Οι 100 δόσεις και η επικίνδυνη κόντρα με τρόικα

Την ώρα που ακόμη και στα παραθεριστικά θέρετρα οι Έλληνες... παραμιλούν για τα «ραβασάκια» του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ, με τη συσσωρευμένη οργή για τη βαριά φορολογία να αποτελεί τη σοβαρότερη πηγή πολιτικών πονοκεφάλων για την κυβέρνηση, το σχέδιο για διευκόλυνση των οφειλετών του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων, με μια ρύθμιση που θα επιτρέπει εξόφληση έως και σε 100 δόσεις, φαίνεται ότι προσκρούει σε ισχυρές αντιδράσεις της τρόικας, στις οποίες το “S10” είχε εκτενώς αναφερθεί προ δεκαπενθημέρου.

Πρόκειται για μια εξόχως επικίνδυνη, σε πολιτικό επίπεδο, κόντρα της τρόικας με την κυβέρνηση, καθώς η ελληνική κοινωνία έχει φθάσει στα όρια... βρασμού με τις άγριες φορολογικές επιδρομές της «μνημονιακής» περιόδου και η ίδια η κυβέρνηση, με το σχέδιο για τις 100 δόσεις, έχει δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες ανακούφισης σε εκατοντάδες χιλιάδες οφειλέτες.

Δυστυχώς, όμως, φαίνεται ότι επαναλαμβάνεται -και μάλιστα σε χειρότερη εκδοχή- η ιστορία της περυσινής διαπραγμάτευσης με την τρόικα για τη ρύθμιση οφειλών: όπως και τότε, η κυβέρνηση είχε καλλιεργήσει μεγάλες προσδοκίες για μια ρύθμιση-ανάσα, πλην όμως αυτές «ψαλιδίσθηκαν» από την τρόικα. Οι δύο ρυθμίσεις που είχαν νομοθετηθεί το περασμένο καλοκαίρι («μόνιμη ρύθμιση» και «νέα αρχή») δεν βρήκαν ικανοποιητική ανταπόκριση των οφειλετών, οι οποίοι, στο μεταξύ, αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, ιδιαίτερα φέτος, όπου κάθε μήνα καταγράφονται, κατά μέσο όρο, 1 δισ. ευρώ νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών στις εφορίες.

Από κυβερνητικούς κύκλους καταγράφεται μια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι, ακόμη και αν η τρόικα επιμείνει στην άρνηση για τις 100 δόσεις, σε κάθε περίπτωση η διαπραγμάτευση θα καταλήξει σε μια πολύ βελτιωμένη νέα ρύθμιση με περισσότερες από 48 δόσεις. Δεν είναι καθόλου βέβαιο, όμως, ότι η τρόικα θα δεχθεί ακόμη και να συζητήσει το θέμα των ρυθμίσεων, καθώς δεν το αντιμετωπίζει σαν ένα παιχνίδι κολοκυθιάς για τον αριθμό των δόσεων, αλλά έχει διαμορφώσει μια σταθερή αντίληψη κατά των «χαριστικών», όπως τις αντιλαμβάνεται η τρόικα, ρυθμίσεων, που επινοούν εδώ και δεκαετίες οι Έλληνες πολιτικοί για να διευκολύνουν τους οφειλέτες-ψηφοφόρους. Δεν είναι τυχαίο, ασφαλώς, ότι η τρόικα απαγόρευσε ρητά (και αυτό έχει εγγραφεί από καιρό στο μνημόνιο) κάθε είδους χαριστικές ρυθμίσεις σε φορολογικά ζητήματα.

Η τρόικα έχει την πεποίθηση ότι όλες οι βαριές φορολογίες, που επιβλήθηκαν στη «μνημονιακή» περίοδο κατόπιν εισηγήσεων των ελληνικών κυβερνήσεων (είναι γνωστό ότι η τρόικα ήθελε να πέσει μεγαλύτερο βάρος σε περικοπές δαπανών και όχι σε αυξήσεις φόρων) θα πρέπει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να αποδώσουν τα αναμενόμενα εισπρακτικά αποτελέσματα: δηλαδή, ή να πληρώσουν οι υπόχρεοι όσα τους αναλογούν, ή να εφαρμοσθούν εναντίον τους όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες αναγκαστικής είσπραξης (κατασχέσεις περιουσιών και καταθέσεων). Η προσφιλής στις ελληνικές κυβερνήσεις μέθοδος του... extend and pretend (παρατείνουμε το χρόνο εξόφλησης και υποκρινόμαστε ότι θα εισπράξουμε στο ακέραιο) δεν φαίνεται να έχει θέσει στις αντιλήψεις της τρόικας.

