Τι αλλάζει για τη χώρα η συμφωνία με την τρόικα: 18 ερωτήσεις & απαντήσεις για την επόμενη μέρα

Στροφή σε νέα κατεύθυνση σηματοδοτεί η συμφωνία με την τρόικα της περασμένης εβδομάδας. Εφόσον ψηφιστούν οι νέες ρυθμίσεις από τη Βουλή και εγκριθούν οι δόσεις της ευρωζώνης και του ΔΝΤ ώστε να μπορεί η χώρα άνετα να χρηματοδοτήσει τις δανειακές της ανάγκες του Μαΐου, το τοπίο καθαρίζει και μπορεί να ξεκινήσει η συζήτηση για τη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους.Η αρχή θα γίνει πιθανότατα τον Μάιο αλλά η απόφαση δεν θα ληφθεί πριν από το καλοκαίρι. Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε, όμως, και η συμφωνία με την τρόικα ότι το χρηματοδοτικό κενό του 2014, περίπου 4,5 δισ. ευρώ, μπορεί τελικά να το καλύψει η Ελλάδα μόνη της. Ετσι, απομακρύνεται προς το παρόν το θέμα «νέο δάνειο, νέο Μνημόνιο», κάτι που διευκολύνει και πολιτικά, τόσο τη μια όσο και την άλλη πλευρά. Η συζήτηση για το χρηματοδοτικό κενό του 2015 θα συνδυαστεί μαζί με αυτήν για τη ρύθμιση του χρέους.Το επόμενο εξάμηνο, οι εξελίξεις θα είναι πυκνές και από αυτές θα εξαρτηθεί αν η Ελλάδα θα περάσει στη φάση της εξόδου από την κρίση, ακολουθώντας την Ιρλανδία ή όχι.

Στα πολλά σχετικά ερωτήματα που δημιουργεί η ολοκλήρωση της μαραθώνιας διαπραγμάτευσης με την τρόικα επιχειρούν να απαντήσουν «ΤΑ ΝΕΑ» με τα παρακάτω.

1. Πόσα λεφτά θα πάρουμε μετά τη συμφωνία της προηγούμενης εβδομάδας με την τρόικα;
Οι πληροφορίες λένε γύρω στα 12 δισ. Τα 8-9 δισ. θα τα πάρουμε από την ευρωζώνη και η εκταμίευση θα είναι μάλλον τμηματική, με προαπαιτούμενα, δηλαδή ανάλογα με την εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν. Η έγκριση αναμένεται στο Eurogroup της 1ης Απριλίου, στην Αθήνα. Για το ΔΝΤ εκτιμάται ότι θα δώσει δύο δόσεις που εκκρεμούν από το 2013, συνολικού ύψους  3,6 δισ. ευρώ. Υπάρχει όμως και πιθανότητα να εγκρίνει μόνο μία δόση, 1,8 δισ., οπότε το συνολικό ποσό για την Ελλάδα θα κατέβει στα 10 δισ. ευρώ. Η απόφαση του Ταμείου τοποθετείται στα τέλη Απριλίου ή και αρχές Μαΐου.

2. Είναι αυτή η τελευταία δόση του Μνημονίου από την ευρωζώνη;
Η Ελλάδα έχει λαμβάνειν συνολικά 10,1 δισ. ευρώ, επομένως αν τώρα πάρει τα 8 δισ. ευρώ θα απομένουν άλλα 2 δισ. ευρώ.

3. Θα έρθει ξανά η τρόικα;
Το Μνημόνιο, σε ό,τι αφορά την ευρωζώνη, λήγει το δεύτερο τρίμηνο του 2014, επομένως κανονικά θα υπάρξει μια ακόμη επίσκεψη της τρόικας, πιθανώς τον Ιούνιο ή τον Σεπτέμβριο. Ολα αυτά, πάντως, θα εξαρτηθούν τελικά από τη νέα συμφωνία που θα γίνει για τη ρύθμιση του χρέους.

