Πρόσωπα - Της Pίτσας Mασούρα

Παράτολμες οι προβλέψεις. Μπορείς να πεις μόνον αυτό που διαισθάνεσαι. Να καταθέσεις στο χαρτί μια ιδέα. Ισως απλώς την αίσθηση των πραγμάτων. Νιώθεις μια κάποια ανακούφιση έτσι ή συνειδητοποιείς ότι η παρουσία σου σε τούτο τον ελλαδικό χώρο παίζει έναν κάποιο ρόλο. Γνωρίζεις βεβαίως τις αλλοιώσεις και τις αλώσεις που έχουν συμβεί στο ηθικο-κοινωνικο-πολιτικό πεδίο. Γνωρίζεις ότι δεν έχεις πολλούς κόκκους φιλίας να μετρήσεις, αλλά αντιλαμβάνεσαι ότι τη μεθεπομένη των εκλογών κουβεντιάζεις με τον διπλανό σου άγνωστο και δεν βαρυγκομάς. Ακούς την άποψή του και ας είναι μια «φυγόπονη» επανάληψη των όσων λέγονται στους καιρούς της τηλεοπτικής δημοκρατίας. Σε ενδιαφέρει η έκφραση των ματιών του όταν θα σου περιγράφει αν νιιώθει εξουθενωμένος ή με ηθικό αναπτερωμένο. Αν αισθάνεται ότι δεν ανήκει πια στην κατηγορία της αλγεινής απομόνωσης, αλλά κατέχει θέση στις παρυφές των πραγμάτων. Δεν είναι λίγο αυτό, αν μάλιστα έχει ξεπεράσει τον προαιώνιο φόβο του «τι θα μου συμβεί αύριο, αν».

Υπάρχει ιστορική ερμηνεία της ψήφου της Κυριακής, αλλά θα χρειαστεί να γυρίσουμε πίσω στα μετεμφυλιακά χρόνια και να φτάσουμε ώς τον Ανδρέα Παπανδρέου. Η ιστορική ανάλυση στους ειδικούς, λοιπόν. Κι εγώ θα αναρωτηθώ αν ο ψηφοφόρος νιώθει ότι η ψήφος του τον απελευθερώνει ή τον υποδουλώνει. Το ότι τόλμησε ύστερα από μια διετία καρτερίας δεν μπορεί να αγνοηθεί, ακόμη και αν ψήφισε με γνώμονα το ότι του περιέκοψαν τα κεκτημένα ή γιατί πίστεψε ότι η χώρα τέθηκε υπό ξένη κατοχή ή γιατί του ήταν πλέον άχρηστος ο γνωστός δικομματισμός. Το ηθικό σκέλος, ούτως ή άλλως, είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Η ψήφος της Κυριακής (φωτ.) ήταν άναρχη. Αδέσποτη σφαίρα. Μέσα από το χάσμα των λιθοσφαιρικών πλακών, όμως, αναδύθηκαν στην επιφάνεια -μεταξύ άλλων- ξεχασμένα απολιθώματα με χαρακτηριστικά ζώντος οργανισμού. Αλλά ακόμη κι έτσι, η ψήφος συνέβαλε στην ανατροπή της καθεστηκυίας πολιτικής σκέψης, στην άμβλυνση της εικόνας της αγέλης των συμφερόντων και με αυτήν την έννοια σε ατομικό επίπεδο μπορεί να εκληφθεί ως απελευθερωτική. Σε συλλογικό, χμ, θα δείξει.

Στον «Καιρό των Κρίσεων», ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Σερ (φωτ.) γράφει πως οι σεισμοί σχηματίζουν μια ρυτίδα στο έδαφος ή ρωγμές και ραγίσματα σε έργα τέχνης, σε γέφυρες και σε κτίρια, αλλά με το πέρασμα των χρόνων εμφανίζεται ένα μεγάλο ρήγμα. Οι εκλογές της Κυριακής είναι το αποτέλεσμα του μεγάλου ρήγματος που ξεκίνησε παλιότερα από μια ρυτίδα, από μια ρωγμή στο πολιτικό έδαφος της χώρας, στο σώμα του Ελληνα πολίτη. Σαν μια ραγάδα στην κοιλιά της γυναίκας. Οι ραγάδες όμως παραμένουν εκεί εσαεί, παρά τα όσα υπόσχεται η επιστήμη. Αν η γυναίκα αναλάβει εντατικά τη φροντίδα τους, ενδεχομένως να τις κάνει λιγότερο εμφανείς. Συνήθως όμως αδιαφορεί. Κάπως έτσι συνέβη με τη δημοκρατία μας όλα αυτά τα χρόνια. Την αμελήσαμε. Και ήρθε η κρίση για να θέσει το πρόβλημα της οικονομικής βιωσιμότητας της δημοκρατίας. Πώς μια κοινωνία μπορεί να κυβερνάται δημοκρατικά αν δεν είναι βιώσιμη οικονομικά; Και αν η κρίση που ζούμε δεν είναι παροδική, αλλά αφορά μείζονες ανατροπές, ποια θέση θα έχει και πώς θα λειτουργεί η δημοκρατία;

Ο κόσμος υφίσταται τις συνέπειες της επανάστασης των αγορών που ανέτρεψαν τις μεταπολεμικές διευθετήσεις. Τον συμβιβασμό ανάμεσα στον καπιταλισμό και τη δημοκρατία, τη συμφωνία κυρίων ανάμεσα στο κεφάλαιο, την εργασία και το κράτος. Αυτή τη στιγμή, η Ευρώπη αντιμετωπίζει εξίσου έντονα την ανατροπή των γνωστών συσχετισμών, ενώ στην Ανατολή βλέπουμε πλέον ξεκάθαρα ραγδαία οικονομική ανάπτυξη χωρίς τη δική μας δημοκρατία. Γι’ αυτό και η Δύση (ας σκεφτούμε λίγο έξω από την αυλή μας) εμφανίζεται να δρα σε βάρος των λαών της. Επιχειρώντας να ανταγωνιστεί χώρες όπου το χαμηλό επίπεδο αμοιβών και η ανυπαρξία κοινωνικού κράτους είναι γεγονός, αναγκάζεται να κατεδαφίζει σταδιακά το βιοτικό επίπεδο των λαών της. Τι είδους δημοκρατία, όμως, είναι αυτή και πώς μπορεί να απορροφά τη δυσαρέσκεια, το προσωπικό και το συλλογικό αίσθημα ματαίωσης; Ο Στέλιος Ράμφος (φωτ.) κάπου έγραψε πως πολιτικές ηγεσίες και πολίτες δεν μπορούν να παίζουν με τη φωτιά, γιατι υπάρχουν φωτιές που σβήνουν με νερό, και άλλες που σβήνουν με αίμα. Αν μη τι άλλο, στο εξής ας μετράμε τις φωτιές γύρω μας.

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