Μια νέα εποχή για το Μουσείο Ηρακλειδών

Φωτο: Εσωτερική άποψη του νέου παραρτήματος του Μουσείου Ηρακλειδών.

Η Αποστόλου Παύλου έχει αρχίσει να ξυπνάει. Γυρολόγοι πωλητές τακτοποιούν τα κοσμήματά τους, σερβιτόροι συγυρίζουν τις καρέκλες στις καφετέριες που μόλις άνοιξαν. Λίγο πριν στρίψω για την Ηρακλειδών, ένα πανέμορφο ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο στο δεξί μου χέρι, στο νούμερο 37, μου τραβάει την προσοχή. Εργάτες μπαινοβγαίνουν, η ενημερωτική πινακίδα ενός νέου χώρου, μιας νέας έκθεσης, έχει ήδη τοποθετηθεί.

Η επέκταση, το παράρτημα του Μουσείου Ηρακλειδών, έγινε πραγματικότητα εδώ και λίγες ημέρες στο νεοκλασικό της Αποστόλου Παύλου 37, πολύ κοντά στο κεντρικό κτίριο της Ηρακλειδών 16, χάρη στον Παύλο και στη Μπελίντα Φυρού, το ζευγάρι των Ελληνοαμερικανών συλλεκτών έργων τέχνης και ιδρυτών του μουσείου. «Επτά χρόνια περιμέναμε να μας δώσουν την άδεια για να προχωρήσουν οι εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου», μου λέει ο Παύλος Φυρός καθώς προσεγγίζουμε την είσοδο του κτιρίου που άνοιξε στις 17/10 για το κοινό με την έκθεση φωτογραφίας «Μεταμορφώσεις των Αθηνών. Φωτογραφικό οδοιπορικό 1839-1950»: μια περιήγηση στην ανάπτυξη της ελληνικής πρωτεύουσας μέσα από το αρχειακό υλικό του ιστορικού της φωτογραφίας και συλλέκτη Χάρη Γιακουμή.

Το άνοιγμα του νέου χώρου του Μουσείου Ηρακλειδών, γνωστού από τις μόνιμες συλλογές του με έργα M.C. Escher και V. Vassarely, αλλά κυρίως για τα εκπαιδευτικά του προγράμματα που συνδυάζουν την τέχνη με τα μαθηματικά και τις επιστήμες, συμπίπτει με τα δέκα χρόνια λειτουργίας του στην Ηρακλειδών 16. Εκεί συναντήσαμε τη διευθύντριά του Ελένη Νομικού, η οποία μας ξενάγησε σε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα εκθέματα ενός νέου εκπαιδευτικού προγράμματος για τις επιστήμες που πρόκειται να εγκαινιαστεί. Από τον προαύλιο χώρο ακούγονταν οι φωνές των παιδιών που είχαν έρθει για να παρακολουθήσουν έναν από τον κύκλο μαθημάτων. «Οταν επιστρέψαμε τον Σεπτέμβριο για να ανοίξουμε το μουσείο, βρήκαμε τις κρατήσεις δώδεκα χιλιάδων παιδιών για παρακολούθηση των προγραμμάτων μας», μου λέει η Ελένη Νομικού.

