Τέσσερις κορυφαίοι γάλλοι σκιτσογράφοι, Wolinski, Charb, Cabu, Tignous, νεκροί από τις σφαίρες των τρομοκρατών

Βρίσκονταν στην αίθουσα σύνταξης του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo

Τέσσερις κορυφαίοι σκιτσογράφοι ήταν ανάμεσα στα 12 θύματα της επίθεσης ενόπλων εναντίον της σατιρικής εφημερίδας «Charlie Hebdo» την Τετάρτη στο Παρίσι: ο Ζορζ Βολινσκί (υπέγραφε ως Wolinski), ο Στεφάν Σαρμπονιέ (υπέγραφε ως Charb), ο Ζαν Καμπύ (υπέγραφε ως Cabu) και ο Μπερνάρ Βερλάκ (υπέγραφε ως Tignous).

Ο Βολινσκί, 80 ετών, ήταν από τους διασημότερους σκιτσογράφους της Γαλλίας. Γεννήθηκε στην Τύνιδα, πήγε με την οικογένειά του στο Παρίσι σε ηλικία 13 ετών και ξεκίνησε την καριέρα του το 1960, παρατώντας τις σπουδές αρχιτεκτονικής. Στη διάρκεια της φοιτητικής εξέγερσης του Μάη του '68, ήταν συνιδρυτής του αιχμηρού σατιρικού εντύπου «L'Enrage» («Ο εξοργισμένος»), όπου τα σκίτσα του απέκτησαν σαφή πολιτική χροιά, ενώ στη δεκαετία του '70 σχεδίαζε την βασική γελοιογραφία της κομμουνιστικής εφημερίδας «L'Humanite». Γελοιογραφίες του Βολινσκί δημοσιεύονταν σήμερα στην καθημερινή εφημερίδα «Liberation» και στα εβδομαδιαία έντυπα «Paris-Match», «L'Echo des savanes» και «Charlie Hebdo».

Στο «Charlie Hebdo», του οποίου ο Βολινσκί ήταν αρχισυντάκτης, οι γελοιογραφίες του απέκτησαν την μορφή διαλόγου ανάμεσα σε δυο χαρακτήρες, έναν χοντρό, σίγουρο για τον εαυτό του και κυριαρχικό και έναν λεπτό με δειλή παρουσία. Ο διάλογός τους αρχίζει πάντα με την λέξη «Κύριε…». Χαρακτηριστικά «βολινσκιακές» είναι οι εξής ατάκες: «Κύριε, είμαι υπέρ της ελευθερίας του Τύπου αρκεί ο Τύπος να μην επωφεληθεί για να λέει ό,τι του κατεβαίνει στο κεφάλι!» ή «Ο σοσιαλισμός είναι σαν την μαριχουάνα: είναι ίσως ανώδυνος αλλά μπορεί να οδηγήσει σε σκληρότερα ναρκωτικά όπως ο κομμουνισμός».

Ο Σαρμπονιέ, 47 ετών, ήταν ο διευθυντής του «Charlie Hebdo» την τελευταία πενταετία. Η μόνιμη σειρά γελοιογραφιών που δημοσίευε στο εβδομαδιαίο αυτό έντυπο είχε τον τίτλο «Στον Σαρμπ δεν αρέσουν οι άνθρωποι» ενώ εκείνη που δημοσίευε σε άλλο, μηνιαίο έντυπο είχε τον τίτλο «Ο φετβάς του αγιατολάχ Σαρμπ». Ήταν υποστηριχτής του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος και του συνασπισμού Αριστερό Μέτωπο.

Όπως δημοσιεύτηκε μετά την δολοφονία του, ο Σαρμπονιέ είχε λάβει επανειλημμένως απειλές κατά της ζωής του. Η γελοιογραφία που σκιτσάρισε στο τεύχος του «Charlie Hebdo» που κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα ήταν προφητική: «Ακόμα καμία επίθεση στη Γαλλία» γράφει ο τίτλος για να πεταχτεί ένας ζωσμένος με εκρηκτικά: «Για σταθείτε! Έχουμε ως τα τέλη Ιανουαρίου για να παρουσιάσουμε τις ευχές μας».

