Σεραφείμ Φυντανίδη, "31 αξέχαστα χρόνια" (Πατάκης) - Κριτική Απόστολου Σπυράκη

Πίσω απ' την καταπληκτική επιτυχία της Ελευθεροτυπίας σ' όλη σχεδόν τη μεταπολιτευτική περίοδο, κρυβόταν η απόλυτη και πρωτοφανής ελευθερία κάθε συντάκτη να γράφει ό,τι νομίζει με μόνο όρο να βάζει την υπογραφή του, μια ελευθερία πραγματικά πρωτόγνωρη για τον ελληνικό Τύπο, μια ελευθερία την οποία φάνηκε ότι ζητούσε παθιασμένα η ελληνική κοινωνία μετά τα ζοφερά χρόνια της χούντας, μια ελευθερία που έφερε την εφημερίδα σε καταστάσεις οριακές κι οδήγησε τον Σεραφείμ Φυντανίδη στις φυλακές του Κορυδαλλού, γεγονός που προκάλεσε εντύπωση σε όλο τον κόσμο.

Γραμμένο από κάποιον που έμαθε όσο ελάχιστοι σ' αυτόν τον τόπο να δουλεύει κείμενα με μια γοητεία ιδιαίτερη, έναν χαρακτήρα τηλεγραφικό ώστε να συλλαμβάνει με λίγα λόγια όλη την ουσία των γεγονότων και ταυτόχρονα να είναι ελκυστικός για τον αναγνώστη, που μαθαίνει τι συμβαίνει στον κόσμο χαζεύοντας τα κρεμασμένα πρωτοσέλιδα, τούτο το βιβλίο είναι μια σπάνια μαρτυρία από πρώτο χέρι για γεγονότα που έζησε ο –επί τριάντα ένα χρόνια– διευθυντής της Ελευθεροτυπίας ερχόμενος σε επαφή με πρωθυπουργούς και βασιλιάδες, εκατομμυριούχους και βαρόνους του Τύπου, καλλιτέχνες και σταρ του θεάματος, τότε που οι εφημερίδες είχαν τεράστια δύναμη και πουλούσαν εκατοντάδες χιλιάδες φύλλα, νούμερα αδύνατο να τα συλλάβει κανείς σήμερα. Ένιωσε πια ο συγγραφέας ότι μπορούσε να μιλήσει ανοιχτά εξηγώντας ότι χρειάζεται να κοινωνήσεις μ' όλους τους πολιτικούς χώρους, άσχετα με την τοποθέτησή σου, για να πάρεις ό,τι καλύτερο από τον καθένα, ότι πρέπει να είσαι ικανός να προβλέπεις τις τάσεις και τις κατευθύνσεις στις οποίες κινείται κάθε φορά η διάθεση της κοινής γνώμης, καθώς τα δεδομένα αλλάζουν δραματικά γρήγορα στον σύγχρονο κόσμο, όπου μια δεκαετία μπορεί να συμπυκνώνει εξελίξεις που θα χρειάζονταν κάποτε ίσως κι έναν αιώνα μέχρι να πάρουν σχήμα οριστικό.

Αν το χαρακτηριστικό του Φυντανίδη ήταν ότι μπορούσε να ακροβατεί και να ισορροπεί μεταξύ σφύρας και άκμονος, αφομοιώνοντας και συμβιβάζοντας τάσεις πολυποίκιλες κι ακραίες, έχοντας απεριόριστα αποθέματα υπομονής, κατανόησης, ανεκτικότητας και χιούμορ, που τον βοηθούσαν να διαχειρίζεσαι καταστάσεις για πραγματικά πολύ γερά νεύρα, το χαρακτηριστικό του Τεγόπουλου ήταν η παρορμητικότητα, η απόλυτη πίστη στη διαίσθησή του, η ακλόνητη πεποίθηση ότι οι αποφάσεις που έπαιρνε θα έπρεπε να πραγματοποιηθούν κεραυνοβόλα, αν ήταν δυνατόν μάλιστα από την προηγούμενη μέρα!

