Περί φασισμού (Α') - Του Απόστολου Βεργή*

Κατά το παρελθόν ο λεγόμενος μυστικισμός βρήκε εφαρμογή προς δύο κατευθύνσεις: α) στην δημιουργία υπηκόων και φυσικά στον έλεγχο αυτών και β) στην προστασία της γνώσεως από τη βαρβαρότητα που κουβαλάει η αμορφωσιά (βλέπε:μεσαίωνας). Από τη δεύτερη από αυτές τις κατευθύνσεις σώθηκαν και μεταφέρθηκαν στο μέλλον γνώσεις - αλλά και παρήχθησαν θρύλοι παράξενοι και μπόλικες δοξασίες αποκρυφιστικού τύπου, πράγματα που αργότερα σε χέρια προπαγανδιστών γίνανε όπλα. Από την πρώτη όμως κατεύθυνση παρήχθησαν καθοδηγούμενες μαζικότητες: ουσιαστικά γεννήθηκε ο ολοκληρωτισμός ως μέθοδος διακυβέρνησης κι ο φασισμός ως πρακτική, με βάση, τον έλεγχο των συνειδήσεων και την εξωτερίκευση των ζωωδών ενστίκτων των ανθρώπων και τη μετατροπή αυτών των ενστίκτων σε επιθετικότητα, συνήθως, όμως, με αφορμές αμυντικές.

Οι φασίστες δεν έχουν συγκεκριμένη προέλευση, ούτε και έχουν ένα στάνταρ εξωτερικό παρουσιαστικό: μπορεί να είναι οι γνωστοί θαμώνες παρελάσεων και άλλων ψευτο - εθνικών δήθεν εορτασμών κακής αισθητικής, κάλλιστα όμως αυτοί, μπορεί να είναι ευγενείς (ή γόνοι τέτοιων), ή και δήθεν σοσιαλόμορφοι αγωνιστές που τάχα νοιάζονται για κάθε τι. Κι ο φασισμός, βεβαίως, δεν είν' επ' ουδενί επαναστατικός - δύναται όμως να είν' αντάρτικος (ως τακτική) με στόχο αποκλειστικό: την επικράτησή του - εξ ου και οι αγελαίες δράσεις που προέρχονται από λούμπεν άτομα κάθε που ευτελίζονται επαναστατικές διαδικασίες.

Στενοκέφαλοι, συμφεροντολόγοι, αμόρφωτοι (ή μορφωμένοι μερικώς), ιδεοληπτικοί και λούμπεν, είναι δεξαμενές που προσφέρονται για να αντλούνται από μέσα τους νέοι φασίστες. Ο ηγέτης, το κόμμα, η ιδεολογία (λέμε τώρα...) κατεβαίνουν στο λαό και τον υποδουλώνουν δια της προπαγάνδας, κάνοντάς τον μάζα, κάνοντάς τον όγκο ασημαντοτήτων που κραυγάζουν, όγκο ο οποίος ελέγχεται από μπροστάρηδες τύπου ίδιου με κείνου των λοχιών του αλήστου μνήμης Εθνικού Στρατού. Και, φυσικά,  σαν έρχονται στην επιφάνεια οι φυσικές επιθετικές τάσεις των ανθρώπων, γίνονται πραγματικότητες: τάγματα εφόδου, τάγματα ασφαλείας και λοιπές συλλογικότητες τέτοιας ελεεινής μορφής. Αλλά, είν' εύκολο να αναγνωρίζεις τους φασίστες σε αυτή την έσχατη μορφή, το ζητούμενο είναι να τους αναγνωρίζεις από πριν και να χτυπάς αμέσως τις καμπάνες.

Ο φασίστας είναι θρησκευόμενος (σε πραγματική θρησκεία ή και σε ιδεολογία) αλλά με τρόπο υποκριτικό και βεβαίως (σε ότι αφορά τους άλλους) τιμωρητικό, όντας το υποκείμενο που τιμωρεί ο ίδιος (ή η ομάδα του). Ο φασίστας έχει ως στόχο την ανάδειξη δια της αρπαγής - τότε είναι που ο φασίστας καμαρώνει ως ο μεγάλος αρχηγός (παρότι στην πραγματικότητα είναι ένα μεγάλο τίποτα, που όμως κρίνει με την παρουσία του σημαντικές - κατ' αυτόν ή και, δυστυχώς πραγματικά - στιγμές μίας μικρής ή και μεγάλης ιστορίας).

Η γνώση από το φασιστικό υποκείμενο της μικρότητάς του, το κάνει να απαιτεί μεγαλοπρέπεια και υπακοή από τους όποιους “από κάτω”, με τρόπο, συνήθως, σαδιστικό, χυδαίο, ποταπό - μα σε εκφασισμένες κοινωνίες αποδεκτό ως φυσιολογικό.