Η ιστορία του νέου χώρου

Οι πρώτες εικόνες από την Αποστόλου Παύλου 37, το νέο κτίριο του Μουσείου Ηρακλειδών, είναι εντυπωσιακές. Η έκθεση, αφιέρωμα στην πόλη της Αθήνας, η οποία πραγματοποιείται επιπλέον με αφορμή τα 180 χρόνια από την ανακήρυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους, μοιάζει απόλυτα ταιριαστή στον χώρο. Με ξεναγούς μου τον Παύλο και την Μπελίντα Φυρού παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις «μεταμορφώσεις» της Αθήνας, αναζητώντας σε κάθε φωτογραφία τις τεράστιες αλλαγές μέσα στον χρόνο. «Δεκαπέντε χρόνια πριν είχαμε βρει αυτό το κτίριο εδώ στην Αποστόλου Παύλου. Είναι οικία του 1895. Ο ιδιοκτήτης του έπρεπε να φύγει διότι δεν είχε τα χρήματα για να το συντηρήσει και επειδή η υγεία του δεν του επέτρεπε να μείνει, καθώς υπέφερε από άσθμα και ο δρόμος ήταν τότε διπλής κυκλοφορίας», μου εξηγεί ο Παύλος Φυρός, αφηγούμενος την ιστορία του νέου χώρου. «Το αγοράσαμε πριν από το άλλο κτίριο στην Ηρακλειδών και πιστεύαμε αρχικά ότι αυτό θα γινόταν το μουσείο.

Ομως αφού μπήκαμε μέσα και αρχίσαμε να το επισκευάζουμε, μας πρόσφεραν το άλλο κτίριο. Συνεχίσαμε τις ανακαινίσεις μέχρι που υποβάλαμε την άδεια, οπότε σταμάτησαν όλα. Ασχοληθήκαμε με το άλλο, πήρε μπρος και εξελίχθηκε σε ένα ουσιαστικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, όμως δεν υπήρχε πια η ευκαιρία να κάνουμε εκθέσεις καθώς τα προγράμματα χρειάζονταν απεικονίσεις. Εν τω μεταξύ, πήραμε την άδεια και είχαμε την ιδέα να κάνουμε εδώ εκθέσεις».

Το Μουσείο Ηρακλειδών στην Αποστόλου Παύλου δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να δει μια έκθεση, αλλά και να θαυμάσει την αρχιτεκτονική ενός νεοκλασικού κτιρίου με υπέροχες τοιχογραφίες οροφής, το οποίο έχει αποκατασταθεί όπως ήταν. «Θέλαμε η πρώτη μας έκθεση να τιμάει την Αθήνα, να δείξουμε πώς έχει αλλάξει», επισημαίνει ο Παύλος Φυρός. «Το σκεπτικό του νέου μουσείου είναι να φέρουμε προσιτές εκθέσεις. Για να είχαμε μεγάλα ονόματα θα έπρεπε η τιμή εισόδου να ανταποκρινόταν σε μεγάλα έξοδα. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση, παρ’ όλα αυτά ο κόσμος χρειάζεται μια καλή ψυχαγωγία του πνεύματος. Πιστεύουμε πως λόγω της τοποθεσίας του χώρου, αλλά και του οικονομικού εισιτηρίου (τέσσερα ευρώ), πολλοί θα έρθουν στο Θησείο όχι μόνο για καφέ αλλά και για μια βόλτα στο μουσείο».

Οδοιπορικό στο χθες

Η έκθεση «Μεταμορφώσεις των Αθηνών» θα διαρκέσει έως τα τέλη του Ιανουαρίου 2015 και περιλαμβάνει περισσότερες από εκατό αυθεντικές φωτογραφίες, μερικές από τις οποίες χρονολογούνται κοντά στην εφεύρεση της φωτογραφικής τέχνης. Το οδοιπορικό εμπλουτίζεται από πανοραμικές απόψεις των Αθηνών σε μεγάλες εκτυπώσεις, παλιές φωτογραφικές μηχανές και επτά στερεοσκοπικά μηχανήματα, μεταξύ των οποίων και δύο συσκευές εποχής, που επιτρέπουν στον επισκέπτη να δει πενήντα φωτογραφίες γυρίζοντας ένα μοχλό.

Η έκθεση συμπληρώνεται με μια μικρή επιλογή σύγχρονων φωτογραφιών της Αθήνας από τον δημοσιογράφο Νίκο Βατόπουλο, μια ενότητα που λειτουργεί ως επίλογος και γέφυρα με το παρόν.

ΣΑΝΤΡΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

Έντυπη

Η Καθημερινή