Πίσω από την επιτυχία της εφημερίδας κρυβόταν όμως και κάτι άλλο, τουτέστιν το δίδυμο Κίτσος Τεγόπουλος – Σεραφείμ Φυντανίδης. Αν το χαρακτηριστικό του Φυντανίδη ήταν ότι μπορούσε να ακροβατεί και να ισορροπεί μεταξύ σφύρας και άκμονος, αφομοιώνοντας και συμβιβάζοντας τάσεις πολυποίκιλες κι ακραίες, έχοντας απεριόριστα αποθέματα υπομονής, κατανόησης, ανεκτικότητας και χιούμορ, που τον βοηθούσαν να διαχειρίζεσαι καταστάσεις για πραγματικά πολύ γερά νεύρα, το χαρακτηριστικό του Τεγόπουλου ήταν η παρορμητικότητα, η απόλυτη πίστη στη διαίσθησή του, η ακλόνητη πεποίθηση ότι οι αποφάσεις που έπαιρνε θα έπρεπε να πραγματοποιηθούν κεραυνοβόλα, αν ήταν δυνατόν μάλιστα από την προηγούμενη μέρα! Η εμπιστοσύνη ανάμεσά τους ήταν πραγματικά απόλυτη, τόσο που ο εκδότης έφτασε κάποια στιγμή να παραχωρήσει όλη την εξουσία και τη διαχείριση της εφημερίδας στον διευθυντή της, γεγονός πρωτάκουστο, κι ο τελευταίος στήριξε τον εκδότη του στην πιο κρίσιμη στιγμή της μεταπολίτευσης, την περίοδο του σκανδάλου Κοσκωτά, του μεγαλύτερου ίσως σκανδάλου που καταγράφηκε στα νεότερα χρόνια, όταν όλος ο χώρος των μέσων ενημέρωσης κινδύνεψε να αλωθεί από συμφέροντα αφανή και δόλια.

Η παρουσία της Ελευθεροτυπίας σημάδεψε ανεξίτηλα την εποχή της μεταπολίτευσης, μια εποχή κατά την οποία οι εκδότες εστίαζαν όλη την προσοχή τους στον Τύπο κι όχι σε δημόσια έργα κι άλλες ύποπτες δραστηριότητες, μια εποχή κατά την οποία το συνδικάτο των τυπογράφων όταν κατέβαινε σε απεργία μπορούσε να μπλοκάρει τα πιεστήρια και τα συστήματα διανομής και να βυθίσει τη χώρα στην άγνοια και στο σκοτάδι βδομάδες ολόκληρες, ενώ τα μέλη του μπορούσαν να χαρτοπαίζουν και να τζογάρουν στους διαδρόμους και στα πατώματα των τυπογραφείων ολόκληρα εικοσιτετράωρα, μια εποχή κατά την οποία οι δημοσιογράφοι αναγκάζονταν πολλές φορές να κοιμηθούν στα γραφεία των εφημερίδων τους παλεύοντας ολονυχτίς να τελειώσουν κείμενα για θέματα που «έσκαγαν» τις πιο απίθανες ώρες, ιδιαίτερα την περίοδο της έξαρσης των τρομοκρατικών οργανώσεων, που σχεδόν πάντα επέλεγαν την Ελευθεροτυπία για να προειδοποιήσουν για τα χτυπήματά τους, μια ιστορία με πολλές ύποπτες σκοτεινές πτυχές που έριξε βαριά τη σκιά της στην πολιτική ζωή του τόπου. Ο χώρος του Τύπου είχε τότε μια γοητεία αλλιώτικη, προτού η έντυπη δημοσιογραφία χάσει για πάντα τον ρόλο της αδυνατώντας να προλάβει σε ταχύτητα κι ευελιξία τα σύγχρονα μέσα που κυριαρχούν και θα κυριαρχήσουν στον κόσμο της ενημέρωσης του μέλλοντος, έναν κόσμο ολότελα διαφορετικό, θολό κι απρόσωπο.

Στην ουσία, τούτο είναι το βιβλίο της ζωής του για τον Σεραφείμ Φυντανίδη, τον γιο ενός ταλαντούχου ηλεκτροεφαρμοστή από το Περιστέρι, ο οποίος στην εφηβεία κουβαλούσε την τσάντα με τα εργαλεία βοηθώντας τον πάτερα του όταν πήγαινε να διορθώσει τα ηλεκτρικά και τα καλοριφέρ στις γειτονιές της Αθήνας, μέχρι να τον κατακτήσει η δημοσιογραφία. Σ' αυτήν αφιέρωσε τα καλύτερά του χρόνια χωρίς να γυρέψει απολαβές υλικές – όπως έλεγε κι ο ίδιος, ό,τι έκανε το έκανε «για λόγους σεξουαλικούς», επειδή είχε ερωτευτεί αυτή τη δουλειά, επειδή ήθελε να κάνει το κέφι του, επειδή ήθελε να βγάλει το άχτι του κι η ιστορία το 'φερε έτσι ώστε ο πρόωρος κι άδικος θάνατός του να καταστήσει αυτό το βιβλίο το κύκνειο άσμα του. Ας είναι αιωνία η μνήμη του.

Σεραφείμ Φυντανίδης

Πατάκης

331 σελ.

Τιμή € 15,50