Tα τραγικά γεγονότα των «Δεκεμβριανών» του 1944 και το ξέσπασμα του Εμφυλίου πολέμου

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη

akontogiannidis@yahoo.gr

Αφορμή για τα λεγόμενα “Δεκεμβριανά” στάθηκε η άρνηση των Εαμικών υπουργών να συνυπογράψουν το Διάταγμα της κυβερνήσεως που προέβλεπε την διάλυση της Πολιτοφυλακής του ΕΑΜ. Απο τους επτά υπουργούς παραιτήθηκαν οι εξι και παρέμεινε για λίγες μέρες μόνο ο στρατηγός Σαρηγιάννης. Ταυτοχρόνως άρχισε η επιστράτευση ανδρών για την συγκρότηση της Εθνοφυλακής με ευθύνη του Άγγλου στρατηγού Χόμπς, γνωστός στους αξιωματικούς απο την Μέση Ανατολή.

Στις 2 Δεκεμβρίου το ΕΑΜ εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του στρατηγού Σκόμπι και το ΚΚΕ αποφάσισε να επιτεθεί, πριν προλάβουν οι Άγγλοι να φέρουν ενισχύσεις. Έτσι ο ΕΛΑΣ άρχισε να συγκεντρώνει σε Αθήνα και Πειραιά τις δυνάμεις του, ενώ άλλες ανέλαβαν να εμποδίσουν την κάθοδο του ΕΔΕΣ και όσων υποστήριζαν την κυβέρνηση. Στις δυνάμεις τους οι Άγγλοι είχαν δύο ταξιαρχίες, τρία τάγματα, δύο μικρά σμήνη αεροπλάνων και η κυβέρνηση μία Ταξιαρχία του Ρίμινι του Τσακαλώτου που βρισκόταν στου Ζωγράφου,το Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη και την οργάνωση «Χ» του  Γρίβα.

Στις 3 Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση Παπανδρέου απορρίπτει αίτημα του ΕΑΜ και απαγορεύει την πραγματοποίηση του συλλαλητηρίου που ετοιμάζει και ο ΕΛΑΣ προχωρεί αμέσως στην κατάληψη Αστυνομικών Τμημάτων των προαστίων, περικυκλώνει Χωροφυλακή και Εθνοφυλακή, ενώ ο στρατηγός Σκόμπι  διατάζει το ναυτικό και την αεροπορία να προβάλουν άμυνα.

Το πρωί της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου η αστυνομία συγκέντρωσε τις δυνάμεις της στο Αρχηγείο στην πλατεία Συντάγματος(γωνία Πανεπιστημίου και Βασ. Σοφίας). Οταν οι διαδηλωτές πέρασαν απο το σπίτι του πρωθυπουργού στην Βασ. Σοφίας 6, μεταξύ Ρηγίλλης και Ηρώδου Αττικού, το οποίο φρουρούσε μία διμοιρία αστυφυλάκων υπο τον υπαστυνόμο Γ. Κανελλάκη, άρχισαν να ακούγονται πυροβολισμοί που επεκτάθηκαν και στην πλατεία Συντάγματος. Ο αστυνομικός διευθυντής Αθηνών Αγγελος Εβερτ ανέφερε οτι οι πυροβολισμοί έπεσαν, όταν διαδηλωτές αφόπλισαν αστυνομικούς και πήραν τον οπλισμό τους και ένας διαδηλωτής έριξε χειροβομβίδα, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας αρχιφύλακας και να τραυματισθούν άλλοι τρείς.

Οταν το πλήθος που ήταν άοπλο, κινήθηκε εναντίον της αστυνομίας, οι πυροβολισμοί των αστυνομικών  πύκνωσαν και οι διαδηλωτές άρχισαν να τρέχουν δεξιά και αριστερά για να προφυλαχθούν.  Πολλοί χτυπήθηκαν από τις σφαίρες. Οι ελαφρά τραυματισμένοι υποβασταζόμενοι απομακρύνθηκαν  και  οι βαρειά ή οι νεκροί ήταν πεσμένοι και σκορπισμένοι στην άσφαλτο.

Οταν οι πυροβολισμοί σταμάτησαν, οι διαδηλωτές έτρεξαν στην πλατεία για να μαζέψουν τους νεκρούς και τραυματίες. Συνολικά σκοτώθηκαν 23 άτομα και τραυματίσθηκαν βαρειά ή ελαφρά περίπου 100, ανάμεσά τους αρκετές γυναίκες. Τα πολλά θύματα εξαγρίωσαν  τους διαδηλωτές που  εφόρμησαν να καταλάβουν τον Αστυνομικό σταθμό, αλλά αναχαιτίσθηκαν με νέα πυρά.

Τότε έκαναν την εμφάνιση τους βρετανικά τεθωρακισμένα στην Πανεπιστημίου με άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας. Οι διαδηλωτές τους υποδέχθηκαν με ανακούφιση και ο επικεφαλής τους Αξιωματικός απευθυνόμενος στον αστυνομικό διευθυντή  Αγγελο Εβερτ είπε να σταματήσουν οι πυροβολισμοί και τα πράγματα ηρέμησαν. Πριν φύγουν οι διαδηλωτές και ερημώσουν οι κεντρικοί δρόμοι, κάποιες γυναίκες έσπευσαν και μάζεψαν  το αίμα  των θυμάτων σε κονσερβοκούτια, με το οποίο έγραψαν συνθήματα στα πανώ που θα κρατούσαν την επομένη στην κηδεία...

Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στην Μητρόπολη. Με  τα φέρετρα πάνω σε φορτηγά, ξεκίνησαν για το Νεκροταφείο. Στην πλατεία Συντάγματος, εκεί όπου σκοτώθηκαν οι διαδηλωτές, τα κορίτσια που κρατούσαν τα πανό γονάτισαν ευλαβικά αποτίνοντας φόρο τιμής. Μετά απο λίγη ώρα έγινε η ταφή και το βουβό πλήθος διαλύθηκε.

Το ξέσπασμα του Εμφυλίου

Την ίδια μέρα, ο ΕΛΑΣ βάλλει κατά της οργανώσεως «Χ» του συνταγματάρχη Γρίβα στο Θησείο και  η ένοπλος σύγκρουση με τους κυβερνητικούς αρχίζει…. Σε όλη την Αθήνα ακούγονται πυκνά πυρά, βλήματα όλμων, σκληρές οδομαχίες με  θύματα εκατέρωθεν. Ο ΕΛΑΣ ελέγχει μεγάλο μέρος της Αθήνας και  ο στρατηγός Σκόμπυ που διευθύνει τις επιχειρήσεις του απευθύνει τελεσίγραφο να απομακρυνθεί απο την πρωτεύουσα το αργότερο ως  τα μεσάνυχτα της 6ης Δεκεμβρίου. Την ίδια ώρα λαμβάνει  σήμα απο τον Τσώρτσιλ που  ζητεί  να εξουδετερώσει πλήρως, τις μεραρχίες  του ΕΛΑΣ που πλησίαζαν την Αθήνα.

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Real News”