Το χωριό της Βουλγαρίας που θέλει να γίνει "ελληνικό"

Στην Τσράντσα που ζητάει να «περάσει» στην Ελλάδα

Οδοιπορικό στο ορεινό βουλγαρικό πομακοχώρι με τους 680 πάμφτωχους κατοίκους

Του απεσταλμένου μας Σταύρου Tζίμα

Το αυτοκίνητο καταπίνει με δυσκολία τα χιλιόμετρα στο αλπικό τοπίο της κοιλάδας του Πιρίν, στη βουλγαρική πλευρά του ορεινού όγκου της Ροδόπης.

Από εκεί πηγάζει ο Νέστος και πίσω ακριβώς είναι η Ξάνθη και η Δράμα. Το να οδηγεί κάποιος που δεν γνωρίζει την περιοχή στον στενό και γεμάτο επικίνδυνες στροφές δρόμο από το Γκότσε Ντέλτσεφ προς την πόλη Ντοσπάτ ανατολικά, είναι όχι μόνο κουραστικό αλλά και επικίνδυνο.

Το δυσκολότερο; Να προσανατολιστεί, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ντόπιων, ώστε να φτάσει σ’ ένα από τα δεκάδες ορεινά χωριά - αετοφωλιές στις πλαγιές της «Ροντόπα», στην Τσράντσα, οι κάτοικοι του οποίου αγανακτισμένοι από την άδικη, όπως υποστηρίζουν, μεταχείριση της κεντρικής εξουσίας, αποφάσισαν ομοφώνως και διεμήνυσαν εγγράφως στις αρχές αλλά και στην ελληνική πρεσβεία στη Σόφια την πρόθεσή τους να ενταχθούν διοικητικά στην ελληνική επικράτεια! Η «εξεγερμένη» Τσράντσα είναι ένα τυπικό πομακικό χωριό με 680 κατοίκους, πάμφτωχους καπνοκαλλιεργητές, μουσουλμάνους στο θρήσκευμα, με ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα.

Πρώτον, διότι η συνοριογραμμή δεν απέχει περισσότερο από ένα χιλιόμετρο και δεύτερον, γιατί όπως μας εξηγεί ο πρόεδρος της Κοινότητας, Ιλίν Ντολαπτσίεφ, «η Ελλάδα είναι η μόνη διέξοδος για πολλούς νέους που κατεβαίνουν να εργαστούν ως εποχικοί εργάτες». Μέχρι την 4η του περασμένου Αυγούστου, η Τσράντσα ήταν σχεδόν άγνωστη, βυθισμένη όπως και τα υπόλοιπα βουλγαρικά πομακοχώρια, στη φτώχεια και την απομόνωση.

Μέρες Ζίβκοφ

Οι νέοι άνθρωποι, όσοι δεν υποαπασχολούνται στην αναιμική καπνοπαραγωγή, φεύγουν για την Ελλάδα (οι περισσότεροι), αλλά και στην Αγγλία και στην Ολλανδία για μεροκάματα σε γεωργικές καλλιέργειες, ενώ οι παλαιότεροι αναπολούν τις ημέρες του καθεστώτος Ζίβκοφ, όταν όπως λένε «είχαμε εργοστάσια και δουλεύαμε όλοι, συντάξεις και γιατρούς». Η ημερομηνία αυτή ίσως αλλάξει, όπως πιστεύουν αρκετοί, προς το καλύτερο τη ζωή τους.

Ηδη με την απόφασή τους να ζητήσουν διοικητική στέγη στην Ελλάδα, εξασφάλισαν παγκόσμια προβολή, καθώς η είδηση μεταδόθηκε από τα μεγάλα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία - «με πήραν και από το Ρόιτερ», λέει με καμάρι ο πρόεδρος και «εμείς εδώ καταντήσαμε πειραματόζωα».

