Ζάξενχαουζεν: Το στρατόπεδο πρότυπο των ναζί, Φωτορεπορτάζ - Του Παναγιώτη Δελή

Φωτο: Κρατούμενοι του Sachsenhausen, 19/12/1938

Το παρακάτω άρθρο αποτελεί μια σύντομη περιήγηση ενός στρατοπέδου που διαδραμάτισε ρόλο κλειδί στην πιο μελανή σελίδα της σύγχρονης Γερμανικής ιστορίας. Αυτής του Ολοκαυτώματος.

Τον περασμένο  Ιανουάριο ταξίδεψα στο Βερολίνο με στόχο να επισκεφθώ διάφορα μνημεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τον οποίο ασχολούμαι προσωπικά. Ένας από τους σταθμούς μου ήταν και το στρατόπεδο συγκέντρωσης Ζάξενχαουζεν. Είχα την τύχη να με ξεναγήσει ένας άριστος ιστορικός, ο οποίος υπήρξε πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών, του Βρετανικού στρατού, κατά την περίοδο του Ψυχρού πολέμου. Πριν πραγματοποιήσω την επίσκεψη στον εν λόγω χώρο θεωρούσα ότι δε θα αιφνιδιαστώ ιδιαίτερα. Έχω διαβάσει εκατοντάδες φρικιαστικές μαρτυρίες από έγκλειστους στρατοπέδων, και πίστευα ότι είχα προετοιμαστεί ψυχολογικά. Έκανα λάθος. Τελικά είναι εντελώς διαφορετικό να βιώνεις την ιστορία. Για το λόγο αυτό νιώθω την ανάγκη να μοιραστώ κάποιες εικόνες.

Το Ζάξενχαουζεν τέθηκε σε λειτουργία το 1936. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε για τον εγκλεισμό πολιτικών κρατουμένων. Η στρατηγική του θέση πολύ κοντά στην αστική περιοχή του Οράνιενμπουργκ το καθιστούσε άκρως αποτελεσματικό, καθώς υπήρχε απευθείας σιδηροδρομική γραμμή που το συνέδεε με τη γερμανική πρωτεύουσα. Σε αυτό το κολαστήριο άφησαν την τελευταία τους πνοή πάνω από 55.000 άτυχοι άνθρωποι, ενώ τις πύλες του πέρασαν πάνω από 200.000.

Η κυνική επιγραφή που έφεραν όλα τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης ‘’ARBEIT MACHT FREI’’ (Η εργασία θα σε ελευθερώσει)

Η κάτοψη του ήταν σε μορφή ισοπλεύρου τριγώνου – Στόχος ήταν να μπορούν να ελέγχονται οι κρατούμενοι από ένα πολυβόλο που ήταν τοποθετημένο στη κεντρική πύλη – Η ακτίνα 180^ο που κάλυπτε, επέτρεπε στους σκοπευτές να έχουν πλήρη ορατότητα

Ο περίβολος με ηλεκτροφόρους φράχτες

Οι συνθήκες διαβίωσης δεν μπορούν να χαρακτηριστούν με λόγια. Όσοι δεν εκτελούνταν από τους φρουρούς των Ες Ες, αργοπέθαιναν καθημερινά. Τα βασανιστήρια που επέκειντο ήταν εξευτελιστικά και πολλά. Στα 9 χρόνια που λειτούργησε έλαβαν χώρα εκατοντάδες ανατριχιαστικά πειράματα σε ανθρώπους.

