1619 συνταρακτικές ιστορίες … - Του Ντίνου Αυγουστή

Φωτο: Η Μάνα του μικρού Χριστάκη μπροστά στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο των αγνοούμενων …

Μανάδες, σύζυγοι, αδέλφια και άλλοι συγγενείς και φίλοι, στόλισαν και φέτος στη Λευκωσία το δέντρο των αγνοουμένων. Το στόλισαν και πάλιν με φωτογραφίες και κορδέλες στο χρώμα της ελπίδας, στις οποίες είναι γραμμένα τα ονόματα 1039 ανθρώπων των οποίων η τύχη αγνοείται ακόμα... με την προσδοκία το 2016 να είναι η χρονιά που θα λάβει τέλος το μεγάλο δράμα τους.  Οι συγγενείς των αγνοουμένων μας, που έως τώρα δεν είχαν καμιά απάντηση για την τύχη των αγαπημένων τους, δεν χάνουν τις ελπίδες τους, αντέχουν, αγωνίζονται και προσμένουν καρτερικά.  Το μόνο που ζητούν είναι η επίσπευση των διαδικασιών, ώστε να δοθεί επιτέλους ένα τέλος στη πολύχρονη σκληρή δοκιμασία τους.

Το δράμα των αγνοουμένων αποτελεί την πιο τραγική πτυχή της κυπριακής τραγωδίας του ‘74. 1619 συγκλονιστικές ιστορίες, η καθεμιά από τις οποίες έχει τη δική της συνταρακτική πτυχή. Ιστορίες απίστευτες, με κάποιες από αυτές να μοιάζουν με παραμύθι. Όπως η ιστορία του πεντάχρονου Χριστάκη Γεωργίου, για τον οποίο ο ίδιος ο Ραούφ Ντενκτάς, στις 20 Ιανουαρίου του 1975, έδινε μπροστά σε δέκα τουλάχιστον άτομα τη διαβεβαίωση ότι ζει, ότι βρίσκεται σε νοσοκομείο της Άγκυρας, και ότι οι τούρκοι θα τον άφηναν ελεύθερο, μόλις γινόταν καλά. Ύστερα, όμως, από τρεις μέρες, οι τούρκοι έπαιρναν πίσω τα λόγια του Ντενκτάς και «εξηγούσαν» ... ότι επρόκειτο περί παρεξηγήσεως! Κι όμως το ίδιο το τουρκικό επιτελείο στρατού δημοσιοποίησε πριν μερικά χρόνια έγγραφο με το οποίο επιβεβαιωνόταν ότι ο μικρός, τότε Χριστάκης, μεταφέρθηκε ζωντανός στην Τουρκία!

Η Ελένη Αδάμου Βλάχου: Χαρακτηρίσθηκε ως η μάνα του αγνοουμένου

Για 39 χρόνια ανέμενε για την διακρίβωση της τύχης του αγαπημένου της γιού Νίκου, αγνοούμενου έφεδρου στρατιώτη. Για 39 χρόνια έζησε τη ζωή της στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας, στις εκκλησίες, στις κηδείας κάθε αγνοούμενου, στα μνημόσυνα, πάντα με τις φωτογραφίες, όχι μόνο του γιού της, αλλά και των υπόλοιπων 11 αγνοούμενων του χωριού της, του Αγίου Αμβροσίου Κερύνειας,  το οποίο αρνήθηκε να επισκεφθεί (για λόγους αρχής όπως έλεγε η ίδια), μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003. Ο σύζυγος της Ανδρέας Βλάχος πέθανε το 2011 στη Λάρνακα ... Η Ελένη τον ακολούθησε τρία χρόνια μετά χωρίς να ευτυχήσει να μάθει οτιδήποτε για τον αγνοούμενο της γιό.

