The Wall Street Journal: Η Μέρκελ υπεύθυνη για την τραγωδία

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου: αυτό ζούμε τα τελευταία δύο χρόνια στην Ελλάδα. «Θανάτου» γιατί 24 μήνες μετά τη διάσωσή της η χώρα μας βρίσκεται πάλι στο χείλος της... χρεοκοπίας, και «προαναγγελθέντος» γιατί έτσι όπως σχεδιάστηκε (πρόχειρα και εκδικητικά), το «πείραμα» της ελληνικής ανάνηψης ήταν σχεδόν βέβαιο πως θα αποτύγχανε... όπερ και εγένετο.

Αυτό το χρονικό των τελευταίων δραματικών ετών εξιστόρησε με τρόπο γλαφυρό στο χθεσινό της φύλλο η εφημερίδα «Wall Street Journal», σύμφωνα με την οποία, εάν φταίει κάποιος που έφτασαν εδώ τα πράγματα, αυτός δεν είναι άλλος από το... Βερολίνο.

«Η αυξανόμενη αναταραχή εντός των ελληνικών συνόρων αποτελεί το αποκορύφωμα ενός ριζοσπαστικού πειράματος λιτότητας και μιας κακοσχεδιασμένης οικονομικής αναμόρφωσης, που έσπρωξαν τη χώρα στο χείλος της κοινωνικής και πολιτικής κατάρρευσης», σημειώνει η εφημερίδα για την οποία «η επιβολή αυστηρής λιτότητα δεν σώζει το ευρώ, αλλά μπορεί να επιδεινώσει την κρίση».

Μιλώντας στη «WSJ», ο κ. Γιώργος Παπανδρέου υποστηρίζει πως «όταν ζήτησε το 2010 από τη Μέρκελ ηπιότερους όρους, αυτή του απάντησε πως το πρόγραμμα πρέπει να πονάει». «Θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι κανένας άλλος δεν θα το θελήσει», φέρεται να είπε η Γερμανίδα. Και πράγματι, στην πορεία το πρόγραμμα διάσωσης εξελίχθηκε σε μια αποστολή όχι απλώς επίπονη αλλά και «ανέφικτη» («mission impossible»). Οσο για τις ευθύνες της αποτυχίας, αυτές βαραίνουν κυρίως το Βερολίνο, το οποίο απαίτησε «οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις να πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα με τα μέτρα δραστικής λιτότητας». Κινούμενο σε αντίθετη κατεύθυνση, «το ΔΝΤ ζητούσε να δοθεί προτεραιότητα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να ακολουθήσουν σταδιακά οι περικοπές των δαπανών». Ωστόσο, η Γερμανία είπε «όχι».

Οι οικονομικοί σύμβουλοι του κ. Παπανδρέου τον είχαν προειδοποιήσει από την πρώτη στιγμή πως «τα ομολογιακά χρέη χρειάζονταν αναδιάρθρωση», αναδιάρθρωση στην οποία μάλιστα «ήταν ανοιχτός» και ο τότε διευθυντής του ΔΝΤ, Ντ. Στρος-Καν. Ωστόσο, η Γερμανία για άλλη μία φορά είχε διαφορετική άποψη, καθώς θεωρούσε πως «η άφεση χρεών θα οδηγούσε σε χαλάρωση πίεσης προς την Αθήνα». Μάλιστα, η Μέρκελ λέγεται πως είπε στον κ. Παπανδρέου πως «κι εγώ θα ήθελα να μειώσω το έλλειμμά μου στο μισό...». Κι όμως, παρά τις όποιες αμφιβολίες, η ελληνική κυβέρνηση (ο τότε υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου) «έκανε ό,τι μπορούσε».