4. Και το ΔΝΤ; Πότε τελειώνουν οι δόσεις και πότε θα φύγει από την Ελλάδα;
Η Ελλάδα έχει υπογράψει Μνημόνιο με το ΔΝΤ που λήγει το πρώτο εξάμηνο του 2016 και επομένως κανονικά ώς τότε θα είναι «μαζί μας» ο Πολ Τόμσεν ή ο διάδοχός του. Αλλωστε, έχουμε ακόμη λαμβάνειν πολλές δόσεις, περίπου 16 δισ. ευρώ, εφόσον τώρα εγκριθούν τα 3,6 δισ. ευρώ. Πάντως, να σημειωθεί ότι στο ΔΝΤ έχουμε ήδη αρχίσει να εξοφλούμε τα δάνειά μας. Φέτος, περίπου όσα πάρουμε, τόσα θα δώσουμε.

5. Θα υπάρξει, τελικά, νέο δάνειο και νέο Μνημόνιο;
Το καλό νέο είναι ότι κυβέρνηση και τρόικα συμφώνησαν ότι η Ελλάδα μπορεί μόνη της να καλύψει το χρηματοδοτικό της κενό του 2014, ύψους 4,5 δισ. ευρώ.
Το 2015 όμως υπάρχουν άλλα 6,5 δισ. ευρώ χρηματοδοτικού κενού, ενώ οι ανάγκες μπορεί να αυξηθούν αν δεν επιτευχθούν οι στόχοι των ιδιωτικοποιήσεων. Μπορεί πάντως και να μειωθούν ανάλογα με τις αποφάσεις που θα ληφθούν για το χρέος το καλοκαίρι.
Σε κάθε περίπτωση, το κόστος δανεισμού από τις αγορές είναι πάρα πολύ υψηλό σε σύγκριση με αυτό από την ευρωζώνη (αυτή τη στιγμή περίπου 6% από τις αγορές, έναντι μέσου κόστους 2% από την τρόικα). Ακόμη, δηλαδή, κι αν μπορούσαμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες από τις αγορές, θα επιτείναμε δραματικά το πρόβλημα του χρέους μας.
Επιπλέον, στην Ευρώπη πολλοί δεν αισθάνονται ασφαλείς ότι η Ελλάδα θα πειθαρχήσει χωρίς Μνημόνιο.
Ετσι, το θέμα αναμένεται να επανέλθει στο τραπέζι κάποια στιγμή - πιθανότατα μαζί με τη συζήτηση για το χρέος.

6. Πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό του 2014 χωρίς δάνειο;
Αυτό θα γίνει με εσωτερικό δανεισμό του Δημοσίου από φορείς που έχουν ταμειακά διαθέσιμα, με την επαναγορά από τις τράπεζες των προνομιούχων μετοχών τους που κατέχει το Δημόσιο, καθώς και με δανεισμό από τις αγορές. Χάρη σε αυτό το δεδομένο, μάλιστα, μπορεί πλέον το ΔΝΤ να προχωρήσει στην εκταμίευση της επόμενης δόσης, αφού ο Κανονισμός του απαγορεύει τη χρηματοδότηση χωρών που δεν έχουν καλυμμένες τις χρηματοδοτικές ανάγκες τους σε ορίζοντα δωδεκαμήνου.

7. Δηλαδή, μπορεί να υποστούμε πάλι ένα νέο Μνημόνιο σαν τα προηγούμενα;
Οχι ακριβώς. Ολοι έχουν καταλάβει ότι η Ελλάδα δεν αντέχει άλλα μέτρα λιτότητας, του τύπου μειώσεις μισθών και συντάξεων και αυξήσεις φόρων. Το κέντρο βάρους έχει πλέον μετατοπιστεί στις λεγόμενες μεταρρυθμίσεις. Εκεί θα επικεντρώνεται κατά πάσα πιθανότητα ένα ενδεχόμενο νέο Μνημόνιο. Αλλά και οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να είναι επώδυνες για ορισμένες ομάδες πληθυσμού και να προκαλέσουν αντιδράσεις , όπως τώρα με το γάλα.
Να μην ξεχνάμε, πάντως, ότι όσον αφορά το ΔΝΤ, το ισχύον Μνημόνιο και οι υποχρεώσεις του εξακολουθούν να μας δεσμεύουν ώς το 2016.

