Οι γερμανικές αμφιβολίες απειλούν το ευρώ

Οι γερμανικές αντιρρήσεις για τις υφιστάμενες απώλειες σχετικά με τα επίσημα δάνεια στην Ελλάδα έχουν αναγκάσει την ευρωζώνη να διερευνήσει πιο σύνθετα μέσα για να βοηθήσει την Αθήνα να αντιμετωπίσει το βουνό του χρέους της.

Μετά από σχεδόν 10 ώρες έντονων συνομιλιών την Τρίτη το βράδυ, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν στο πώς να μειώσουν γρήγορα το σωρό του χρέους της Ελλάδας. Απηύθυναν έκκληση για μια νέα συνάντηση την επόμενη εβδομάδα για την επίλυση των διαφορών και την απελευθέρωση των € 44 δις ευρώ της από καιρό αναμενόμενης βοήθειας.

Το κύριο εμπόδιο ήταν η άρνηση του Βερολίνου να στηρίξει "παράνομες" περικοπές στα επιτόκια των διμερών δανείων προς την Ελλάδα ή να επιστρέψει τα κέρδη από τις αγορές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας των ελληνικών ομολόγων, δήλωσαν εκείνοι που συμμετέχουν στις συνομιλίες.

Μια εναλλακτική πρόταση συνίσταται στην προσφορά € 10 δισ. επιπλέον δανείων προς την Αθήνα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το προσωρινό ‘δοχείο’ διάσωσης της ευρωζώνης. Η επιλογή θεωρείται ως κορυφαία υποψήφια για μια συμβιβαστική συμφωνία.

Αυτός ο επιπλέον δανεισμός θα υποστηρίξει ένα πιο φιλόδοξο σχέδιο για την αγορά ελληνικών ομολόγων που κατέχουν οι ιδιώτες επενδυτές, ως μέρος μιας δέσμης μέτρων ελάφρυνσης του χρέους για να μειωθεί το χρέος της Αθήνας σημαντικά κάτω από 120% της οικονομικής παραγωγής μέχρι το 2022.

Η επιβολή κυρώσεων για άλλα € 10 δισ. από τα δάνεια διάσωσης θα αποτελέσει σημαντική πολιτική πρόκληση για πολλές χώρες και θα απαιτήσει την υποστήριξη των ανήσυχων κοινοβουλίων στη Γερμανία, τη Φινλανδία και τις Κάτω Χώρες. Εν μέρει για να αντιμετωπίσουν τις αναπόφευκτες πολιτικές ανησυχίες, οι αξιωματούχοι συντάσσουν επιλογές για να στηρίξουν τα νέα δάνεια με εξασφαλίσεις από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων της Ελλάδας, το οποίο έχει ως στόχο να συγκεντρώσει € 50 δις.

Το ότι το Βερολίνο απαιτεί τα τυχόν νέα μέτρα να μην αντιπροσωπεύουν μια δημοσιονομική μεταβίβαση στην Ελλάδα – την οποία η γερμανική κυβέρνηση βλέπει ως παράνομη – σημαίνει ότι ο βαθμός υποστήριξης θα διαφέρει από χώρα σε χώρα.

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, σε δηλώσεις του στο Βερολίνο, υποστήριξε την ανάπτυξη της Ελλάδας με € 10 δισ. για αγορά χρέους και είπε ότι σημειώθηκε «καλή πρόοδος» στις Βρυξέλλες την Τρίτη. Ο Pierre Moscovici, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών, δήλωσε στο γαλλικό ραδιόφωνο ότι το μπλοκ ήταν μόνο μια «τρίχα μακριά από μια συμφωνία».

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, που ανυπομονεί να καταλήξουν σε συμφωνία για την Ελλάδα για να διαλύσει "τις αμφιβολίες σχετικά με την ακεραιότητα της ευρωζώνης", σαφώς σηματοδότησε τη συνέχιση των διαφορών ανάμεσα στο Παρίσι και το Βερολίνο, λέγοντας ότι δε θα υπάρξει συμφωνία "εκτός εάν η Γαλλία και η Γερμανία καταλήξουν σε συμφωνία". Και πρόσθεσε: «Ο καθένας έχει εσωτερικά πολιτικά θέματα. Το σέβομαι αυτό, αλλά υπάρχει ένα υπέρτερο συμφέρον».

Ο Mujtaba Rahman, ένας πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που τώρα ασχολείται ως σύμβουλος κινδύνων του Ομίλου της Ευρασίας, είπε: “ Ανεξάρτητα από την ασαφή συνεδρίαση του Eurogroup, είμαστε ακόμα διατεθειμένοι για την εκταμίευση από τα τέλη Νοεμβρίου. Η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει το χρέος της, αλλά η τελική συμφωνία μεταξύ των πιστωτών απαιτεί λίγο περισσότερη δουλειά.”

Το βάρος του χρέους της Ελλάδας έχει διογκωθεί από την τελευταία συμφωνία διάσωσης το Μάρτιο επειδή η ύφεση της χώρας ήταν βαθύτερη από ό,τι αναμενόταν και επειδή τα σχέδια ιδιωτικοποίησης έχουν αποτύχει.