Απόφαση του «Σαρμπ» ήταν να δημοσιευτεί πριν από μήνες στο «Charlie Hebdo» μια σειρά γελοιογραφιών για την ζωή του Μωάμεθ εξοργίζοντας τους φανατικούς ισλαμιστές. Μετά την δημοσίευση, ένας άραβας οδηγός ταξί απαίτησε από εργαζόμενο στο «Charlie Hebdo» να κατέβει αρνούμενος να εξυπηρετήσει πελάτη που κοροϊδεύει την μουσουλμανική θρησκεία. Πολλοί αρνιόντουσαν να δώσουν συνέντευξη στο περιοδικό επειδή «δεν μιλούν σε ρατσιστικά έντυπα».

Ο Σαρμπονιέ αναλάμβανε συχνά να αντικρούσει τις κατηγορίες για ρατσισμό με αφορμή τα σκίτσα του Μωάμεθ. «Πριν από 40 χρόνια, ήταν επιβεβλημένο να γιουχάρεις και να αποστρέφεσαι τις θρησκείες. Όποιος επιθυμούσε να επικρίνει την πορεία του κόσμου, δεν μπορούσε να παραλείψει να στηλιτεύσει και τις τεράστιες εξουσίες του κλήρου. Αλλά σύμφωνα με μερικούς, είναι αλήθεια όλο και περισσότερους, σήμερα πρέπει να το βουλώνουμε», έγραψε πριν από ένα χρόνο στον «Monde» για να αντικρούσει την ταμπέλα του «ρατσιστή».

«Το Charlie αφιερώνει πολλές από τις γελοιογραφίες του στους παπιστές. Γιατί θα έπρεπε να την γλιτώσει η μουσουλμανική θρησκεία;» αναρωτήθηκε και κατέληξε: «Θα συνεχίσουμε, βεβαίως. Ακόμη και αν είναι πιο δύσκολο απ' όσο στη δεκαετία του '70, θα συνεχίσουμε να γελάμε με τους παπάδες, τους ραβίνους και τους ιμάμηδες, είτε αυτό αρέσει σε ορισμένους είτε όχι».

Ο 77χρονος Καμπύ ήταν ο επικεφαλής σκιτσογράφος και από τους στυλοβάτες του «Charlie Hebdo» στο οποίο εργαζόταν από το 1970. Γνώρισε την επιτυχία στις δεκαετίες του '70 και του '80 όταν τα σκίτσα του πήραν πιο πολιτικό χαρακτήρα. Γελοιογραφίες του δημοσιεύονταν και στη σατιρική εφημερίδα «Le canard enchaine».

Ο Καμπύ ήταν ο δημιουργός της σειράς «Mon beauf» στην οποία σατίριζε τον μέσο, ρατσιστή, σεξιστή και χυδαίο Γάλλο, καθιερώνοντας τον όρο «beauf» για να περιγράφει αυτόν ακριβώς τον τύπο στην γαλλική γλώσσα.

Τον Φεβρουάριο του 2006, γελοιογραφία του Καμπύ δημοσιεύτηκε στο εξώφυλλο του «Charlie Hebdo» ως απάντηση στον σάλο που είχε ξεσηκωθεί τότε όταν δανέζικη εφημερίδα δημοσίευσε σατιρικά σκίτσα του Μωάμεθ. Η γελοιογραφία ξεσήκωσε μεγαλύτερο σάλο και μηνύσεις γιατί είχε τον τίτλο «Ο Μωάμεθ καταβεβλημένος από τους φονταμενταλιστές» και παρουσίαζε τον προφήτη να κλαίει με την λεζάντα «Είναι σκληρό να σε λατρεύουν οι μαλάκες!».

Ο Βερλάκ, 57 ετών, εκτός από το «Charlie Hebdo», συνεργαζόταν και με τα έντυπα «Marianne», «L'Express» και «Fluide glacial».

ΤΟ ΒΗΜΑ