«Ματάντζα» - Του Σαράντου Καργάκου

Οσοι εἶδαν στὴ διάρκεια τοῦ θέρους τὴν περίφημη ταινία «Στρόμπολι» ποὺ γύρισε το 1950 ὁ Ρομπέρτο Ροσελίνι μὲ πρωταγωνίστρια τὴν Ἴνγκριντ Μπέργκμαν, ἀσφαλῶς θὰ ἐντυπωσιάστηκαν μὲ τὴ συγκλονιστικὴ σκηνὴ, ὅπου οἱ ψαράδες τοῦ νησιοῦ Στρόμπολι, ποὺ φιλοξενεῖ, τὸ διάσημο ἡφαίστειο, ἔχουν κυκλώσει σ’ ἕναν κόλπο ἕνα κοπάδι μεγάλων τόνων καὶ, τραγουδώντας ἕνα ἆσμα θρηνητικὸ -μοιρολόι σωστὸ-, ἀνασύρουν ἀπὸ τὰ δίκτυα τὰ πελώρια ψάρια, τὰ ὁποῖα, ἀγκιστρωμένα σὲ φοβερὰ καμάκια, ρίχνονται μέσα στὸ σκάφος καὶ σπαρταρᾶνε, πνιγμένα στοὺς ἀφροὺς καὶ στὰ αἵματα.

Τὸ εἶδος τῆς ἁλιείας αὐτῆς οἱ Σικελοὶ (τὸ Στρόμπολι ἀνήκει στὰ Αἰόλια νησιὰ ἤ Λιπάρες, Β. τῆς Σικελίας) τὸ ὀνομάζουν «Ματάντζα». Ὁ ἐπισκέπτης, ἄν εἶναι τυχερὸς καὶ τολμηρὸς, μπορεῖ νὰ τὸ δεῖ ἀκόμα καὶ σήμερα σ’ ἕνα ψαροχώρι, τὴ Φαβινιάνα.

Ὅμως τὸ ὄνομα «Ματάντζα» πέρασε στὴν ἱστορία τῆς Σικελίας, καὶ συγκεκριμένα στὴν ἱστορία τῆς Cosa Nostra ἤ μαφίας, ἀπὸ τὴ μεγάλη σφαγὴ ποὺ ξεκίνησαν οἱ μαφιόζοι τοῦ Κορλεόνε ἀρχικὰ ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ Λουτσιάνο Λέτζο καὶ ἀκολούθως τοῦ Τοτὸ Ριίνα, τοῦ λεγόμενου «Ζουμπᾶ» κατὰ τῶν ἀντιπάλων τους φατριῶν, μιὰ σφαγὴ ποὺ ἄρχισε τὸ 1972 καὶ κράτησε ὥς τὸ 1983. Μετὰ ἄρχισε διαφορετικοῦ τύπου δράση ποὺ συνεχίζεται νομιμοφανῶς μέχρι σήμερα. Τὸ ἀποκορύφωμα τῆς «Ματάντζα» ἦταν ἡ 23 Ἀπριλίου 1981, ὅταν έξοντώθηκε ὁ Στέφανο Μποντάντε, ὁ λεγόμενος «Πρίγκηπας τῆς Βιλαγκράτσια» μέσα στὴν εἰδικῶν προδιαγραφῶν «Alfa Romeo» του. Μετὰ ἀπὸ 20 ἡμέρες ἕνα ἄλλο ἀφεντικὸ, ὁ Σαλβατόρε Ἰντσερίλο ἐξοντώθηκε προτοῦ προφθάσει νὰ μπεῖ στὴ δικὴ του θωρακισμένη «Alfa Romeo». Οἱ Κορλεονέζοι σκόρπιζαν τὸ θάνατο σὲ ὅλη τὴ Σικελία καὶ ἡ δράση τους ἁπλώθηκε σ’ ὅλη τὴν Ἰταλία καὶ σ’ αὐτὲς τις ΗΠΑ. Γι’ αὐτὸ ἔφθασε στὸ Παλέρμο ὁ διάσημος Τζὼν Γκαμάνο, νὰ δεῖ τὶ συμβαίνει καὶ νὰ φέρει ἕναν κατευνασμὸ. Ἡ ἀπάντηση τῶν Κορλεονέζων ἦταν εὔγλωττη: Ὁ ἀδερφὸς τοῦ Ἰντσερίλο βρέθηκε νεκρὸς στὸ Νιοὺ Τζέρσεϋ «μὲ ἕνα πενταδόλαρο χωμένο στὸ στόμα καὶ ἕνα ἄλλο στὰ γεννητικὰ ὄργανα» (John Dickie: «Κόζα Νόστρα», ἐκδ. Κανάκη, σ. 437). Τὰ μεγάλα ποσὰ οἱ Κορλεονέζοι ἐξασφάλιζαν μὲ τὶς ἀπαγωγὲς. Ἔκανε πάταγο το 1979 ἡ ἀπαγωγὴ τοῦ ἐγγονοῦ τοῦ πολυεκατομμυριούχον Πώλ Γκετὺ, ποὺ ἀπελευθερώθηκε μετὰ ἀπὸ ἕνα 5μηνο ἔναντι λύτρων ὕψους 2,5 ἑκατομμυρίων δολλαρίων! Πρὸς ἐκβιασμὸ τῆς οἰκογένειας Γκετύ, εἶχαν σταλεῖ σὲ μιὰ ἐφημερίδα μιὰ τοῦφα μαλλιῶν καὶ τὸ κομμένο αὐτὶ τοῦ παιδιοῦ.

