Εκ παραδρομής η αποκάλυψη - Του Χρήστου Γιανναρά

Αρκούν κλάσματα δευτερολέπτου για να συμβεί. Μια απροσεξία, απρονοησία, κακοτυχία - η κάμερα καταγράφει «εκ παραδρομής». Και ο δημόσιος άνδρας ξεγυμνώνεται μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων τηλεθεατών.

Η αυθορμησία, τα ανεξέλεγκτα από τη σκέψη και τη βούληση αντανακλαστικά, αποκαλύπτουν πάντοτε την αλήθεια: την χωρίς προσποίηση και προσωπεία ποιότητα του ανθρώπου. Είναι αλάνθαστος καθρέφτης η πηγαία, ανεπιτήδευτη εκφραστική. Οταν οι πρώτες λέξεις που έρχονται στα χείλη με την αυθόρμητη έκρηξη είναι η αργκό του υποκόσμου, η σεξουαλική χυδαιότητα, τότε η γλώσσα και μόνο, αυτοδύναμη, παραπέμπει σε περίπτωση έσχατης ποιοτικής υποστάθμης.

Αρκούν κλάσματα δευτερολέπτου. Και η εικόνα που ο επαγγελματίας της δημοσιότητας προσπάθησε επί χρόνια, δεκαετίες, να λανσάρει στο κοινό (η χαμογελαστή απλότητα, η ευγενική προσήνεια, οι άψογα μελετημένες χειρονομίες, όλα τα τεχνητά ψιμύθια τα κατασκευασμένα από τους εικονοποιούς, «τους πληρωμένους της αυλής») σαρώνεται αστραπιαία. Ο αιφνιδιασμός είναι ακαταμάχητος καταλύτης για τον θρυμματισμό των προσωπείων, τη διαπόμπευση της υποκρισίας ή της ασημαντότητας.

Πρώτη ελεεινή αποκάλυψη, πριν κάποιους μήνες, αποτέλεσε ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων - διορισμένος βέβαια από τον πρωθυπουργό, αλλά συνταγματικά δεύτερος στην ιεράρχηση των πολιτειακών αξιωμάτων. Προβλήθηκε δημόσια να εκστομίζει σεξουαλικές βωμολοχίες απίστευτης αδιαντροπιάς. Και δεύτερη αποκάλυψη, πριν λίγες μέρες, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, με ανάλογο (αμβλυμένο από την πολυχρησία) λεξιλόγιο, σε έκρηξη αυθορμησίας δίχως ανασταλτικά αιδούς.

Δεν πρόκειται για προσβολή της ευαισθησίας ηθικολόγων, της σεμνοτυφίας πουριτανών. Πρόκειται για πολιτικό γεγονός πρωτεύουσας σημασίας. Για αποκάλυψη που κανείς δεν μπορεί να την πάρει πίσω, να την ακυρώσει. Τώρα το πανελλήνιο και η διεθνής κοινή γνώμη ξέρουν, τεκμηριωμένα, ποια ανθρώπινη ποιότητα διαχειρίζεται τον σημερινό εφιάλτη των Ελλήνων και την αυριανή τους μοίρα στην Ιστορία. Τα δυο «εκ παραδρομής» περιστατικά βυθομετρούν τον απύθμενο εκπεσμό, τον αυτεξευτελισμό του ελλαδικού πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας που το συντηρεί.

Και οι δυο κορυφαίοι αξιωματούχοι του σάπιου ώς το μεδούλι συστήματος παραμένουν στους ανώτατους θώκους τους, ωσάν να μη συνέβη τίποτε. Αντίδραση καυστική υπήρξε μόνο σε γελοιογραφία - η ειρωνεία των γελοιογράφων είναι το τελευταίο μάλλον αντανακλαστικό ζωντανής αυτοσυνείδητης αξιοπρέπειας στην «υπό διεθνή επιτροπείαν» χώρα. Κανένας άλλος, κοινωνικός θεσμός ή δημόσιο πρόσωπο, φορέας θεσμικής ευθύνης για την τιμή του ελληνικού ονόματος και της συλλογικής αξιοπρέπειας (Δικαιοσύνη, Ακαδημία, Πανεπιστημιακές Σύγκλητοι, Ενοπλες Δυνάμεις, Καλλιτεχνικά και Επιστημονικά Επιμελητήρια, συσπειρώσεις γονέων ή εκπαιδευτικών) δεν ζήτησε να υπάρξουν συνέπειες της επαίσχυντης απρέπειας των συμπτωμάτων.

