Παγκόσμια πρωτιά από έλληνες ερευνητές στη μάχη κατά του καρκίνου

Χάρη σε μια νέα τεχνική που κάνει τα καρκινικά κύτταρα να λάμπουν και να ξεχωρίζουν από τα υγιή, κατέστη δυνατή για πρώτη φορά η χειρουργική αφαίρεση με μεγάλη ακρίβεια καρκινικών κυττάρων από ωοθήκες, τα οποία σε άλλη περίπτωση θα είχαν μείνει απαρατήρητα και δεν θα είχαν αφαιρεθεί κατά την επέμβαση, οδηγώντας πιθανώς σε επανεμφάνιση του καρκίνου μετά από ένα χρονικό διάστημα. Η νέα μέθοδος, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής Βασίλη Ντζιαχρήστο, επικεφαλής του Ινστιτούτου Βιολογικής και Ιατρικής Απεικόνισης του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου και του Κέντρου Χέλμχολτς στη Γερμανία, ανοίγει το δρόμο για πιο αποτελεσματικές αφαιρέσεις καρκινικών ιστών και για το καλύτερο "καθάρισμα" ενός ασθενούς από τον καρκίνο.

Οι ερευνητές παρουσίασαν την μελέτη τους στο ιατρικό περιοδικό "Nature Medicine", σύμφωνα με το "Nature", τη βρετανική "Γκάρντιαν" και το "New Scientist". Από ελληνικής πλευράς, συμμετείχαν επίσης οι Γιώργος Θέμελης και Αθανάσιος Σαραντόπουλος (και οι δύο συνεργάτες του Ντζιαχρήστου στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου), ενώ σημαντική υπήρξε η συμβολή του καθηγητή και χειρούργου Γκούιτζεν βαν Νταμ του ολλανδικού πανεπιστημίου του Γκρένιγκεν και του καθηγητή χημείας Φίλιπ Λόου του αμερικανικού πανεπιστημίου Περντιού.

Οι ερευνητές χορήγησαν ενδοφλέβια στους ασθενείς μια ειδική ουσία (σχετική με το φυλλικό οξύ) και κατάφεραν να προσδέσουν στα καρκινικά κύτταρα ένα μόριο της φθορίζουσας ουσίας, κάνοντας τους καρκινικούς ιστούς να λάμπουν πλέον υπό το φως μιας ειδικής κάμερας. Αυτό επιτρέπει στους χειρουργούς να ξεχωρίζουν με ακρίβεια, σε πραγματικό χρόνο την ώρα της επέμβασης, τα καρκινικά από τα γύρω υγιή κύτταρα. Οι γιατροί, με τη νέα μέθοδο, βρήκαν κατά μέσο όρο 34 όγκους σε κάθε ασθενή έναντι μόλις επτά με τις υπάρχουσες έως τώρα τεχνικές.

Από όλους τους γυναικολογικούς καρκίνους (κολπικό, μήτρας, ωοθηκών), ο τελευταίος προκαλεί τους περισσότερους θανάτους, καθώς είναι και ο πιο δύσκολος στον εντοπισμό του. Η αφαίρεση όσο το δυνατό μεγαλύτερου μέρους του καρκινικού ιστού είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας μετά την επέμβαση, ώστε να σκοτωθούν όλα τα εναπομένοντα καρκινικά κύτταρα.

Για "πραγματικό άλμα προόδου στην χειρουργική απεικόνιση" έκανε λόγο ο Ντζιαχρήστος και πρόσθεσε ότι "μέχρι τώρα έπρεπε να βασιστούμε μόνο στο ανθρώπινο μάτι για να εντοπίσουμε τον καρκινογόνο ιστό ή σε μη εξειδικευμένες χρωστικές ουσίες που χρωμάτιχαν τόσο τα επιμέρους καρκινικά κύτταρα όσο και τον (υγιή) αγγειακό ιστό. Τώρα πια ακολουθούμε ακριβείς μοριακές ενδείξεις και όχι απλώς την φυσιολογία. Αυτό παρέχει μεγαλύτερη ακρίβεια και βεβαιότητα στους γιατρούς για να αφαιρέσουν τα καρκινικά κύτταρα στο χειρουργείο σε πραγματικό χρόνο".

Στην πρώτη τους κλινική δοκιμή (που περιλάμβανε δέκα επεμβάσεις σε γυναίκες ηλικίας 41-76 ετών), οι γιατροί κατάφεραν να αφαιρέσουν όγκους μικρότερους από ένα χιλιοστό σε μέγεθος, δηλαδή περίπου 30 φορές μικρότερο σε σχέση με τους μικρότερους όγκους που μπορεί να εντοπίσει η συμβατική χειρουργική τεχνική. Σύμφωνα μάλιστα με τον Ντζιαχρήστο, η τεχνική θα μπορούσε να εντοπίσει καρκινογόνο ιστό πολύ μικρότερο, μέχρι και 50 μικρόμετρα (εκατομμυριοστά του μέτρου).

Οι μέχρι τώρα απεικονιστικές τεχνικές (ακτίνες Χ, μαγνητική τομογραφία, υπολογιστική τομογραφία, υπέρηχοι κ.α.) βοηθούν τους γιατρούς να υπολογίσουν το μέγεθος ενός όγκου και την θέση του στο σώμα, όμως δεν μπορούν να διακρίνουν με ακρίβεια ένα καρκινικό κύτταρο από ένα υγιές, γεγονός που περιορίζει την αποτελεσματικότητα της χειρουργικής επέμβασης. Η νέα τεχνική μοριακής απεικόνισης, που αρχικά δοκιμάστηκε σε ποντίκια και τώρα για πρώτη φορά δοκιμάστηκε σε ανθρώπους, φαίνεται πια να ξεπερνά αυτή τη δυσκολία.

Σε αυτό το δοκιμαστικό στάδιο, σύμφωνα με τον Ντζιαχρήστο, απλώς επιβεβαιώθηκε ότι η τεχνική "δουλεύει" στους ασθενείς, αν και στην πορεία θα πρέπει να βελτιωθεί κι άλλο, ώστε να διασφαλιστεί ότι σε όλους τους καρκινοπαθείς θα λάμπουν τα κύτταρά τους. Το επόμενο βήμα επίσης θα είναι να εξακριβωθεί ότι όντως η τεχνική βελτιώνει την κατάσταση της υγείας των ασθενών μετά την χειρουργική επέμβαση και αυτό απαιτεί μια νέα μεγάλη κλινική δοκιμή σε τυχαίο δείγμα.

Ο Βασίλης Ντζιαχρήστος αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Χάρβαρντ στις ΗΠΑ, όπου ειδικεύτηκε στην τεχνολογία της ιατρικής απεικόνισης, πριν μετακινηθεί στη Γερμανία.

Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση:http://www.nature.com/nm/journal/vaop/ncurrent/abs/nm.2472.html

Παύλος Δρακόπουλος

© ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ και παραχωρούνται σε συνδρομητές μόνον για συγκεκριμένη χρήση.

http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=15414