Οι χώροι διαμονής ήταν απερίγραπτοι – Ένα δωμάτιο μήκους το πολύ 7 επί 5 μέτρα στέγαζε πάνω από 250 άτομα – Στις τριώροφες κλίνες που μετά βίας χώραγαν τρεις άνθρωποι, οι κρατούμενοι αναγκάζονταν να κοιμούνται ανά εννέα

Οι συνθήκες υγιεινής ήταν ανύπαρκτες – Σε αυτές τις άθλιες τουαλέτες οι φρουροί μάλιστα είχαν εφεύρει ένα φρικιαστικό τρόπο θανάτωσης – Πιάνοντας τον κρατούμενο από τα πόδια τον γύριζαν ανάποδα και του τοποθετούσαν το κεφάλι μέσα στα περιττώματα έως ότου πάθαινε ασφυξία

Ο χώρος της απομόνωσης

(Εδώ οι κρατούμενοι έπρεπε να κάθονται όρθιοι για ατέλειωτες ώρες, χωρίς να ακουμπήσουν στους τοίχους)

Η τροφή τους ήταν μιας μορφής χυλός που προέρχονταν από τα αποφάγια των φρουρών, οι οποίοι θέλοντας να δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο τη ζωή των κρατουμένων πέταγαν μέσα γόπες από τσιγάρα και θραύσματα γυαλιών.

Όταν τον Ιανουάριο του 1942 πάρθηκε από την ναζιστική ηγεσία η απόφαση για την “Τελική λύση” του εβραϊκού ζητήματος, το Ζάξενχαουζεν έμελε να πρωταγωνιστήσει, καθότι αποτέλεσε το διοικητικό κέντρο των Ες Ες που κατεύθυνε όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ευρώπη.

Η αίθουσα των κρεματορίων

Από το στρατόπεδο αυτό πέρασε ως υπασπιστής, ο μετέπειτα διαβόητος διοικητής του Άουσβιτς, Ρούντολφ Χόες. Επίσης εκεί άφησε την τελευταία του πνοή ο γιος του Στάλιν, Γιάκομπ Τσουγκασβίλι.

Όμως τα παράδοξα δεν σταματούν εδώ. Εντός των τειχών του έλαβε χώρα μια από τις μεγαλύτερες παραχαράξεις νομισμάτων στην ιστορία. Η επιχείρηση “Μπέρναρντ” όπως ονομάστηκε. Στόχος ήταν να πλαστογραφηθούν λίρες Αγγλίας και αμερικανικά δολάρια  αφενός να διοχετευθούν στην αγορά, δημιουργώντας έτσι τεχνητό πληθωρισμό στους Συμμάχους, αφετέρου να αποκτήσει η Γερμανία αποθεματικά για να συνεχίσει τον πόλεμο. Στο παράνομο εργαστήριο μια μεγάλη ομάδα αιχμαλώτων πολέμου εργαζόταν πυρετωδώς για λογαριασμό της επιχείρησης. Οι κρατούμενοι έμεναν σε μια ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα και είχαν ειδική μεταχείριση. Πρώην τραπεζίτες, τυπογράφοι και έμπειροι παραχαράκτες με γνωστότερο τον  Εβραίο μετρ του είδους Σάλομον Ζόροβιτς, παρήγαγαν πλαστά χαρτονομίσματα για ένα διάστημα περίπου τριών ετών.

Μέχρι το τέλος του πολέμου όταν και έπαψε να λειτουργεί το παράνομο εργαστήριο, είχαν παραχαραχτεί 132.000.000 λίρες Αγγλίας, ποσό τετραπλάσιο των αποθεμάτων της Μ. Βρετανίας σε ξένο νόμισμα. Η δουλειά ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη και οι πλαστές λίρες έρεαν ανεξέλεγκτα στην αγορά. Το ίδιο όμως δεν συνέβη και με τα δολάρια. Χάρη στην τακτική των κρατούμενων, οι οποίοι στην ουσία επεδίωκαν να σαμποτάρουν την παραγωγή του, προφασιζόμενοι τεχνικές δυσκολίες, τυπώθηκε ένας μικρός αριθμός τελικά. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την κινηματογραφική ταινία “Die Falscher”, η οποία περιγράφει την πραγματική ιστορία του Σάλομον Σόροβιτς.

Η αφίσα της ταινίας

Όταν τελείωσε ο πόλεμος το στρατόπεδο επαναχρησιμοποιήθηκε από τη σοβιετική μυστική αστυνομία (NKVD).

aixmi.gr