Βέβαια, με τη λογική της αβάσταχτης σήμερα λαϊκής οδύνης, του σαδιστικού βασανισμού αθώων από κοινωνικά κακουργήματα, κατά συρροήν, των κυβερνώντων, η λεκτική χυδαιότητα μοιάζει ασήμαντο πταίσμα. Αλλά στο πεδίο της πολιτικής, η κλίμακα αξιολόγησης της βαρύτητας των εγκλημάτων είναι διαφορετική - η συμβολική δυναμική γλωσσικών «παραπτωμάτων» αποδείχνεται κάποτε ασύγκριτη, ως προς τις κοινωνικές συνέπειες, σε σχέση με πράξεις κακουργηματικές: Οσο κοινωνικό χρήμα, προορισμένο για την άμυνα της χώρας, κι αν κατάκλεψε ο επί χρόνια «νούμερο δύο» του ΠΑΣΟΚ, το έγκλημά του δεν προκάλεσε τον ριζικό «μετασχηματισμό» της ελλαδικής κοινωνίας που πέτυχε ο Ανδρέας Παπανδρέου με μία και μόνη (στυγνού αμοραλισμού) φράση του: «Δικαιούτο (ο κ. τάδε) να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, αλλά όχι και πεντακόσια εκατομμύρια!».

Με μία φράση (ίσως και αυτή εκ παραδρομής) η κλοπή, η ατιμία, η απιστία περί το κοινωνικό λειτούργημα έγιναν αυτονόητη συμπεριφορά, με την προτροπή απλώς να έχει το έγκλημα «πλαφόν» (κάποια οροφή, κάποιο όριο). Η πρωθυπουργική τότε φράση μετάγγισε στην κοινή συνείδηση τη βεβαιότητα ότι «όλα επιτρέπονται»: δεν υπάρχουν φραγμοί και αναστολές στην αντικοινωνική συμπεριφορά. Αν τα ποινικά κακουργήματα κρίνονταν από τις κοινωνικές τους συνέπειες, ο λεκτικός αμοραλισμός του Ανδρέα θα είχε επισύρει το μέγιστο της καταδίκης σε κάθειρξη.

Για τους πολίτες με αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια ο κ. Σαμαράς έχει τελειώσει πολιτικά. Επιστέγασμα (με αδυσώπητη συμβολική δυναμική) της ανικανότητάς του και της εξωφρενικής παλαιοκομματικής πολιτικής του ήταν ο τρόπος που έκλεισε την ΕΡΤ και η καταισχύνη από τη βωμολόχο αθυροστομία του. Είναι ζήτημα χρόνου και συγκυριών να περάσει στον «πάγκο» της ντροπής, να συγκαταριθμηθεί με τους αποτυχημένους, στιγματισμένους προκατόχους του.

Η ελλαδική κοινωνία έχει μπροστά της καινούργια σισύφεια ανηφόρα. Ο κ. Τσίπρας είναι σαφώς ευφυέστερος των «αναστημάτων» που η δεινή πραγματικότητα ξέβρασε στον «πάγκο». Πρέπει να καταλαβαίνει, λοιπόν, ότι την εκτίναξή του από το 4,6 στο 27% της προτίμησης των ψηφοφόρων δεν την οφείλει ούτε στη γοητεία που άσκησαν στην ελληνική κοινωνία οι ιδεοληψίες της «Αριστερής Πλατφόρμας» ούτε η ρομαντική ψυχανωμαλία της «Κομμουνιστικής Τάσης» στο συνονθυλευματικό κόμμα του. Η εκτίναξή του ήταν το προϊόν της λαϊκής οργής για τους αυτουργούς των κακουργημάτων που οδήγησαν στην καταστροφή της ζωής μας, και επιμένουν ακόμα να διαχειρίζονται τη «σωτηρία» μας από τις συνέπειες της δικής τους φαυλότητας και ανικανότητας.

Αν ο κ. Τσίπρας φιλοδοξεί να είναι πολιτικός αρχηγός και όχι κομματάρχης σε παλαιοημερολογίτικες σέκτες, αν πιστεύει στον σημερινό ρεαλισμό μιας κοινωνιοκεντρικής ελληνικής Αριστεράς, δεν έχει παρά να συγκροτήσει και να ανακοινώσει, τώρα, τους επιτελείς του. Σε ποια στελέχη του υπολογίζει, με ποιες προσωπικότητες έχει εξασφαλίσει συνεργασία, με ποιο υπουργικό συμβούλιο θα τολμήσει το τιτάνιο έργο να ξαναστήσει στα πόδια της την κατεαγμένη και κατεξευτελισμένη Ελλάδα. Πώς θα μπορέσει να απαλλαγεί από την ομηρεία σε «συνιστώσες» και υπόδικους για κοινωνικά εγκλήματα «συνδικαλιστές».

Η Ιστορία ευνόησε πληθωρικά και άλλους πριν από αυτόν. Που σήμερα κρύβονται έντρομοι, δεν τολμούν ούτε στον δρόμο να ξεμυτίσουν. Κοιμούνται με τον εφιάλτη της δίκαιης λαϊκής οργής.

Η Καθημερινή