Ὅλα αὐτὰ γράφονται ὄχι ὡς μάθημα ἱστοριογνωσίας γιὰ τὴν «Ἔντιμη Ἑταιρεία», ὅπως ὀνομάζουν οἱ Σικελοὶ τὴ μαφία. Γράφονται προειδοποιητικά. Τὸ ἔγκλημα ἀμείβεται καλά. Οἱ μαφιόζοι τώρα θησαυρίζουν μὲ τὴ μεταφορὰ μαύρων ἀπὸ τὴ Λιβύη ποὺ ὅλοι καταλήγουν ἤ στὸ βυθὸ ἤ στὴ Λαμπεδοῦσα. Καθόλου -καθὼς διαπίστωσα στὴ Σικελία ἤ στὴν Παντελαρία. Θέλουν καθαρὰ τὰ δύο τους νησιά. Πολλοί νεο-σκλάβοι καταλήγουν στὴν ὑπόγεια πόλη τῆς Νάπολης, ποὺ ἐλέγχεται ἀπὸ τὴν Καμόρρα. Γι’ αὐτὴ, ὅμως, ἄλλη φορά.

Ἀναλόγου τύπου μαφία δρᾶ -πιθανῶς σὲ συνεργασία μὲ τὴ σικελικὴ- καὶ στὴν Τουρκία. Αὐτὴ διακινεῖ αὐτὸ τὸ «ἀνθρωπομάνι» πρὸς τὶς ἀκτὲς, τὸ ἀρμέγει οἰκονομικὰ καὶ τὸ πνίγει στοῦ Αἰγαίου τὰ νερά. Εἶναι περίεργο πῶς μέσα σ’ ἕνα τόσο πλῆθος μεταναστῶν δὲν ἐπισημαίνεται κανένας δουλέμπορος. Κι ἄν κάποτε ἀκούσαμε γιὰ σύλληψη, δὲν ἀκούσαμε τίποτε γιὰ δίκη καὶ καταδίκη. Τουλάχιστον παραδειγματικὴ. Γνωρίζω ὅτι ὁ πολύς «παρὰς» ἐπιβάλλει τὴν «ὀμερτὰ», τὴ σιωπὴ, ὅπως τὴ λένε οἱ Σικελοί. Ὑπάρχει βέβαια καὶ ἡ σιωπὴ τοῦ νεκροταφείου. Σὲ μιὰ τελευταία ἐπἰσκεψή μου στὸ Κορλεόνε πῆγα καὶ στὸ νεκροταφεῖο. Στὴν πρώτη σειρά, μπαίνοντας, πρὸς τὰ δεξιὰ εἶναι οἱ ἐπιβλητικοὶ τάφοι τῶν πιὸ ἐπιφανῶν μαφιόζικων οἰκογενειῶν. Θυμήθηκα ἕνα στίχο τοῦ Μπάυρον: «λαμπροί κι ἄν εἶναι οἱ τάφοι, τάφοι εἶναι».
Πηγή: Κόντρα

Σαράντος Καργάκος