Ωστόσο, στην πορεία ο κ. Παπακωνσταντίνου βρέθηκε πολιτικά «απομονωμένος» και αντικαταστάθηκε, τον Ιούνιο του 2011, από «τον μεγαλύτερο πολιτικό αντίπαλο» του Παπανδρέου. Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος («ένας από τους δεινότερους Ελληνες ρήτορες από την αρχαιότητα») ανέλαβε τη νέα του αποστολή «απρόθυμα». «Σκληρός διαπραγματευτής», ο κ. Βενιζέλος έκανε το ντεμπούτο του στην Ευρώπη (σε συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών), ζητώντας «χαλάρωση της σκληρής λιτότητας», χαρακτηρίζοντας τους στόχους των ιδιωτικοποιήσεων «μη ρεαλιστικούς» και ονομάζοντας την ελληνική κρίση «ευρωπαϊκό πρόβλημα». Από την πλευρά τους, οι Ευρωπαίοι «αντέδρασαν οργισμένα». «Εστησαν στον τοίχο τον κ. Βενιζέλο και του έκαναν επίθεση έως τις 2 τα ξημερώματα». Μάλιστα, καθώς η συνεδρίαση έφτανε στο τέλος της, ο κ. Βενιζέλος έκανε μια τελευταία προσπάθεια να κάμψει την ευρωπαϊκή σκληρότητα. «Βρίσκομαι εδώ για πρώτη φορά, θα έκανε άσχημη εντύπωση εάν επέστρεφα στην πατρίδα χωρίς να έχει εγκριθεί η εκταμίευση της δόσης», φέρεται να είπε ο υπουργός, εξοργίζοντας εκ νέου τους Ευρωπαίους και κυρίως τον Ολλανδό Γιαν Κίις ντε Γιάγκερ. Ακολούθησαν κι άλλες «μάχες» του κ. Βενιζέλου, ο οποίος «προσπάθησε ξανά να επιτύχει χαλάρωση των όρων της διάσωσης τον Σεπτέμβριο κατά τη διάρκεια μεταμεσονύκτιων συνομιλιών στο υπουργείο Οικονομικών, με επιθεωρητές του ΔΝΤ και της ΕΕ», με τους οποίους μάλιστα διαφώνησε (για θέματα απολύσεων και κλεισίματος κρατικών επιχειρήσεων). Το αποτέλεσμα; Αυτοί «αποχώρησαν χωρίς να εισηγηθούν την απελευθέρωση της επόμενης δόσης για την Ελλάδα», οδηγώντας τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας.

«Ο κ. Βενιζέλος έπρεπε να επικαλεστεί ξανά την επιείκεια των Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών, οι οποίοι συναντήθηκαν στο Βρότσλαβ της Πολωνίας στα μέσα Σεπτεμβρίου». «Το βράδυ πριν από τη σύνοδο», γράφει η «WSJ», «ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε στρίμωξε τον κ. Βενιζέλο στο μπαρ του ξενοδοχείου όπου διέμεναν και του ξεκαθάρισε, μπροστά σε μια μπουκάλα ακριβό κρασί, πως εάν θέλετε να παραμείνετε στο ευρώ, πρέπει να πάρετε μέτρα». «Θέλουμε να παραμείνουμε στο ευρώ», απάντησε ο Ελληνας υπουργός. Ωστόσο, η ζημιά είχε ήδη γίνει. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε αποσταθεροποιηθεί και οι αριθμοί δεν έβγαιναν, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει «κούρεμα» του χρέους. Τα κυβερνητικά προβλήματα συνεχίστηκαν και ο Παπανδρέου, σε μία από τις κορυφώσεις της κρίσης, «πρότεινε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος». Ακολούθησε η Σύνοδος στις Κάνες στις αρχές Νοεμβρίου, όπου «εξοργισμένοι από το απρόβλεπτο των ελληνικών αποφάσεων, Μέρκελ και Σαρκοζί έθεσαν στον κ. Παπανδρέου το δίλημμα: εφαρμογή του προγράμματος ή έξοδος από το ευρώ».

«Κατά την επιστροφή του αεροπλάνου στην Αθήνα εκείνη τη νύχτα, ο κ. Παπανδρέου δήλωσε ότι χρειαζόταν λίγο ύπνο και έγειρε στο πλάι. Ο κ. Βενιζέλος έμεινε ξύπνιος, πήρε ένα φύλλο χαρτί και έγραψε ένα δελτίο Τύπου που ακύρωνε το δημοψήφισμα. «Η θέση της Ελλάδας στο ευρώ αποτελεί ιστορική κατάκτηση... που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί», έγραψε. Οταν προσγειώθηκε το αεροπλάνο, στις 4.45 τα ξημερώματα, έδωσε στη δημοσιότητα το κείμενο χωρίς να ενημερώσει τον κ. Παπανδρέου».

Η επιμονή Σαμαρά για τις εκλογές

Σίγουρος πως θα θριάμβευε στην κάλπη, ο κ. Σαμαράς επέμενε να γίνουν πρόωρες εκλογές (σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ, που πρότεινε την παραμονή Παπαδήμου έως το 2013). «Οι σύμβουλοί του δεν εμπιστεύονταν τις δημοσκοπήσεις, που έδειχναν τα δύο μεγάλα κόμματα να καταρρέουν».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ

ΕΘΝΟΣ

Αποστολή: Δημήτρης Κεφαλίδης, Γερμανία