Αλέξανδρος Κερένσκι: Ο άνθρωπος της στιγμής, που ξεπεράστηκε από τον χρόνο!

Του Βασίλη Σπηλιωτόπουλου

«Σαν ένα απονεκρωμένο μέλος, που το πιο απλό άγγιγμα αρκεί για να το σωριάσει».

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ, για την απρόσμενα γοργή κατάρρευση της τσαρικής απολυταρχίας το 1917.

Με την παραίτηση του Νικολάου ΙΙ, το άστρο του Αλέξανδρου Κερένσκι έλαμψε στο στερέωμα της εξουσίας.

Αυτός έκλεισε την εξώπορτα στη χιλιετή μοναρχική Ρωσία, στην τριών αιώνων δυναστεία των Ρομανώφ.

Οκτώ μήνες το όνομα του κεραυνοβόλησε εκατομμύρια λαού. Έγινε συνώνυμο του «Μεσσία». Η φωτογραφία του αντικατέστησε τις εικόνες στα εικονοστάσια. Για ένα οκτάμηνο η πλειοψηφία των Ρώσων στάθηκε πλάι του. Ίσως γι’ αυτό υποτίμησε τους τρεις βασικούς κινητήριους μοχλούς της επανάστασης - της «δικής του επανάστασης», όπως έλεγε:

Την κόπωση του λαού από τον πόλεμο, την απαίτηση των αγροτών για γη, την επαναστατική προσήλωση των αντιπάλων του.

Ο ίδιος αυτοχαρακτηρίστηκε «επίκεντρο» ενός τιτάνιου αγώνα, όπου προσπάθησε απεγνωσμένα να κρατήσει τη Ρωσία στον πόλεμο ενάντια στη Γερμανία και ταυτόχρονα να θέσει τις βάσεις μιας συνταγματικής δημοκρατίας.

Τελικά κατηγορήθηκε πως άνοιξε την Κερκόπορτα της ανατροπής στους μπολσεβίκους του Λένιν. Στις 25 Οκτωβρίου 1917, με ένα σχεδόν αναίμακτο πραξικόπημα, αυτοί κατέλαβαν την εξουσία στο Πέτρογκραντ.

Τι ήταν όμως ο 36χρονος Κερένσκι, στους ώμους του οποίου στηρίχτηκαν οι πόθοι 150 εκατομμυρίων Ρώσων;

Αβασάνιστα κάποιος θα τον χαρακτήριζε δημαγωγό.

Εξαίρετος ρήτορας, με στοιχεία θεατρινισμού. Λεπτά χαρακτηριστικά, μαλλί κοντοκουρεμένο.

Ο Ρέπιν τον απεικόνισε αποκαμωμένο από κάποιο συμβούλιο, διχασμένο ανάμεσα στους «ρόλους».

«Ήταν ο άνθρωπος που ήταν έτοιμος να προσαρμοστεί σε κάθε περίσταση, μόνο και μόνο για να διασφαλίσει την εξουσία.

Στη Δούμα φορούσε το πρωινό κουστούμι της μπουρζουαζίας - σκληρό κολάρο…

Στο ανάκτορο της Ταυρίδας, μιλώντας στα Σοβιέτ, έβγαζε το σακάκι εμφανιζόμενος ως άνθρωπος του λαού. Στο μέτωπο ντυνόταν στα χακί, ώστε να μοιάζει περισσότερο στρατιώτης.».

Δεν αντιστάθηκε στη αλλοτριωτική επήρεια της εξουσίας.

Μετακόμισε την κυβέρνηση στα Χειμερινά Ανάκτορα. Χρησιμοποίησε την τραπεζαρία για το υπουργικό συμβούλιο. Φωτογραφήθηκε στο τεράστιο γραφείο των τσάρων. Ταξίδευσε με κάποιο από τα τρένα τους. Κοιμήθηκε στο κρεβάτι του Αλέξανδρου ΙΙΙ, όχι με τη σύζυγό του, μα με την ερωμένη του!