Μια από τις μεγαλύτερες μορφές του αγώνα επιστροφής

Η Χαρίτα Μάντολες, έρχεται να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των μαυροφορεμένων γυναικών της Κύπρου που υπέφεραν τα πάνδεινα από τον κατακτητή. Είναι η γυναίκα σύμβολο της Κύπρου, που με τις φωτογραφίες των έξι αγαπημένων της προσώπων στο χέρι, βρισκόταν πάντα στην πρώτη γραμμή των αντικατοχικών εκδηλώσεων. Πότε στις μαύρες επετείους της εισβολής και πότε στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας μαζί με τις άλλες γυναίκες. Με αποτυπωμένο τον πόνο στο πρόσωπο της, όμως, με βλέμμα αγέρωχο και αποφασιστικό. Η ιστορία της Χαρίτας Μάντολες, ξεδιπλώνεται παραστατικά, στο βιβλίο της Ευρυδίκης Περικλέους Παπαδοπούλου με τίτλο «Ως Αληθώς». Από τότε που γεννήθηκε στην Όρκα στην αυγή της δεκαετίας του ’40 και όλα όσα πέρασε. Σε μικρή ηλικία έχασε τη μητέρα της και λίγα χρόνια μετά, ακολουθεί τον πατέρα της μαζί με τα μικρότερα αδέλφια της στην περιοχή Ελιά. Τον τόπο που σημάδεψε για πάντα τη ζωή της … Εκεί, που μπροστά στα μάτια της οι τούρκοι δολοφόνησαν εν ψυχρώ τους δικούς της ανθρώπους αλλά και άλλους συγχωριανούς της, μεταξύ τους και τον σύζυγο της, την ώρα που η ίδια αγκαλιά με την μικρή κόρη της, γλύτωσαν από θαύμα. Μια ιστορία, το τελευταίο δραματικό επεισόδιο της οποίας «έκλεισε», με την ταφή των οστών των συγγενών της, μετά την ταυτοποίηση τους, το 2009.

Δίπλα στα οστά του μικρού Ανδρέα ήταν ακόμα η πιπίλα του!

Τον περασμένο Οκτώβριο, στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας στο Στρόβολο της Λευκωσίας, γράφτηκε η τελευταία πράξη ενός από τα πολλά αποτρόπαια εγκλήματα της τουρκικής εισβολής του ‘74. Συγγενείς και φίλοι αποχαιρέτησαν έξι ακόμα αθώα θύματα της τουρκικής θηριωδίας, μεταξύ των οποίων ήταν και ο μικρός Ανδρέας Θεμιστοκλέους, ο μικρότερος σε ηλικία αγνοούμενος (το 1974 ήταν βρέφος, μόλις έξι μηνών), μαζί με άλλα πέντε μέλη της οικογένειάς του (μεταξύ τους η μητέρα και ο πατέρας του). Οι τούρκοι, όπως αποδείχθηκε από μαρτυρίες, τον πήραν από την αγκαλιά της μάνας του, με την πιπίλα στο στόμα και το δολοφόνησαν!

Κατέσφαξαν 320 αιχμαλώτους με τις ξιφολόγχες!

Οι μαρτυρίες και μάλιστα από τουρκικές πηγές για δολοφονία αμάχων δεν έχουν τελειωμό: Σύμφωνα με την εφημερίδα «Αφρίκα», η οποία δημοσιεύει δηλώσεις Τουρκοκύπριου αυτόπτη μάρτυρα, οι επιβάτες 8 λεωφορείων, στο καθένα από τα οποία επέβαιναν σαράντα Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι, σφαγιάσθηκαν με λόγχες και ξιφολόγχες από Τούρκους στρατιώτες. Το περιστατικό, συνέβη την ώρα που οι 320 συνολικά Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι έφθασαν με τα λεωφορεία στην παραλία της Κερύνειας και στο σημείο της απόβασης, προκειμένου να επιβιβασθούν σε πλοίο και να μεταφερθούν στην Τουρκία. Την ίδια ώρα κατέφθασε πλοίο με τούρκους στρατιώτες, οι οποίοι αφού έμαθαν ποιοι ήταν οι αιχμάλωτοι, τους επιτέθηκαν με τις λόγχες και τις ξιφολόγχες των όπλων τους, σφαγιάζοντάς τους στην παραλία.