Ο φασίστας και γεννιέται και φτιάχνεται - αναλόγως την περίπτωση, το “τάιμιγκ”, αναλόγως την παιδεία, τις ιδεοληψίες και τις όποιες άμυνες έχει εντός του αναπτύξει. Ο φασισμός (ολοκληρωτικού ή κλασσικού τύπου) δεν είναι προϊόν του εικοστού αιώνα αλλά, οι ρίζες του φτάνουν, ιστορικά, πολύ βαθιά. Το στρατοκρατικό σπαρτιατικό καθεστώς υπήρξε σαφέστατα φασιστικό - ολοκληρωτικό, μην πω και ρατσιστικό (βλέπε: Καιάδας), ο μέγας δε ποιητής Καβάφης το αποδόμησε ειρωνικότατα στο ποίημά του: “Πλην Λακεδαιμονίων”.

Ο φασίστας βασίζεται στη δύναμη (όχι βεβαίως στη νοητική - νιτσεϊκή  δύναμη)  και αρπάζει, και εξουσιάζει, πατώντας, ουσιαστικά, την όποια άλλη άποψη, μη συνθέτοντας, μη λογαριάζοντας τη έννοια του “επιχειρήματος” και φυσικά, μη λογαριάζοντας τη διαλεκτική που είναι μία απ' τις κυριότερες δομές της δημοκρατίας, μα και της φιλοσοφίας: ένα από τα πιο σπουδαία μέσα ανακαλύψεως και  προωθήσεως της γνώσεως στο πρώτο πλάνο.

Κι ο “εν δυνάμει” φασίστας βρίσκεται παντού: στην οικογένεια (δεν είναι λίγες οι φορές που εμφανίζεται ως σούπερ  οικογενειάρχης), στο γραφείο στο σχολείο, στο νοσοκομείο, στην εκκλησία, σε κάθε συνδικαλιστική οργάνωση, σε κάθε κόμμα (σε κάποια περισσότερο - βεβαίως, διαφόρων χρωμάτων), στην αγορά, στον αθλητισμό, στη φύση - παντού. Κι όταν οι “εν δυνάμει” συνασπίζονται, η αγελαία ψυχολογία τους προικίζει με επιπλέον δυνάμεις με αποτέλεσμα και πάλι, τις διάφορες δομές “φρουρών”, τις κοινωνικές μάστιγες, δηλαδή, που έχουμε δει και βλέπουμε να αναπτύσσονται ανά τον κόσμο.

Στις κρίσεις οι μάζες στρέφονται δεξιά - λέγοντας δεξιά, εννοώ το όποιο καθεστώς συντηρεί το στάτους κβο που, στις συγκεκριμένες στιγμές βολεύει τα συμφέροντα συγκεκριμένων μαζών. Δηλαδή, σε κοινωνίες ελεύθερης αγοράς η στροφή γίνεται προς τους πλέον βάρβαρους εκπροσώπους του καπιταλισμού, ενώ στις κρατικοδίαιτες κοινωνίες  η στροφή γίνεται προς τους εκπροσώπους κάθε λούμπεν λαϊκιστικού ψευτο - κολεκτιβισμού: Δυο δεξιότατες ομάδες που υπερασπίζονται, καθαρώς, συμφέροντα με τρόπους ίδιους, χυδαίους και απόλυτους, και, βέβαια, με ίδιο συμφέρον.

Κι αυτό γιατί, ο άνθρωπος θέλει εξασφάλιση κι όχι απλώς διαπιστώσεις, στις οποίες μοιρολατρικά (ή λόγω ανικανότητας να αναλύσουν) μένουνε οι πραγματικά αριστερές δομές, συνήθως λόγω ατολμίας τους να αμφισβητήσουν και να μετ εξελίξουν τις αρχικές (μαρξιστικές) διδασκαλίες, όπου, όποτε και για όποιους λόγους (πρακτική εφαρμογή, καθημερινότητα, πρόσωπα κ.τ.λ.) αυτές καθηλώνονται σε κάποιο τέλμα.

Διότι, η πείνα είναι πείνα, και οι δρόμοι προς την πείνα γίνονται εύκολα αντιληπτοί - η αναστροφή της πείνας όμως; - Εκεί έρχεται ο φασίστας - πρωταγωνιστής και τάζει, και “δέρνει” τους κακούς (οι κακοί είναι ακόμα ένα τεράστιο θέμα που με έχει απασχολήσει αρκετά κατά το παρελθόν και με απασχολεί ακόμα), και δίνει λίγο ψωμάκι στο λαό: Ο φασίστας, ο ηγέτης, ο ήρωας, ο αρχηγός...

Φευ, δίνει μεν ψωμάκι στο λαό - δεν δίνει όμως ποιότητα, ούτε δίνει εικόνες από... μέλλον: από Άουσβιτς, από Γκουλάγκ, από ΕΣΑ, από “αποκλεισμούς”, από στρατοδικεία και βέβαια από τελικές καταστροφές των φασιστικών υποκειμένων τύπου Στάλιγκραντ.

Δηλαδή, αν το σκεφτεί κανείς καλά, το ζητούμενο του καθενός φασίστα, είν' η ατομική του επικράτηση ή έστω επιβίωση εντός της κοινωνίας, δια της αγέλης. Έτσι, ατομικά, ξεκινά να υπάρχει το κοινωνικό πρόβλημα που ονομάζεται φασισμός, που διατρέχει γειτονιές, πόλεις και πολιτείες, που αγριεύει τους ανθρώπους, κάνοντάς τους να επιστρέφουν στο α- λόγο και βάρβαρό τους παρελθόν.

*Συγγραφέας - Ποιητής