Ο 21ος αιώνας αποδομεί ό,τι διδαχτήκαμε στον 20ο αιώνα - Της Ρίτσας Μασούρα

Διερωτώμαι τελευταία αν οι αλκυονίδες μέρες συρρικνώνονται. Φέτος μου φαίνονται λειψές κι αυτές, όπως λειψά είναι πολλά γύρω μου. Μπορεί να φταίει ότι δεν παρατηρώ τον καιρό, όπως παλιά. Τότε που μόλις έβγαινε ο ήλιος στο καταχείμωνο, δούλευα δε δούλευα, έψαχνα πολυθρόνα να απλωθώ και να λιαστώ. Και μαζί μου τα τρία τέταρτα των Ελλήνων. Ναι, το ένα τέταρτο συνέχιζε να δουλεύει, ανεξαρτήτως καιρού. Σήμερα έχουν αλλάξει οι προτεραιότητές μου. Δεν μετρώ πια τις ηλιόλουστες μέρες. Παρακολουθώ εναγωνίως άλλα ζητήματα. Ο τρόπος που θα επιβιώσουμε μου απορροφά την ενέργειά μου. Νομίζω ότι αν δεν πετύχω τον ύψιστο βαθμό αυτοσυγκέντρωσης, αν δεν εκλυθεί στον μέγιστο βαθμό η λανθάνουσα λογική μου, θα συνεχίσω να αυταπατώμαι, όπως οι περισσότεροι άλλωστε.

Περπατώ συχνά στους δρόμους της πόλης. Κοντοστέκομαι στις γωνίες, στις εσοχές των κτιρίων, μπαίνω στα μαγαζιά, περνώ έξω από θέατρα, λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης, έξω από κινηματογράφους σε ώρες αιχμής. Δύσκολα βγάζω συμπεράσματα. Σαν να μετράει τις δυνάμεις της τούτη η κοινωνία. Τι μπορεί και τι δεν μπορεί να αντέξει. Σαν να οπλίζεται με θάρρος απέναντι στο κακοφορμισμένο κομματικό κράτος που εξακολουθεί να αναπνέει, λες και δεν βρέθηκε ο Ηρακλής που θα το αποτελειώσει. Σαν να προετοιμάζεται για τα καλύτερα και τα χειρότερα, αλλά δίχως τυμπανοκρουσίες. Δεν το φωνάζει. `Οχι,  δεν συμφωνώ με όσους διατείνονται ότι αδιαφορεί. Θέλει να τελειώνει με τους φθαρμένους – διεφθαρμένους πολιτικούς. Θέλει να ακούσει την αλήθεια από τους κυβερνώντες.  Ένα κομμάτι της κοινωνίας δεν θέλει πια τις πλαδαρές από τον χρόνο μειοψηφίες, τους επίδοξους δικτατορίσκους και τυραννίσκους.

Οι δημοκρατικές κοινωνίες εξελίσσονται. Ανά μεγάλα χρονικά διαστήματα, όμως, εξελίσσεται και το δημοκρατικό μοντέλο. Ως λέξη η δημοκρατία είναι εύηχη. Στην υλοποίησή της θυμίζει άναρθρη κραυγή. Και συν τοις άλλοις, συγχέεται με τα όρια της ελευθερίας, δημιουργώντας ψευδαισθήσεις. Η Ελλάδα δεν είναι μόνη της σ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα. Είναι όλη η Ευρώπη που κινείται επισφαλώς. Ο Marcel Gauchet στο βιβλίο του «Η `Ανοδος της Δημοκρατίας» (εκδόσεις Πόλις) πιστεύει ότι ο κόσμος μας στοιχειώνεται από το φάντασμα της επισφάλειάς του. Ταλανίζεται από την προοπτική μιας άλλης εκδοχής. Η λέξη «επανάσταση» αποκτά ξανά μαγική αύρα, προσδιορίζοντας την απροσδιόριστη δυνατότητα της μεταμόρφωσης. `Αραγε, αυτή η μεταμόρφωση θα είναι ειρηνική; Θα είναι βίαιη; Ποιος αποτολμά προβλέψεις σε εποχές όπου η πολιτική στράτευση -κλειδί του κοινού πεπρωμένου τον 20ό αιώνα- μοιάζει σήμερα παρωχημένη;

Ο 20ός αιώνας ήταν ο αιώνας της δυτικής δημοκρατίας και της πολυπολιτισμικότητας, αποτέλεσμα της μετα-αποικιακής μετανάστευσης. Γράφτηκαν βιβλία, πραγματοποιήθηκαν παγκόσμια συνέδρια, διατέθηκαν αστρονομικά κονδύλια. Ο άνθρωπος της Δύσης προσπάθησε μέσα από τον καινούργιο –τότε– όρο να σκεπάσει τις ενοχές του. Πάλεψε για να επιδείξει ανθρωπισμό και οικουμενικές αξίες. Ο 21ος αιώνας αποδομεί πολλά. Μεταξύ αυτών, τις ανεκτικές ιδεολογίες που συνόδευσαν τη δημοκρατία. Οι προσανατολισμοί είναι αυταρχικοί, περισσότερο φιλελεύθεροι. Οι ευρωπαϊκές ενοχές αμβλύνονται. Ο Marcel Gauchet λέει ότι η εποχή της νεότερης δημοκρατίας, η αυθόρμητη έκφραση και το φυσικό επιστέγασμα της ελευθερίας του ατόμου τελειώνει. Αυτή η φαινομενικά άθικτη πρόσοψη γκρεμίζεται. Παραμένει το ερώτημα τι είδους υγρασίες θα ξεράσει...

Global View