Στο Παλαίκυθρο της Μεσσαορίας

Οι κάτοικοι του χωριού έφυγαν όπως-όπως για να σωθούν. Μόνο τρεις οικογένειες έμειναν για να φροντίζουν τα ζώα τους. Μεταξύ αυτών και η επταμελής οικογένεια του Αντρέα Σουπουρή. Μια ομάδα νεαρών τουρκοκυπρίων από το γειτονικό χωριό Επηχώ έφθασε, τότε, στο Παλαίκυθρο για πλιάτσικο, παίρνοντας από τη κτηνοτροφική μονάδα του Σουπουρή τις αγελάδες και τα σύγχρονα μηχανήματα αρμέγματος. Έφυγαν, αλλά σε λίγο επέστρεψαν οπλισμένοι. Διέταξαν την οικογένεια Σουπουρή και άλλες δύο οικογένειες να βγουν στην αυλή. Ύστερα άρχισαν να τους πυροβολούν, με τα σώματα να πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο. Από τους 21, οι 17 βρήκαν αμέσως φρικτό θάνατο, οι τέσσερις έμειναν τραυματίες και ο ένας, ο Κώστας Σουπουρής, γλίτωσε τρέχοντας …

Κλείνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα, υποβάλλω ξανά το ίδιο βασανιστικό ερώτημα: Να υπάρχει άραγε ελπίδα επιστροφής έστω και ενός ζωντανού αγνοούμενου; Η απάντηση στο ερώτημα σε μεγάλο βαθμό βγαίνει αβίαστα μέσα από τα αδιάσειστα στοιχεία που κατά καιρούς είδαν το φως της δημοσιότητας και τα οποία η δική μας πλευρά (η Αθήνα κυρίως και σε μικρότερο βαθμό και η Λευκωσία), για να μην χαλάσει το καλό κλίμα με του τούρκους (!) δεν έκανε απολύτως τίποτε για να τα αξιοποιήσει! Αναφέρω μια μόνο χαρακτηριστική περίπτωση. Όταν ο δημοσιογράφος Πέτρος Κασιμάτης ενημερώθηκε από αξιόπιστες πηγές ότι βρήκαν σε τουρκικές φυλακές κάποιους αγνοούμενους ζωντανούς (σελ. 47 στο βιβλίο του «Δεκατρία περιστέρια - Οι τελευταίοι επιζώντες αγνοούμενοι της Κύπρου»), φρόντισε να ενημερώσει τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ο οποίος τον συμβούλεψε: «Είναι ολισθηρό το θέμα, μην το ψάχνεις ….». Τα όσα συγκλονιστικά γράφονται σε αυτό το βιβλίο, ουδέποτε διαψεύσθηκαν! Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις κάποιοι πολιτικοί της πρώτης γραμμής (Τσουδερού, Σαμαράς) τα επιβεβαίωσαν!

Συγκλονιστικό εύρημα στα τουρκικά κολαστήρια που ίσως να σχετίζεται  ή και να επιβεβαιώνει τις μαρτυρίες για τα «13 Περιστέρια», αποτελεί η ανακάλυψη 38 ανθρώπινων σκελετών, που βρέθηκαν πριν 3 χρόνια στη φυλακή του Diyarbakir της Τουρκίας. Οι 38 σκελετοί φέρουν καθαρά τα σημάδια της εν ψυχρώ εκτέλεσης και οι εξετάσεις DNA έδειξαν ότι δεν πρόκειται για Τούρκους ή Κούρδους φυλακισμένους….

Τόμοι ολόκληροι μπορούν να γραφτούν γι΄ αυτό το τεράστιο ανθρωπιστικό θέμα… Για όλους μαζί τους αγνοουμένους μας και τον καθένα ξεχωριστά. Για λόγους οικονομίας χώρου, δεν μπορώ να επεκταθώ περισσότερο …

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΑΔΕΛΦΙΑ

Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή

Εκπαιδευτικός στο ΤΕΙ Λάρισα

Από το Μονάγρι Λεμεσού

a.avgoustis@hotmail.com