Θα επιβιώσουμε στην Ευρώπη; - Του Διονύση Γουσέτη

Στις 17 Φεβρουαρίου, η εταιρεία Levada Center δημοσίευσε δημοσκόπηση, κατά την οποία το 52% των Ρώσων επιθυμεί την επιστροφή στην κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία και μόνο 16% προτιμά την οικονομία της ελεύθερης αγοράς. Και μια δημοσκόπηση του Φεβρουαρίου στη Σερβία έδειξε ότι ο Πούτιν είναι πιο δημοφιλής από τους Σέρβους ηγέτες. Τον προτιμάει το 72% του πληθυσμού. Ανάλογες είναι οι προτιμήσεις και στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες. Γιατί αυτή η άρνηση της οικονομίας της αγοράς; Γιατί αυτή η νοσταλγία για τον κομμουνισμό, όταν είναι γνωστό ότι σχεδόν κανένας πολίτης σοβιετικής χώρας δεν έκλαψε όταν κατέρρευσε; Η απάντηση είναι γνωστή: τον κομμουνισμό δεν τον αντικατέστησε η οικονομία της αγοράς. Τον αντικατέστησαν οι κρατιστές της σοβιετικής νομενκλατούρας που φόρεσαν δημοκρατική μάσκα και μοιράστηκαν την κρατική περιουσία και την κρατική εξουσία. Ετσι, το κλίμα της οικονομικής μιζέριας δεν γνώρισε τις μεταρρυθμίσεις της ελεύθερης αγοράς, των ίσων ευκαιριών και της επιβολής του νόμου. Αντικαταστάθηκε από μαφίες που πουλάνε κρατική προστασία, προβάλλοντας ως αντίπαλον δέος τον μπαμπούλα του αιμοβόρου καπιταλιστή. Η τακτική αυτή συμπληρώνεται με την παραδοσιακή καλλιέργεια του αντιδυτικισμού σε αυτές τις χώρες.

Εκείνο που ίσως δεν έχει επαρκώς συνειδητοποιηθεί, είναι ότι και εδώ στην Ελλάδα βιώνουμε παρόμοιο κλίμα κρατισμού. Κυβερνιόμαστε από ολιγαρχίες που ελέγχουν τα κόμματα και μας πουλάνε κρατική προστασία, προβάλλοντας τον ίδιο μπαμπούλα. Υπεύθυνες είναι οι κρατικίστικες κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης, μιας περιόδου που χοντρικά συμπίπτει με την περίοδο της ένταξής μας στην Ε.Ε. Αρχή έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν την τελετή της ένταξης την αποκαλούσε «φιέστα».

Οι συνέπειες του κρατισμού και του αντιδυτικισμού είναι κοινές. Μία από αυτές είναι ότι αδειάζουμε, όπως και οι Βαλκάνιοι γείτονες, από ό,τι δημιουργικότερο έχουμε σε ανθρώπινο δυναμικό. Τη μαζική μετανάστευση από την Αλβανία τη ζήσαμε. Από τον Tύπο μαθαίνουμε ότι στη Βουλγαρία 200.000 παιδιά ζουν χωρίς τους γονείς τους, που έχουν μεταναστεύσει (24/12/2015). Οτι το 75% των Σέρβων φοιτητών επιζητεί να εγκαταλείψει τη χώρα, με τη σύμφωνη γνώμη των γονιών τους (3/6/2013). Οτι στην ΠΓΔΜ, με την ανεργία στο 28%, δεκάδες χιλιάδες έχουν μεταναστεύσει τα τελευταία χρόνια (17/2/2016). Η δική μας μαζική φυγή νέων από το 2008 είναι 233.000.

Η προσπάθεια να μάθουμε κολύμπι στην ευρωπαϊκή θάλασσα που μας έριξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1979 κατρακυλά προς τα πίσω. Οι λίγες πιθανότητες σωτηρίας που απέμειναν απαιτούν συσπείρωση όλων των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων. Μια συσπείρωση που, εκτός από τις μεταρρυθμίσεις, θα εμπνεύσει και τους πολίτες να απελευθερωθούν από τα παραδοσιακά στερεότυπα της πελατείας, της συντεχνίας και της ανασφάλειας που τα προκαλεί. Για τον λόγο αυτόν, είναι θλιβερό να ακούει κανείς από μεταρρυθμιστές λόγους ανταγωνιστικούς, για κεντροδεξιές και κεντροαριστερές, που δεν έχουν κανένα νόημα, πλην της επιδίωξης της καρέκλας.

Έντυπη

Η Καθημερινή