Άλλωστε, η Κομισιόν έχει από καιρό αποκαλύψει, μέσω της έκθεσής της για την ελληνική οικονομία, το περιεχόμενο του διαλόγου, που έγινε για το θέμα των ρυθμίσεων οφειλών με την κυβέρνηση.

Οι αρχές, αναφέρει η Κομισιόν, υποστήριξαν ότι τα νέα σχήματα εξόφλησης οφειλών (η «Νέα Αρχή», για τα παλαιά χρέη, και η τακτική ρύθμιση σε 12μηνη βάση για τα νέα) δεν είναι αρκετά ελκυστικά, σε ό,τι αφορά τους χρόνους εξόφλησης και τη μείωση των παλαιών προσαυξήσεων. Η κυβέρνηση πρότεινε στην τρόικα αρκετές εναλλακτικές λύσεις, που θα καθιστούσαν τις ρυθμίσεις πιο ελκυστικές, είτε με επιμήκυνση της διάρκειας εξυπηρέτησης των οφειλών, είτε με το να επιτραπεί η ένταξη και νέων (μετά το 2013) οφειλών στο σχήμα της «Νέας Αρχής». Προτάθηκε, επίσης, μεγαλύτερη μείωση προσαυξήσεων.

Όμως, η τρόικα επιχειρηματολόγησε κατά της αλλαγής των όρων, αναφέρει η Κομισιόν. Μεταξύ άλλων, οι εκπρόσωποί της σημείωσαν ότι η αλλαγή των όρων θα ήταν άδικη για όσους είχαν ήδη μπει σε ρύθμιση με τους παλαιούς, ότι η επέκταση της διάρκειας αποπληρωμής θα μείωνε τις εισπράξεις βραχυπρόθεσμα και θα αύξανε τους κινδύνους μη αποπληρωμής μακροπρόθεσμα και ότι η αλλαγή των όρων, σε διάστημα λιγότερο του ενός έτους από την καθιέρωσή τους, θα υπονόμευε την αξιοπιστία της κυβέρνησης και τις προσπάθειες να αλλάξει η κουλτούρα πληρωμών στην Ελλάδα.

Η κυριότερη επισήμανση της τρόικας, όμως, ήταν ότι, σύμφωνα με τις δικές της εκτιμήσεις, η απροθυμία των οφειλετών να ρυθμίσουν τα χρέη τους στις εφορίες και στα ταμεία δεν συνδέεται με τη χαμηλή ελκυστικότητα των ρυθμίσεων, αλλά με το ότι δεν εκλαμβάνεται από τους οφειλέτες ως αξιόπιστη η απειλή της λήψης αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Η σύσταση που απορρέει από αυτή την επισήμανση είναι σαφής: «μη διευκολύνετε τους οφειλέτες, προχωρήστε σε περισσότερες κατασχέσεις»!

Στη συζήτηση που θα αρχίσει με την τρόικα, τον επόμενο μήνα, το θέμα του αν και πώς θα πληρωθούν οι βαρύτατοι φόροι της «μνημονιακής» περιόδου φθάνει σε μια κρίσιμη καμπή. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το “extend and pretend” είναι η μόνη της διέξοδος, για να αποφύγει ένα κύμα κατασχέσεων, που θα πρέπει να εκδηλωθεί σε οιονεί προεκλογική περίοδο και είναι βέβαιο ότι θα απειλήσει την πολιτική της επιβίωση. Και η τρόικα, όμως, γνωρίζει ότι, αν υποχωρήσει σε αυτό το θέμα, θα ρισκάρει μια γενικευμένη εισπρακτική χαλάρωση, που δεν αποκλείεται να απειλήσει την υλοποίηση του ελληνικού προγράμματος. Γι’ αυτό και το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης δεν είναι καθόλου εύκολο να προβλεφθεί.

Σοφοκλέους 10