8. Μετά το Μνημόνιο, θα αποφασίζουμε μόνοι μας και κατά βούληση την οικονομική μας πολιτική;
Εάν δεν υπάρξει νέο Μνημόνιο με την ευρωζώνη θα περάσουμε πιθανότατα στο καθεστώς «ενισχυμένης εποπτείας», που προβλέπουν οι νέοι ευρωπαϊκοί Κανονισμοί, μέχρις ότου εξοφλήσουμε το 75% του δανείου μας. Δηλαδή, πρακτικά για... όλο το ορατό μέλλον. Επίσης, όπως όλες οι χώρες, θα υποβάλλουμε τους προϋπολογισμούς μας σε προληπτική εποπτεία στις Βρυξέλλες, καθώς και τετραετή προγράμματα με δεσμευτικούς στόχους, ενώ σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεών μας θα κόβονται οι χρηματοδοτήσεις από τα διαρθρωτικά ταμεία.

9. Υπάρχει περίπτωση να πάρουμε άλλα μέτρα φέτος;
Ναι, αν διαπιστωθεί στην πορεία ότι δεν θα επιτευχθεί ο στόχος του προϋπολογισμού για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ (2,8 δισ. ευρώ).
Αυτό είναι πιθανό να συμβεί, αν τα δικαστήρια δικαιώσουν τελικά τους ενστόλους. Σε αυτήν την περίπτωση ίσως χρειαστεί ένα «βαρύ» μέτρο, καθώς μπορεί να λείψουν από τον προϋπολογισμό μέχρι και 1 δισ. ευρώ.
Επίσης, είναι πιθανό να αυξηθούν τα τιμολόγια της ΔΕΗ, στο πλαίσιο εξορθολογισμού της τιμολογιακής πολιτικής της, την οποία αναφέρει η δήλωση της τρόικας.
Στη δήλωση της τρόικας, για την ολοκλήρωση της επιθεώρησης, εκφράζεται η αισιοδοξία ότι οι στόχοι για το 2014 θα επιτευχθούν, αλλά υπό την προϋπόθεση να εφαρμοστούν και τα «σχεδιαζόμενα μέτρα».

10. Και το 2015;
Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να εφαρμόσει τις πολιτικές που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ (5,6 δισ. ευρώ) και δεν παραλείπει να αναφερθεί σε φορολογικά μέτρα, όπως η παράταση της εισφοράς αλληλεγγύης.

11. Θα κουρευτεί το χρέος για να γίνει βιώσιμο;
Μάλλον απίθανο. Το πιθανότερο σενάριο προβλέπει επιμήκυνση των δανείων και μείωση των επιτοκίων τους, κάτι που βελτιώνει πολύ τη βιωσιμότητα, αφού θα μπορούμε να το εξυπηρετούμε με μεγαλύτερη άνεση.

12. Πότε θα ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις;
Ο επίτροπος Ολι Ρεν είπε προχθές ότι η συζήτηση θα ξεκινήσει μετά την ανακοίνωση του ύψους του πρωτογενούς πλεονάσματος από την τρόικα, στις 23 Απριλίου και θα ολοκληρωθεί μέσα στο καλοκαίρι.

13. Στις αγορές πότε θα βγει το ελληνικό Δημόσιο;
Το πιθανότερο σενάριο που συζητείται τελευταία προβλέπει έξοδο στις αγορές πριν από τις ευρωεκλογές. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση θα περιμένει πρώτα τις ανακοινώσεις του Eurogroup και του ΔΝΤ για την εκταμίευση των δόσεων. Το ΔΝΤ αναμένεται να ανακοινώσει τη δική του απόφαση τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θέλουν να εκμεταλλευθούν το θετικό περιβάλλον που υπάρχει στις αγορές και επισημαίνουν ότι «δεν θα είναι καλύτερα αργότερα».

14. Τι ποσό θα αντλήσει;
Οι τελευταίες πληροφορίες μιλούν για 1,5-2,5 δισ. ευρώ. Η κίνηση είναι καθαρά συμβολική και στοχεύει κυρίως στην επιστροφή της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και λιγότερο στην κάλυψη των δανειακών αναγκών. Υπολογίζεται ότι το επιτόκιο μπορεί να διαμορφωθεί κάτω από 6%, με βάση τα σημερινά δεδομένα.

