Κομματικό κράτος εναντίον έρευνας - Του Ανδρέα Ζαμπούκα

Εδώ και δεκαετίες, ο παγκόσμιος πολιτισμός γεννιέται στα εργαστήρια. Τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, είναι πλέον σαφές ότι δεν είναι δυνατόν καμία κοινωνία να αναπτυχθεί χωρίς ενδυνάμωση της έρευνας και σύνδεση των επιτευγμάτων της με την αγορά. Άλλωστε, οι δείκτες ευημερίας των πιο αναπτυγμένων χωρών συνδέονται πλέον σαφέστατα με τους δείκτες ανάπτυξης της επιστημονικής προόδου και της παραγωγής νέων ερευνητικών σχεδίων. Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ελβετία και η Φινλανδία ενισχύουν το ΑΕΠ τους με ένα τεράστιο ποσοστό από την παραγωγή έρευνας. Γι΄ αυτό και εισάγουν το καλύτερο παγκόσμιο δυναμικό, για να επανδρώσουν τα εργαστήριά τους.

Αντίθετα, στη δική μας περίπτωση, εξάγουμε σημαντικούς ερευνητές, με ακριβοπληρωμένες σπουδές από το ελληνικό κράτος, για να στελεχώσουν τις ξένες υποδομές. Με λίγα λόγια, ο Έλληνας φορολογούμενος επιβαρύνεται με τεράστια κονδύλια θεωρητικής επιστημονικής προετοιμασίας για να καρπωθεί την πρακτική και ερευνητική απόδοση μια άλλη αγορά, προς όφελος της δικής της κοινωνίας.

Αυτές τις μέρες, μια νέα «βόμβα» του Υπουργείου Παιδείας αναστάτωσε την επιστημονική κοινότητα της χώρας. Η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών και η ομοσπονδία πανεπιστημιακών ΠΟΣΔΕΠ, αλλά και ερευνητικά κέντρα μεμονωμένα, έχουν εξοργιστεί με την απόφαση της περικοπής κονδυλίων του ΕΣΠΑ που προορίζονταν για την έρευνα και την καινοτομία. Πρόκειται ουσιαστικά για τη διακοπή συμβάσεων έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη ή τείνουν προς την ολοκλήρωσή τους. Τα περισσότερα προγράμματα αφορούν στην ενίσχυση της αριστείας του ερευνητικού προσωπικού των ΑΕΙ και των ερευνητικών κέντρων.

Η αντιπαράθεση επιχειρημάτων μεταξύ του νυν και του τέως Γενικού Γραμματέα ή μεταξύ ΠΟΣΔΕΠ και Υπουργείου, λίγη σημασία μπορεί να έχει στο αποτέλεσμα. Στην Ελλάδα ποτέ δεν δαπανήθηκαν σημαντικά ποσά για την έρευνα και όποτε αυτό έγινε, χρησιμοποιήθηκε ως έρεισμα ελέγχου και χειραγώγησης της επιστημονικής προσπάθειας. Σπάνια, βρέθηκαν στο Υπουργείο Παιδείας άνθρωποι να αντιληφθούν την αναγκαιότητα σύνδεσης ανάπτυξης και έρευνας, προς όφελος της οικονομίας και της ευημερίας των Ελλήνων. Γι΄ αυτό και ποτέ, σε κανέναν προϋπολογισμό, δεν εντάχθηκε η έρευνα ως μία από τις σημαντικότερες δημόσιες επενδύσεις της χώρας.

Η ελληνική πολιτεία λοιπόν, αν διέθετε στοιχειώδη αξιοπρέπεια θα επέλεγε μεταξύ των δύο: Ή θα σχεδίαζε ένα εθνικό πλάνο έρευνας σαν του Φινλανδούς ή θα επέτρεπε στην ιδιωτική πρωτοβουλία να επενδύσει σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Ούτε το ένα κάνει ούτε το άλλο. Όχι μόνο δε σέβεται την προσπάθεια τόσων ανθρώπων που πασχίζουν να δουλέψουν κάτω από δύσκολες συνθήκες, αλλά σπεύδει πραξικοπηματικά να «αρπάξει» τα ευρωπαϊκά κονδύλια, αιφνιδιάζοντας επιστήμονες και καθηγητές.

Κάποιος πρέπει να θυμίσει στον κ. Λοβέρδο πως ελάχιστοι επιστήμονες έχουν απομείνει στη χώρα. Ότι οι συμπατριώτες μας στο εξωτερικό πρωταγωνιστούν στην έρευνα και μακροπρόθεσμα κάποιος, επιτέλους, θα πρέπει να παράγει και στην Ελλάδα ένα κανονικό ΑΕΠ. Με κομματοκρατία και εκβιασμούς, δημιουργία, καινοτομία, ανάπτυξη, παραγωγή και πολιτισμός θα μείνουν λέξεις κενές στην προπαγάνδα και στη λαϊκίστικη ρητορική των πολιτικών.

Και κάτι χειρότερο. Το αναξιόπιστο κράτος που σπεύδει να καταργήσει τον εαυτό του, διδάσκει μαζικά ανασφάλεια και εξάρτηση στους πολίτες του. Πώς, άραγε, να αισθάνεται ο πρώην γ.γ Ερευνας και Τεχνολογίας Βασίλης Μάγκλαρης που υπέγραψε τις περισσότερες συμβάσεις με τους επιστημονικούς υπευθύνους για την έγκριση των προγραμμάτων; Πώς να αισθάνεται ο κάθε ερευνητής που με κόπο, θα ολοκλήρωνε τη δουλειά του σε λίγο καιρό;

Άσχημα τα πράγματα για μια δημοκρατία που δε σέβεται την προοπτική των πνευματικών της ανθρώπων.

Protagon.gr