Γαλλικά και πιάνο - Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

Η έκφραση «βλαχοδήμαρχος», αν δεν κάνω λάθος, ανήκει στην παρωχημένη εκείνη εποχή όπου η αστική παιδεία δεν είχε ακόμη καταστραφεί. Πρόχειρα σκέφτομαι ότι περιέγραφε κάποιον ανθρώπινο τύπο επηρμένο, ο οποίος περιέφερε τα τυχόν αξιώματά του στην αγορά και καλλιεργούσε την επιτήδευση της συμπεριφοράς για να διακριθεί από το περιβάλλον του, το οποίο γνώριζε πολύ καλά: έναν έναν, ονομαστικά, και φρόντιζε να το εξυπηρετεί με διάφορους τρόπους, κυρίως για να επιβεβαιώσει την ανωτερότητά του. Θα είχε πραγματικά ενδιαφέρον να μάθει κανείς πώς προέκυψε η έκφραση και κυρίως ο συνδυασμός βλάχικης καταγωγής και δημαρχιακού αξιώματος. Ανήκει πάντως στο ίδιο ιστορικό περιβάλλον με την έκφραση «γαλλικά και πιάνο», την καρικατούρα της αστικής παιδείας που προσπαθούσε να μιμηθεί ο βλαχοδήμαρχος. Εννοείται πως δεν χρειάζεται να είσαι βλάχος, ούτε δήμαρχος για να γίνεις βλαχοδήμαρχος. Μπορείς να είσαι βουλευτής, κομματάρχης, γιατρός, δικηγόρος, ιδιοκτήτης σούπερ μάρκετ ή και πρόεδρος σωματείου, αρκεί στη μεγάλη συναυλία του καλοκαιριού όπου συγκεντρώνεται όλη η τοπική κοινωνία να σου έχουν κρατήσει θέση στην πρώτη σειρά και να φτάνεις τελευταίος, κατά προτίμηση όταν έχει αρχίσει η συναυλία. Ως τη δεκαετία του εβδομήντα οι βλαχοδήμαρχοι σε γενικές γραμμές περιφέρονταν κοστουμαρισμένοι και γραβατωμένοι. Επί σοσιαλιστικής αναγεννήσεως του τόπου οι γραβάτες λύθηκαν και αντικαταστάθηκαν από το ανοιχτό πουκάμισο και η κοινωνική βάση των βλαχοδημάρχων διευρύνθηκε. Δημιουργήθηκαν μάλιστα και ειδικά τμήματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για την εκμάθηση του λειτουργήματος. Τα είπαν κομματικές νεολαίες. Εν κατακλείδι μπορεί κανείς να πει πως, σε μια κοινωνία πελατών που δεν θέλει να γίνει κοινωνία πολιτών, ο βλαχοδήμαρχος είναι κεντρικό πρόσωπο του συστήματος.

Δεν ξέρω ποιους έχει στον νου του ο κ. Τσίπρας όταν σκέφτεται να αντικαταστήσει αυτούς που αποκαλεί «βλαχοδήμαρχους». Υποθέτω κάποιον σαν τον μειλίχιο κ. Στρατούλη ή τον επαναστάτη χωρίς επανάσταση, ναι, τον Παναγιώτη Λαφαζάνη εννοώ. Εξάλλου τα ήθη μας έχουν αλλάξει και δεν απαιτούνται πλέον «γαλλικά και πιάνο» για να μην κινδυνεύεις να κληθείς «βλάχος» αν γίνεις δήμαρχος. Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι η αποστροφή περί «βλαχοδημάρχων» δεν είναι τίποτε παραπάνω από ρητορικό γκάτζετ. Επειδή οι πολιτικοί αρχηγοί έχουν την τάση να εξαιρούν εαυτούς από την κατηγορία των βλαχοδημάρχων, επειδή δε στη λεγόμενη κεντρική πολιτική σκηνή το είδος ευδοκιμεί, σκέφτομαι πως οι δημοτικές εκλογές είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για όλους εμάς, τα «υπόλοιπα» του πελατειακού συστήματος, να συνεχίσουμε το κοινωνικό έργο που εγκαινιάστηκε στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές.

Αναφέρομαι στην εκλογή του Καμίνη στην Αθήνα, του Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη και άλλων, εκτός τάξης βλαχοδημάρχων, σε μερικές ακόμη πόλεις. Προχθές διάβασα πως η Ν.Δ. ετοιμάζεται να κατεβάσει «βαριά» ονόματα στους μεγάλους δήμους. Εξαρτάται πώς ορίζεις το βάρος. Ο κ. Τσίπρας από την άλλη ισχυρίζεται πως θα μας γλιτώσει από τους βλαχοδήμαρχους. Υποθέτω πως αν συνεχίσουν έτσι, θα βγει και ο Βενιζέλος με το δικό του βάρος και στο τέλος θα κατηγορεί ο ένας τον άλλον γιατί, ύστερα από τόσες σοφές στρατηγικές, μας έμεινε ο Κασιδιάρης. Οι άνθρωποι, εν ολίγοις, κάνουν ό,τι μπορούν για να μας δείξουν ότι θέλουν να τους αφήσουμε στην ησυχία τους, να μην τους βάζουμε δύσκολα και να μη δημιουργούμε προβλήματα στα κόμματά τους. Γι’ αυτό και προτείνω να τους κάνουμε το χατίρι. Ας τους αφήσουμε να παίξουν με τα βαριά ονόματα και με τα «γαλλικά» τους και το «πιάνο» τους κι ας προτιμήσουμε υποψήφιους οι οποίοι μπορεί να μην πέτυχαν σε όλα, όμως προσπάθησαν εντίμως.

Η Καθημερινή