Απ’ την άλλη, ο νεαρός αναγνωρισμένος δικηγόρος, ο σοσιαλδημοκράτης ακτιβιστής, ο υπουργός δικαιοσύνης της πρώτης επαναστατικής «Προσωρινής Κυβέρνησης» καθιέρωσε την καθολική ψηφοφορία, αλλά και ανήκουστες ως τότε ελευθερίες: του λόγου, του Τύπου, των θρησκευτικών πεποιθήσεων.

Ίσως όχι άδικα ισχυρίστηκε ότι «η Ρωσία, για λίγο διάστημα, υπήρξε η πιο ελεύθερη χώρα του κόσμου».

Τον Απρίλη του ’17 έγινε υπουργός πολέμου. Ο Άγγλος διπλωμάτης Bruce Lockhart δήλωσε: «Αναλαμβάνει τον μάταιο αγώνα να οδηγήσει πίσω στα χαρακώματα έναν λαό, που έχει κιόλας τελειώσει με τον πόλεμο.». Απέναντι σε έναν Λένιν που απαιτούσε «Ειρήνη και Ψωμί», αυτός έλεγε στους φαντάρους: «Μπρος στη μάχη για την ελευθερία. Σας καλώ, όχι σε γλέντι, μα στο θάνατο!».

Στην επόμενη κυβερνητική κρίση ο πρόεδρος πρίγκιπας Λωβ παραιτήθηκε λέγοντας: «Για μένα δεν έχει απομείνει τίποτα να κάνω. Για να σωθεί η κατάσταση οφείλω να διαλύσω τα Σοβιέτ ∙ Να ανοίξω πυρ ενάντια σε ανθρώπους. Δεν μπορώ να το κάνω. Ο Κερένσκι μπορεί.».

Δεν μπόρεσε! Ισορροπώντας ανάμεσα στη Δεξιά και τα Σοβιέτ, δεν κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα. Μέχρι τέλους επέμεινε, ότι η κυβέρνησή του θα μπορούσε να επιβιώσει, αν δεν προσπαθούσε η Δεξιά με τον Κορνίλοφ να εγκαθιδρύσει δικτατορία.

Αντιστάθηκε. Κάλεσε τα Σοβιέτ, τα εφοδίασε, τα όρισε θεματοφύλακες της δημοκρατίας…

Η κυβέρνηση δεν άργησε να ανατραπεί. Ο Κερένσκι προδόθηκε, χλευάστηκε, φυγαδεύτηκε μεταμφιεσμένος σε ναύτη. Η Ρωσία βυθίστηκε στον μακρόχρονο ολοκληρωτισμό των Σοβιέτ.

Φιλόδοξος άνθρωπος, με ισχυρό «εγώ». Αδυνάτισε να οραματισθεί τις ρίζες της κοινωνικής δυσαρέσκειας. Αληθινός πατριώτης, γνήσιος δημοκράτης. Δεν τα κατάφερε απέναντι στις φυγόκεντρες δυνάμεις της κατάρρευσης, στο κοντόφθαλμο παιχνίδι των μεγάλων δυνάμεων, στην άβυσσο της μισαλλοδοξίας…

Έζησε εξόριστος. Ένας εμιγκρές, που ποτέ δεν ξεπέρασε τις ημέρες του θριάμβου, τις ώρες της πτώσης.

Με μια άλλη εκδοχή ο κόσμος μπορεί να ήταν διαφορετικός. Ενδεχομένως οι ολοκληρωτισμοί του μεσοπολέμου να παρέμεναν εφιάλτης μιας φαντασίας. Εκατομμύρια ζωές ίσως σώνονταν…

Συχνά όμως κάποιοι καβαλούν τα κύματα του πεπρωμένου με δεξιοτεχνία, παρασυρόμενοι και βυθιζόμενοι, τελικά, στην αντάρα της φουσκοθαλασσιάς του.

Μην αυταπατάσθε ∙ δεν είναι οι πιο αφελείς!

Λίγο πριν πεθάνει σχολίασε: «Η Λευκή φυλή ας προετοιμαστεί. Σύντομα στη διεθνή πολιτική δε θα παίζει παρά έναν περιφερειακό ρόλο. Αυτό αφορά και τους Ρώσους...».

Protagon.gr