Σε διπλή παγίδα αγορών και τρόικας!

Λίγες ώρες ήταν αρκετές για να αποδειχθεί ότι η οικονομική πολιτική δεν είναι δυνατόν να ξεφύγει, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, από τον εναγκαλισμό της τρόικας, ούτε η κυβέρνηση μπορεί να αξιοποιήσει κατά το δοκούν την αγορά ομολόγων, για την άντληση χρηματοδότησης.

Αυτή η διπλή παγίδα μόνο καλά νέα δεν προοιωνίζεται στην επικείμενη διαπραγμάτευση για το χρηματοδοτικό κενό του 2015, όπου θα είναι πολύ δύσκολο να αποφύγει η κυβέρνηση ένα νέο δάνειο από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, μέσω του οποίου θα διαιωνισθεί η αυστηρή, διεθνής επιτήρηση της χώρας.

Η προσπάθεια της κυβέρνησης να συνδυάσει την έναρξη του νέου κύκλου επαφών με την τρόικα με μια ακόμη θριαμβευτική έξοδο στην αγορά ομολόγων μόνο ως επιτυχής δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί, καθώς, τόσο από τη συνάντηση Χαρδούβελη-τρόικας, όσο και από τη διαδικασία διάθεσης 3ετών ομολόγων εξάγονται μόνο αρνητικά συμπεράσματα:

-          Σύμφωνα με την ενημέρωση, που έγινε από κορυφαίο αξιωματούχο του οικονομικού επιτελείου, μετά τη συνάντηση με την τρόικα, οι εκπρόσωποι των δανειστών ζήτησαν εξηγήσεις από τον Γκ. Χαρδούβελη για όσα λέγονται και γράφονται περί σχεδίων της κυβέρνησης για ελαφρύνσεις φόρων. Η απάντηση του Έλληνα υπουργού, όπως συνάγεται από την ενημέρωση, αποδεικνύει ότι όσα λέγονται για φοροελαφρύνσεις αποτελούν εξαγγελίες εσωτερικής κατανάλωσης, που... ξεθωριάζουν μπροστά στους διεθνείς δανειστές. Ο υπουργός Οικονομικών τόνισε στους συνομιλητές του από την τρόικα ότι οι επίσημες θέσεις της κυβέρνησης είναι μόνο αυτές που εξέφρασε ο ίδιος, με την ομιλία του στο συνέδριο του “Economist”, όπου, ως γνωστόν, ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχουν άμεσα περιθώρια ελαφρύνσεων, αλλά θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν όλες οι απαιτούμενες αλλαγές, που θα καταστήσουν αξιόπιστο και αποτελεσματικό τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Άλλωστε, το πλαίσιο της συζήτησης με την τρόικα εξ αντικειμένου δεν επιτρέπει σκέψεις για μείωση φόρων, αλλά μάλλον οδηγεί στην αντίθετη κατεύθυνση, αφού οι τροϊκανοί ζήτησαν εξηγήσεις για το πώς θα καλυφθεί το μεγάλο κόστος για τον προϋπολογισμό των δικαστικών αποφάσεων για τους μισθούς δικαστικών και ένστολων. Ο κ. Χαρδούβελης, σύμφωνα με την ενημέρωση από το υπουργείο, είπε στους συνομιλητές του ότι υπάρχει σχέδιο για την κάλυψη αυτού του κενού, που μπορεί να φθάσει και το 1 δισ. ευρώ ετησίως, το οποίο δεσμεύθηκε να παρουσιάσει αναλυτικά αργότερα. Σαφές είναι ότι, όταν υπάρχουν απαιτήσεις άμεσης λήψης μέτρων για κάλυψη κενών, δεν έχουν θέση στη συζήτηση προτάσεις για ελαφρύνσεις φόρων, παρότι η κυβέρνηση θα επιθυμούσε να καταδείξει στους πολίτες ότι η πρόοδος που έχει ως τώρα σημειωθεί στην οικονομία αφήνει περιθώρια «ανταμοιβής» των πολιτών, ύστερα πολλά χρόνια θυσιών.

-          Την ώρα που η τρόικα «έκαιγε» τα σχέδια της κυβέρνησης για χαλάρωση της φορολογικής πολιτικής, η αγορά ομολόγων έδινε το δικό της μάθημα στο υπουργείο Οικονομικών, οδηγώντας σε ουσιαστικό «ναυάγιο» την προσπάθεια για τη διάθεση 3των ομολόγων, από την οποία η κυβέρνηση περίμενε να συγκεντρώσει 3 δισ. ευρώ, με επιτόκιο κοντά στο 3%, ή και χαμηλότερο. Μια αναστάτωση που προκλήθηκε στις αγορές της Ευρώπης, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει μεγάλη πορτογαλική τράπεζα, ήταν αρκετή για να «εξατμισθεί» το ενδιαφέρον των επενδυτών για τους ελληνικούς τίτλους. Ενώ στην προηγούμενη έκδοση 5ετών ομολόγων οι προσφορές είχαν φθάσει τα 20 δισ. ευρώ, σε αυτή την προσπάθεια συγκεντρώθηκαν προσφορές μόλις 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων αντλήθηκαν μόνο 1,5 δισ. ευρώ, με «τσουχτερό» επιτόκιο, που έφθασε το 3,5% και ήταν υπερτριπλάσιο του αντίστοιχου κόστους δανεισμού με τριετείς τίτλους στις χώρες της ευρωζώνης. Πολλοί ίσως υποστηρίξουν ότι πρόκειται για μια άτυχη στιγμή, που δεν επηρεάζει τη συνολική προσπάθεια της Ελλάδας να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τις αγορές. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μια «άτυχη στιγμή», που θα μπορούσε εύκολα να επαναληφθεί στο μέλλον, αφού ούτε οι αγορές χαρακτηρίζονται από σταθερότητα, ούτε η Ελλάδα έχει πείσει ότι αποτελεί απολύτως ασφαλή προορισμό επενδυτικών κεφαλαίων. Όπως σχολίασε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Τζέρι Ράις, «είναι μακρύς ο δρόμος πριν η Ελλάδα καταφέρει να βασισθεί εξολοκλήρου στην αγορά (σ.σ.: για τη χρηματοδότησή της)».

Δυστυχώς, οι εξελίξεις τείνουν να ισχυροποιήσουν το βασικό επιχείρημα των διεθνών πιστωτών, Ευρωπαίων και ΔΝΤ, σύμφωνα με το οποίο είναι αναγκαίο να λάβει η Ελλάδα ένα ακόμη δάνειο από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, για να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό των 12 δισ. ευρώ για το 2015, αντί να προσπαθήσει να καλύψει το κενό με άλλα μέσα, μεταξύ των οποίων και η χρηματοδότηση από τις αγορές.

Ο Πρωθυπουργός, Α. Σαμαράς, ξεκαθάρισε με δηλώσεις του (στη γερμανική “Handelsblatt”) ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει αυτό το δάνειο, ενώ είναι γνωστό ότι ο βασικός λόγος που η Αθήνα επιδιώκει να το αποφύγει με κάθε τρόπο είναι πως η παροχή του δανείου θα συνοδευθεί από αυστηρούς όρους και θα παρατείνει την επιτήρηση της οικονομίας από την τρόικα, διαψεύδοντας τις προσδοκίες που καλλιεργεί η κυβέρνηση για «σκίσιμο μνημονίων» και απομάκρυνση των ξένων ελεγκτών.

Σοφοκλέους 10