Μακεδονία και Ανατολική Γερμανία - Του Τάκη Μίχα

Η συνεχιζόμενη άρνηση της Ελλάδας να αναγνωρίσει τη γειτονική χώρα με το συνταγματικό της όνομα -δηλαδή «Δημοκρατία της Μακεδονίας»- εδράζεται σε δύο κυρίως (ρητά ή άρρητα) επιχειρήματα:

1) Η ονομασία δεν ανταποκρίνεται στην (ιστορική και πολιτισμική) πραγματικότητα: H Μακεδονία ήταν πάντοτε και μόνο ελληνική.

2) Η χρήση του όρου «Μακεδονία» για μια χώρα που -στην καλύτερη των περιπτώσεων- περιλαμβάνει γεωγραφικά μόνο ένα τμήμα της Μακεδονίας ενέχει επεκτατικές βλέψεις.

Επειδή λοιπόν υποθέτουμε ότι αυτά τα δύο επιχειρήματα δεν αφορούν μόνο την γειτονική χώρα αλλά γενικούς κανόνες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής μπορούμε να τους διατυπώσουμε ως εξής:

3) H Ελλάδα δεν αναγνωρίζει κράτη των οποίων το όνομα δεν ανταποκρίνεται στην (πολιτική, ιστορική ή πολιτισμική) πραγματικότητα.

4) Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει κράτη των οποίων η ονομασία ενέχει επεκτατικές βλέψεις. H υποκατάσταση του συνόλου με ένα μέρος του συνόλου ενέχει επεκτατικές βλέψεις.

Το ερώτημα τώρα δεν είναι αν οι κανόνες αυτοί είναι σωστοί. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα είναι συνεπής, αν δηλαδή εφάρμοζε πάντοτε αυτούς τους κανόνες ή το πράττει μόνο επιλεκτικά.

Τον Δεκέμβριο του 1973 η ελληνική στρατιωτική κυβέρνηση αναγνώρισε και επίσημα την Ανατολική Γερμανία. Είχε προηγηθεί η αναγνώριση της Ανατολικής Γερμανίας από την Δυτική Γερμανία το 1971. Την αναγνώριση της Ανατολικογερμανικής οντότητας φυσικά διατήρησαν εν ισχύ και οι δημοκρατικές κυβερνήσεις που διαδέχθηκαν τη χούντα.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις αναγνώρισαν το Ανατολικογερμανικό κράτος με την συνταγματική του ονομασία: «Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας».

Όμως αμέσως βλέπουμε ότι η αναγνώριση με αυτή την ονομασία παραβίαζε τους δύο κανόνες που υποτίθεται διέπουν την ελληνική εξωτερική πολιτική.

Παραβιάζε τον κανόνα 3 διότι το καθεστώς δεν ήταν μια «Λαοκρατική Δημοκρατία» αλλά μία στυγνή μονοκομματική δικτατορία που έχτιζε τείχη για να εμποδίσει τους πολίτες του να διαφύγουν.

Παραβίαζε τον κανόνα 4 διότι η χρήση της ονομασίας «Γερμανία» από ένα κράτος που γεωγραφικά αποτελούσε μόνο μέρος τους συνόλου της Γερμανίας ασφαλώς ενείχε (σύμφωνα με την ελληνική λογική) βλέψεις για το υπόλοιπο.

Γιατί λοιπόν η Ελλάδα το έπραξε αυτό; Γιατί δεν έθεσε ως προυπόθεση αναγνώρισης τη μετονομασία της «Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας» σε «Μονοκομματική Δικτατορία της Ανατολικής Γερμανίας»; Και γιατί δεν το έκανε αυτό ούτε καν η Δυτική Γερμανία;

Γιατί η Βόννη δεν ζήτησε έστω την μετονομασία της χώρας σε «Ανατολική Γερμανία» (όπως κάνει σήμερα η Ελλάδα με την «Μακεδονία») προτού την αναγνωρίσει;

Διότι απλούστα τόσο η Ελλάδα όσο και η Δυτική Γερμανία όταν αναγνώριζαν το Ανατολικογερμανικό κράτος με το συνταγματικό του όνομα ακολουθούσαν την καθιερωμένη διπλωματική πρακτική. Σύμφωνα με αυτήν η αναγνώριση ενός κράτους με την συνταγματική του ονομασία δεν συνεπάγεται κατ' ανάγκη αναγνώριση μιας πραγματικότητας στην οποία το όνομα αναφέρεται ούτε αναγνώριση των εδαφικών βλέψεων που πιθανώς εμπεριέχονται στην ονομασία.

Το μόνο το οποίο συνεπάγεται η αναγνώριση του ονόματος είναι η αποδοχή του γεγονότος ότι τα κυρίαρχα δικαιώματα -συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της ονοματοδοσίας- στην επικράτεια του εν λόγω κράτους τα ασκεί η κυβέρνηση της χώρας -π.χ. η κυβέρνηση του Βερολίνου στην περίπτωση της Ανατολικής Γερμανίας και η κυβέρνηση των Σκοπίων στην περίπτωση της Μακεδονίας.

Γι' αυτό ούτε η Αθήνα ούτε η Βόνη είχαν πρόβλημα τη δεκαετία του 70 να αναγνωρίσουν την τυραννία της Ανατολικής Γερμανίας ως «Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας».

Δυστυχώς όμως η Αθήνα σήμερα φαίνεται ότι έχει ξεχάσει αυτή την τόσο βασική διπλωματική πρακτική και έτσι το τόσο απλό αυτό πρόβλημα διαιωνίζεται.

Protagon.gr