15. Υπάρχει περίπτωση να επανέλθουν οι τροϊκανοί στα μέτρα που ζήτησαν και δεν πέρασαν;
Ναι. Αλλωστε, σε ορισμένα έχουμε μεταβατικές ρυθμίσεις, άρα σίγουρα θα επανέλθουν όταν αυτές εκπνεύσουν. Ετσι, για τα φάρμακα συμφωνήθηκε ότι αν μέσα σε ένα τρίμηνο δεν πέσουν οι τιμές των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, αυτά θα βγουν εκτός φαρμακείων. Για τις ομαδικές απολύσεις συμφωνήθηκε ότι θα επανεξετασθεί το θέμα έπειτα από 6 μήνες, αφού αξιολογηθεί πώς θα έχει λειτουργήσει ώς τότε το καινούργιο σύστημα με το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας. Και όσον αφορά τις απολύσεις στο Δημόσιο, η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να υποβάλει ενδεικτικά νούμερα προβλεπόμενων απολύσεων του 2015, εξαιτίας πειθαρχικών συμβουλίων, πλαστών δικαιολογητικών κ.λπ.

16. Τι ποσό θα μοιραστεί τελικά από το πρωτογενές πλεόνασμα;
Το πρωτογενές πλεόνασμα υπολογίζεται ότι έφτασε τα 2,7-3 δισ. ευρώ. Το 1 δισ. θα δοθεί για τη μείωση του χρέους και τα 2 δισ. θα διατεθούν για άλλους σκοπούς. Ετσι, 1 δισ. θα δοθεί για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, 350 εκατ. ευρώ για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%, 60 εκατ. ευρώ για τα αναδρομικά των δικαστών και 525 εκατ. ευρώ για χαμηλά εισοδήματα και στρατιωτικούς (το λεγόμενο κοινωνικό μέρισμα).

17. Ποιοι θα πάρουν το κοινωνικό μέρισμα;
Περίπου 30 εκατ. ευρώ θα μοιραστούν 64.065 ένστολοι (33.745 στρατιωτικοί, 26.525 αστυνομικοί, 2.315 λιμενικοί και 1.480 πυροσβέστες) που έχουν ακαθάριστες τακτικές αποδοχές έως 1.500 ευρώ. Αντιστοιχούν περίπου 470 ευρώ στον καθένα. Το ποσό θα πιστωθεί στους λογαριασμούς μισθοδοσίας τους στις 9 Μαΐου. Τα υπόλοιπα 475 εκατ. ευρώ θα μοιραστούν σε οικογένειες χαμηλόμισθων, χαμηλοσυνταξιούχων και ανέργων, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Στην περίπτωση αυτή, το επίδομα θα κυμαίνεται ανάλογα με την οικονομική και οικογενειακή κατάσταση. Επίσης, 20 εκατ. ευρώ θα δοθούν για υπηρεσίες που προσφέρονται σε αστέγους.

18. Ποιοι θα επωφεληθούν από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών;
Η μείωση επιμερίζεται μεταξύ εργοδοτών (2,9%) και εργαζομένων (1%). Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα θα δουν αύξηση 1% στις καθαρές αποδοχές τους. Οι εργοδότες θα πληρώνουν αντίστοιχα λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές για κάθε εργαζόμενο. Αυτό ελπίζεται ότι θα αποτελέσει κίνητρο για προσλήψεις, έτσι ώστε και η ανεργία να μειωθεί και τα ασφαλιστικά ταμεία να επωφεληθούν μέσω της αύξησης των ασφαλισμένων.

Τα τρία νέα δεδομένα
Η χώρα προχωρά σήμερα με νέα δεδομένα:
n Εχοντας πετύχει μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα για το 2013 και τον στόχο του 2014 να αναγνωρίζεται ως εφικτός.
n Χωρίς νέες χρηματοδοτικές ανάγκες για φέτος, με προοπτικές για μια ρύθμιση του χρέους της – πιθανότερο σενάριο η επιμήκυνση των δανείων και η μείωση των επιτοκίων τους, κάτι που βελτιώνει πολύ τη βιωσιμότητα, αφού θα μπορούμε να το εξυπηρετούμε με μεγαλύτερη άνεση.
n Με τις αγορές να στέλνουν σήματα ότι μπορεί να ανοίξουν ξανά τις πόρτες τους για την Ελλάδα.

Ειρήνη Χρυσολωρά
ΤΑ ΝΕΑ