στα χέρια τους και εξουσιάζουν τους άμαχους και αδύνατους. Υπάρχει άραγε πραγματική απονομή δικαιοσύνης για τους εγκληματίες πολέμου;  Και κυρίως, σε καιρό ειρήνης, πού είναι καταχωνιασμένα όλα αυτά τα άγρια ανθρώπινα ένστικτα και δεν τα βλέπουμε; Ή μήπως λάθρα υπάρχουν και είναι έτοιμα να βγουν στην επιφάνεια, υπό την καθοδήγηση επιτήδειων, που με την προπαγάνδα τους θα χρησιμοποιήσουν πατρίδες και θρησκείες, φανατίζοντας ολόκληρους λαούς προς όφελος των σκοπών τους; Έχουν, άραγε, τίποτα να χωρίσουν οι άνθρωποι διαφορετικών φυλών και θρησκειών και πώς είναι δυνατόν, ενώ σε καιρούς ειρήνης ζουν αρμονικά, σε καιρό πολέμου να μετατρέπονται σε αιμοβόρα τέρατα;

Όσον αφορά το ξενοδοχείο, αξιοσημείωτο είναι ότι επαναλειτουργεί κανονικά μετά τον πόλεμο και επειδή, ελλείψει χρημάτων, δεν έχει γίνει καμία ανακαίνιση, στους τοίχους των δωματίων υπάρχουν ακόμα χαραγμένα τα ονόματα των φυλακισμένων γυναικών, που οι ίδιες είχαν χαράξει και που σαν φαντάσματα στέκουν εκεί για να θυμίζουν στους ανυποψίαστους τουρίστες, πως, μερικά χρόνια πριν, σε καιρούς απίστευτου μίσους και ομαδικής παράνοιας, όποιος ανέβαινε τα σκαλιά εκείνου του κολαστηρίου, ήταν σα να διάβαινε της πύλες της κολάσεως.

Χριστιάννα Λούπα

Info:

1. Εκπομπή «Εμπόλεμη Ζώνη» – «Τα μαλλιά της νεράιδας» του Σωτ. Δανέζη, Mega TV, 29/5/2007

2. Final Report of the United Nations Commission of Experts established pursuant to Security Council resolution 780 (1992)

3. Visegrad Genocide Memories – http://genocideinvisegrad.wordpress.com/

4. «Whose justice?’ : The women of Bosnia and Herzegovina are still waiting», Διεθνής Αμνηστία,http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR63/006/2009/en/6330934f-d46e-4943-b32b-b3962095173a/eur630062009en.pdf

5. Vilina Vlas, Wikipedia – http://en.wikipedia.org/wiki/Vilina_Vlas