Το ελληνικό χρέος αναμένεται να κορυφωθεί σε 190% του ΑΕΠ μέχρι το 2014. Χωρίς καμία ελάφρυνση του χρέους θα βρεθεί στο 144 % το 2020 και 133 % το 2022. Τα επίπεδα αυτά υπερβαίνουν κατά πολύ την τιμή αναφοράς 120 % για τη βιωσιμότητα του χρέους που χρησιμοποιήθηκε προηγουμένως από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Πριν από τη συνάντηση των υπουργών την Τρίτη, οι αξιωματούχοι είχαν καταρτίσει έναν κατάλογο μέτρων για τη μείωση του χρέους στο 121 % μέχρι το 2020 και 107 % μέχρι το 2022, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν καλά το σχέδιο. Τα μέτρα – τα οποία όπως πίστευαν αξιωματούχοι αρχικά είχαν την υποστήριξη του Βερολίνου – συμπεριελάμβαναν μείωση των επιτοκίων για τα διμερή δάνεια από 150 μονάδες βάσης πάνω από τα διατραπεζικά επιτόκια σε μόλις 25.

Όμως, κατά τη διάρκεια της συνάντησης ο κ. Σόιμπλε έκανε σαφές ότι αυτά τα ποσοστά θα ισοδυναμούσαν με "παράνομη" δημοσιονομική μεταφορά, διότι οι τιμές ήταν χαμηλότερες από το κόστος δανεισμού της τράπεζας ανάπτυξης KfW της Γερμανίας, η οποία εξέδωσε τα δάνεια. Σύμφωνα με ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με τη διαδικασία, ο κ. Σόιμπλε είπε επίσης ότι, επειδή η Bundesbank διατήρησε τα μισά από τα κέρδη από τις ελληνικές συμμετοχές του χρέους της, θα ήταν αδύνατο για τη Γερμανία να διέλθει όλους τους ανοδικούς κινδύνους για την Ελλάδα.

Οι πολιτικοί ηγέτες της Ελλάδας περικύκλωσαν τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης για την αποτυχία να συμφωνήσουν σε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ενίσχυσης και πληρωμής έως και € 44 δις ευρώ της πολυαναμενόμενης βοήθειας προς την Αθήνα.

Ο Αντώνης Σαμαράς, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, επέκρινε την «αμέλεια» του μπλοκ για την καθυστέρηση της απόφασης σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσουν το μακροπρόθεσμο σωρό του χρέους της χώρας και κατηγόρησε την ευρωζώνη ότι υπαναχωρεί από την πλευρά της στη συμφωνία για να βοηθήσει την πληγείσα χώρα του.

«Η Ελλάδα έκανε ό,τι είχε δεσμευτεί ότι θα κάνει», δήλωσε ο κ. Σαμαράς. "Οι εταίροι μας, μαζί με το ΔΝΤ, πρέπει επίσης να κάνουν ό,τι έχουν να κάνουν. Οι τεχνικές δυσκολίες στην ανεύρεση τεχνικής λύσης δεν δικαιολογούν οποιαδήποτε αμέλεια ή καθυστερήσεις.”

Η Αθήνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σοβαρή πολιτική αντίδραση, τους αριστερούς του ΣΥΡΙΖΑ και την ακροδεξιά Χρυσή Αυγή λέγοντας ότι η χώρα έχει εξαπατηθεί από τους δανειστές της.

Η αναβολή προκάλεσε επίσης ανανεωμένη ανησυχία στις αγορές την Τετάρτη, όπου το ευρώ υποχώρησε έναντι της στερλίνας για δεύτερη ημέρα και έπεσε 0,6 τοις εκατό έναντι του δολαρίου. Τα γερμανικά 10-ετή ομόλογα αυξήθηκαν και ο Eurofirst 300 υποχώρησε 0,2 τοις εκατό.

Αξιωματούχοι είπαν ότι το ΔΝΤ, το οποίο συγκρούστηκε δημοσίως με το Eurogroup πρόσφατα σχετικά με την παροχή χρηματοδότησης για την Ελλάδα, συνέχισε να αντιστέκεται πρόωρα δίνοντας τη σύμφωνη γνώμη του σε ένα πακέτο που δεν καλύπτει το κενό χρηματοδότησης. Αλλά δεν επέμεινε σε έναν άκαμπτο στόχο της μείωσης του ελληνικού χρέους στο 120 % του ΑΕΠ μέχρι το 2020 – ένα σημείο που προκάλεσε πρόσφατα μια δημόσια αψιμαχία μεταξύ της Christine Lagarde, διευθύνοντος συμβούλου του ΔΝΤ, και του Jean-Claude Juncker, προέδρου του Eurogroup.

Το ΔΝΤ υποστήριξε γενικότερα ότι το βάρος του χρέους έπρεπε να είναι σε μια βιώσιμη μεσοπρόθεσμη πορεία, δήλωσαν ανώτεροι αξιωματούχοι που ήταν παρόντες.

Σοφοκλέους10