Ο στρατάρχης Αλέξ. Παπάγος με 4 άλλους στρατηγούς κρατούμενος στο Νταχάου - Του Τάσου Κοντογιαννίδη

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη

akontogiannidis@yahoo.gr

Φωτο: Ο Παπάγος με τη στολή του στρατάρχη

Στις 6 Οκτωβρίου του 1955, η Ελλάδα κήδευε τον πρωθυπουργό της στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο, που πέθανε δυο μέρες πριν, έπειτα από σύντομη ασθένεια. ΄Ηταν ο στρατιωτικός που  ανακηρύχτηκε σε στρατάρχη, αφού ήταν ο νικητής δύο μεγάλων πολέμων, με τους Ιταλούς το 1940-41 και στον εμφύλιο 1946-49, αλλά  και ο πολιτικός που έλαβε σε εκλογές, το μεγαλύτερο αριθμό εδρών στη Βουλή, με 240 βουλευτές.

Ο Παπάγος σε δύο φάσεις της ζωής του, ως αξιωματικός και ως πολιτικός, πλήρωσε την προσήλωση του στο θέμα της Κύπρου. Ως πολιτικός έφερε το κυπριακό στο ΟΗΕ με αίτημα την ΄Ενωση της νήσου με την Ελλάδα και πέθανε ενώ συνεχιζόταν ο αγώνας της ΕΟΚΑ.  Ως στρατιωτικός, όταν, λίγο πριν μπούν οι Γερμανοί στην Αθήνα, πρότεινε, ο βασιλιάς και η κυβέρνηση, αντί του Καΐρου,  να πάνε σε ελληνικό έδαφος, στην Κύπρο.

Η πρόταση δυσαρέστησε και εκνεύρισε τον παρόντα στη σύσκεψη άγγλο πρέσβη Πάλαιρετ, διότι  πίστευε, ότι μεταπολεμικά οι Έλληνες θα είχαν αξιώσεις  για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Έτσι, έγινε εκείνο που ήθελαν οι Άγγλοι… Για «τιμωρία», άφησαν πίσω στην Αθήνα τον Παπάγο,  τον οποίο έθεσαν, μόλις μπήκαν στην Αθήνα οι Γερμανοί, σε κατ’ οίκον περιορισμό στο σπίτι στην οδό Πραξιτέλους 16 πίσω από την Πλατεία Κλαυθμώνος. Και όταν άρχισε να κινείται  για την δημιουργία με άλλους στρατηγούς της αντιστασιακής οργάνωσης «Στρατιωτική Ιεραρχία», οι Γερμανοί τον συνέλαβαν, όπως και τους στρατηγούς Γεώργιο Κοσμά, Παναγιώτη Δέδε τον Κώστα Μπακόπουλο και τον Ιωάννη Πιτσίκα, αρχηγούς Σωμάτων Στρατού στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, ως μέλη της Οργάνωσης.

Χωρίς να τους επιτρέψουν να επικοινωνήσουν  με τα σπίτια τους, τους μετέφεραν στο Τατόϊ και μ’  ένα παλιό αεροπλάνο στην Θεσσαλονίκη. Εκεί τους στρίμωξαν σε ένα βαγόνι τραίνου και τους έστειλαν με συνοδεία στην Γερμανία, όπου έφτασαν στις 3 Αυγούστου 1943 στο φρούριο του Καινιχστάϊν που ήταν ο τελικός τους προορισμός. Εκεί τους ανακοίνωσαν οτι είναι αιχμάλωτοι πολέμου και τους έκλεισε στο Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως, μαζί με στρατηγούς, πρωθυπουργούς, κόμητες και πρίγκιπες από διάφορες χώρες.

Φωτο: Στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως στο φρούριο Καίνιχστάϊν, όπου κλείστηκαν οι πέντε στρατηγοί

Ολοι θαύμαζαν εκεί τον Παπάγο για την μεγάλη νίκη του εναντίον των Ιταλών και όταν έφτασε η  28η Οκτωβρίου, επέτειος του ιστορικού ΟΧΙ, κατελήφθησαν από  συγκίνηση. Δεν μπορούσε να μιλήσει ο ένας στον άλλο… Ενας κόμπος έσφιγγε το λαιμό τους. Τη σιγή διέλυσε ο Αρχιστράτηγος.

-  «Κύριοι, σήμερον είναι η ιστορική επέτειος. Νομίζω πώς πρέπει να το γιορτάσουμε». Οι άλλοι έτρεξαν κοντά του, του έσφιξαν το χέρι, δίνοντας συγχαρητήρια και ευχόμενοι «Καλή Λευτεριά».

Για κακή τους τύχη το απόγευμα της ίδιας μέρας η διοίκηση του Στρατοπέδου τους κοινοποίησε διαταγή μετακινήσεως στο στρατόπεδο Οριάνεμπουργκ. Ολοι οι κρατούμενοι στρατηγοί, πενήντα στον αριθμό, συγκεντρώθηκαν και σε στάση προσοχής χαιρέτησαν τον Παπάγο  που τους ευχήθηκε «Καλή λευτεριά στις πατρίδες μας»

Στο Οριάνεμπουργκ, δύο ΄Ελληνες στρατιώτες αιχμάλωτοι των ιταλών από τον Απρίλιο του 1941 ενσωματώθηκαν μαζί τους. Ήταν ο πειραιώτης δεκανέας Νικόλαος Γρίβας, υπάλληλος εργοστασίου και ο αθηναίος στρατιώτης Βασίλειος Δημητρίου, τραπεζικός υπάλληλος. Στην επταμελή πλέον ομάδα, μάγειρας ήταν ο ... Παπάγος, με βοηθό τον Γρίβα, γιατί κανένας άλλος δεν γνώριζε από μαγειρική. Και μαγείρευαν πιλάφι, μακαρόνια και σούπες, από τα λιγοστά τρόφιμα που τους έδινε περιοδικά ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός.

Φωτο: Οι στρατηγοί και οι στρατιώτες στο Νταχάου. Όρθιοι οι στρατηγοί: Γεώρ. Κοσμάς, Κων. Μπακόπουλος, Αλέξ. Παπάγος, Ιω. Πιτσίκας και Παν. Δέδες. Καθήμενοι οι στρατιώτες Νικ.  Γρίβας και Βασ. Δημητρίου.

« Καλοπέραση» στο Νταχάου

Από το Οριάνεμπουργκ, οι στρατηγοί μεταφέρθηκαν στο Νταχάου. Εκεί κλονίστηκε η υγεία των περισσοτέρων από την ... καλοπέραση στα χέρια των Ες-Ες.  Στις αρχές Μαίου του 1945 ελευθερώθηκαν από τα αμερικανικά στρατεύματα, που τους μετέφεραν στη Νάπολη της Ιταλίας. Κατέλυσαν σε ξενοδοχείο. « Θα κοιμηθούμε σαν άνθρωποι απόψε» είπε στους συναδέλφους του ο Παπάγος όταν αποσύρθηκε στο δωμάτιό του.

Φωτο: Οι στρατηγοί στη Νάπολη της Ιταλίας με δανεικά συμμαχικά κουστούμια…

Την επομένη 13 Μαίου, ομάδα ελλήνων αξιωματικών που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση τους μετέφερε με ειδικό αεροπλάνο των συμμάχων στο αεροδρόμιο Χασανίου στην Αθήνα. Εκεί ορισμένοι έμαθαν τα δυσάρεστα των οικογενειών τους…

Φωτο: Επίσκεψη Παπάγου με τη σύζυγο του ως πρωθυπουργός στη Γερμανία

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στη Real News