«Οταν έγινε διανομή της γης των προγόνων μας που είχε κρατικοποιηθεί από το κομμουνιστικό καθεστώς, εμφανίσαμε τίτλους ιδιοκτησίας των παππούδων μας όπως έγινε παντού στη χώρα. Στην αρχή το κράτος κατέγραψε τις εκτάσεις, αλλά έγιναν πολλά λάθη και έτσι μας έστειλαν μια ιδιωτική εταιρεία να βγάλει τους χάρτες με δικά μας έξοδα. Το ποσό που ζητάει όμως είναι εξωπραγματικό και προτείναμε να κάνουν τη δουλειά οι κρατικές υπηρεσίες. Ε, λοιπόν, πέρασαν χρόνια και οι πολιτικοί μας κοροϊδεύουν. Γι’ αυτό και εμείς πέρα από τις διαμαρτυρίες αποφασίσαμε να αντιδράσουμε με έναν εντυπωσιακό τρόπο», συμπληρώνει ο πρόεδρος. Συγκεντρώθηκαν λοιπόν στην πλατεία του χωριού έχοντας στο πλευρό τους τους κατοίκους του διπλανού Μπράστεν, που ναι μεν δεν έχουν το ίδιο πρόβλημα, αλλά έσπευσαν να τους συμπαρασταθούν και κατά τη συζήτηση κάποιος έριξε την ιδέα να «δρασκελίσουν» με τα σπίτια και τη γη τους στην Ελλάδα, όπου, όπως σημειώνεται στην απόφαση, «θα μας δώσουν μεγαλύτερη σημασία». Οταν το σχετικό υπόμνημα έφτασε στον πρόεδρο της Βουλγαρίας, τον πρωθυπουργό, τον πρέσβη της Ελλάδας, Τάσο Σταματόπουλο και στα ΜΜΕ, οι φτωχοί Πομάκοι της Τσράντσας αισθάνθηκαν ότι είχαν κάνει σωστή επιλογή.

Ο μόνος τρόπος

«Δεν έχουμε αυταπάτες ότι μπορεί να γίνει δεκτό το αίτημά μας να μετατοπιστούν τα σύνορα, αλλά ήταν ένας τρόπος να πιέσουμε για το δίκιο μας», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Ντολαπτσίεφ. Ζητάω να σχολιάσει αυτό που συνηθίζουμε να λέμε στην Ελλάδα, ότι «θα μας καταντήσουν Βουλγαρία». «Αν είναι τόσο ανίκανοι οι πολίτικοί σας θα γίνετε όπως εμείς. Οι Ελληνες ζουν σαφώς καλύτερα» απαντά. Οσο διαρκούσε η συζήτηση είχαν συγκεντρωθεί πολλοί κάτοικοι. Αλλοι για να πάρουν ένα πενιχρό επίδομα ανεργίας και άλλοι να δουν τους «Ελληνες δημοσιογράφους».

Πώς βλέπετε αυτά που γίνονται στην Ελλάδα; ρώτησα μια γυναίκα, τη Φινγτάνκα Μπαϊρακέροβα. «Πονάει η καρδιά μας. Επί 20 χρόνια η χώρα σας μας έδινε ψωμί. Πώς μπορούμε να αδιαφορούμε όταν υποφέρει ο γείτονας;». Μια άλλη ηλικιωμένη ονόματι Φίκα, μου έβαλε στην τσέπη ένα αχλάδι «για το ταξίδι».

Τι αναφέρει επιστολή των κατοίκων

Ενα χαρακτηριστικό απόσπασμα της επιστολής των κατοίκων της Τσράντσα προς την ηγεσία της χώρας και τον Ελληνα πρέσβη στη Σόφια:

«... Καθώς κανείς δεν δίνει, μέχρι σήμερα, σοβαρή σημασία και οι τοπικοί και κρατικοί λειτουργοί δεν επιθυμούν να επιλύσουν το πρόβλημα, το καλύτερο θα ήταν να μας μεταφέρουν διοικητικά όλους τους κατοίκους, μαζί με τα πετρώδη χωράφια μας, στη γείτονα Ελλάδα, ώστε να μπορούν εκεί να μας το επιλύσουν. Είμαστε βέβαιοι ότι εκεί θα μας δώσουν περισσότερη σημασία, καθώς μεγάλο μέρος των κατοίκων της Τσράντσα και του γειτονικού χωριού Μπράστεν εργάζονται εποχικά εκεί, όπως και σε άλλες χώρες, και γνωρίζουν ότι παρά την επονομαζόμενη οικονομική κρίση, εκεί υπάρχει πολύ μεγαλύτερη τάξη, πειθαρχία, μεγαλύτερη ακρίβεια και μέριμνα για τους αγρότες, απ’ ό, τι στη Βουλγαρία. Για τον λόγο αυτό, στέλνουμε ένα αντίγραφο και στην πρεσβεία της Ελλάδας, με αίτημα να μεταβιβαστεί στην κυβέρνησή τους και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για να εξετάσουν τη δυνατότητα και το αίτημά μας για εισδοχή των δύο παραμεθόριων οικισμών στη ζώνη του Σένγκεν. Αυτό να γίνει πριν από την ένταξη της χώρας μας στη ζώνη του Σένγκεν και να εφαρμοστεί και για τα δύο χωριά ειδική διαδικασία, χωρίς να παραβιαστούν τα αποτυπωμένα σε χάρτες υφιστάμενα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, εξετάζοντας τη νομική δυνατότητα να μεταφερθεί η εξυπηρέτησή τους στον νομό Δράμας ή στον νομό Καβάλας...».

Η Καθημερινή