Τα ευχάριστα - Του Γιάννη Γκλάβατου

Σίγουρα η κρίση έφερε πολλά δυσάρεστα και δύσκολα να αντιμετωπιστούν από μεγάλη μερίδα του ελληνικού πληθυσμού. Καταστάσεις που απαιτούν ιώβεια υπομονή, θάρρος, πίστη στον Θεό και ίσως …τύχη για να επιλυθούν.

Όσα επιλυθούν.

Κάποια απλώς θα αναγκαστούμε να τα προσπεράσουμε και να τα αφήσουμε πίσω μας, ελπίζοντας πως η εμπειρία που αποκομίσαμε θα μας βοηθήσει στο μέλλον.

Θα δούμε…

Η κρίση όμως έφερε και κάποια καλά  επαληθεύοντας την σοφή ρήση «ουδέν κακό αμιγές καλού».

Ας δούμε μερικά.

Το πρώτο μάθημα που πήραμε μάλλον αποτυπώνεται στην λαϊκή έκφραση «τσάμπα τυρί, έχει μόνο στην φάκα». Ερμηνεύοντας αυτή την έκφραση επί του συγκεκριμένου, θα λέγαμε ότι όλοι μαζί μάθαμε –και οδυνηρά είναι η αλήθεια-, πως η διαφθορά, η πολιτική διαπλοκή, η μίζα αλλά και η ανοχή αυτών των εκφυλιστικών φαινομένων από την ελληνική κοινωνία, δεν είναι δωρεάν. Περνούμε από το ταμείο και καταβάλλουμε το κόστος. Πληρώνουμε με άλλα λόγια.

Και πληρώνουμε ακριβά.

Άλλωστε τα μαθήματα κοστίζουν. Και αν δεν μάθουμε στον σωστό χρόνο, θα χρειαστούμε και άλλα μαθήματα και το κόστος θα ανεβεί. Τέλος πάντων.

Γεγονός είναι, όπως όλα δείχνουν, ότι η πλειονότητα των πολιτών έπαψε να εδράζεται στον υλικό και πνευματικό καναπέ και άρχισε να παρατηρείται μια κάποια κίνηση. Δηλαδή ενώ πριν την κρίση (και λίγο μετά) επικρατούσε η θέση ότι μάλλον τα προβλήματα θα λυθούν από μόνα τους, ενώ εκφράσεις του τύπου: «εγώ να είμαι καλά και ας πεθάνουν χίλια αρνιά», άκουγε κανείς συχνά κανείς στον ευρύτερο περίγυρό του-και μάλιστα χρωματισμένη από ξιπασιά, αλαζονεία και ιδιότυπη «μαγκιά»-, τώρα τα πράγματα άλλαξαν δραματικά.. Ίσως γιατί οι περισσότεροι δεν είμαστε εντελώς καλά, ίσως γιατί τα αρνιά(= οι καλοί με φρόνηση και μεγαλείο ψυχής συμπολίτες) επιβίωσαν και επιβιώνουν έστω και δύσκολα, ίσως γιατί μεγαλώσαμε λίγο ως άνθρωποι και αντιληφθήκαμε πόσο πίσω είμαστε σε θέματα προσωπικότητας, όσο και κοινωνικότητας. Ίσως γιατί αποκτήσαμε την απόλυτη γνώση, στην συνείδησή μας, της αγνωσίας μας επί των θεμάτων της πραγματικής ζωής και της εξέλιξης της ύπαρξή μας.

Ίσως… γιατί απλά ζοριστήκαμε και φοβηθήκαμε…

Στα θετικά  πρέπει να προσμετρήσουμε και την μείωση της άσκοπης κατανάλωσης. Προφανώς λόγω μείωσης των οικονομικών απολαβών πάψαμε, σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, να δίνουμε χρήματα αγοράζοντας πράγματα που δεν μας χρειάζονται, ενώ αποκτήσαμε μάλλον σωστότερη κρίση και διάκριση σε αυτά που αξιολογούμε ότι μας είναι απαραίτητα. Υπό αυτή την έννοια πέραν της οικονομίας που πραγματοποιούμε στην τσέπη μας, όσο και της ανακατεύθυνσης τουλάχιστον ως προς τις της ύλης προτεραιότητές μας, ταυτόχρονα κάνουμε και κάτι εξαιρετικό για τον πλανήτη: δεν στερούμε από την φύση, το περιβάλλον αν θέλετε, πράγματα που δεν τα έχουμε ανάγκη. Είναι πολύ σημαντικότερο από τα όποια ατομικά οικονομικά κέρδη μας, ή αυτά τα της βιομηχανίας.

Θετική, να σημειώσουμε, είναι και η εκτίμηση εκ μέρους σημαντικής μερίδας συμπολιτών μας, πως η εγκατάλειψη της ζωής στην πόλη και η επιστροφή στην περιφέρεια, στα χωριά, προσφέρει εκτός από μείωση των εξόδων και αναβάθμιση του καθημερινού βίου. Με αυτή την θεώρηση, νομίζω, αλλάζει με αργό ρυθμό το κοινωνικό πρότυπο, το οποίο έως τώρα επέβαλε την διαβίωση σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο ζητούμενο και «πρέπον». Πιθανώς, κατά το παρελθόν, σε περισσότερους άρεσε η διαβίωση για λίγες ημέρες στο χωριό, αλλά όχι για πάντα. Τώρα φαίνεται και παρατηρείται μια αλλαγή σε αυτή την προσέγγιση.

Να πούμε εν συντομία και ενδεικτικά για  μερικά άλλα όπως για την μείωση των διαζυγίων, για πιο υγιεινή διατροφή λόγω σμίκρυνσης του οικογενειακού βαλαντίου, την μείωση κάποιων τιμών σε είδη και υπηρεσίες που άγγιζαν(αν δεν ήταν)  τα όρια της αισχροκέρδειας, για την  σχεδόν αναγκαστική εξέλιξη της κριτικής ικανότητας και της υπευθυνότητας του πολίτη, για την μείωση της χρήσεως αυτοκινήτων, την κατανόηση της παγίδας που λέγεται και είναι εικονική πραγματικότητα των μέσων ευρείας(!) ενημέρωσης και άλλα, που χάριν συντομίας δεν αναφέρονται.

Έτερο θετικό, κορυφωμένης της κρίσεως, είναι θαρρώ, η αλλαγή της οπτικής γωνίας από την οποία βλέπουμε και καταλαβαίνουμε αυτό που ορίζουμε ως διασκέδαση ή ψυχαγωγία, αν προτιμάτε αυτή την λέξη. Εδώ σε αυτόν τον τομέα οι μεταβολές έχουν μεγάλο εύρος και –όπως διαφαίνεται από έντυπες αναφορές-, σε κάποιες περιπτώσεις εξαιρετική ποιότητα. Αρχίζουμε με αργό βηματισμό να εστιαζόμαστε σε πιο ουσιαστικές μορφές διασκέδασης. Πιο ανθρώπινες. Περιέχεται μεγάλο ποσοστό αλήθειας στην δημώδη έκφραση, πως στην εποχής της (πλαστής) οικονομικής ευμάρειας είχαμε «ξεφύγει». Και όλοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνεται με αυτό το «ξεφύγει».

Κατ’ αρχάς μάλλον δεν δαπανούμε πλέον ποσά που δεν έχουμε. Δεν καταφεύγουμε σε τραπεζικό δανεισμό για να ικανοποιήσουμε παροδικές ανάγκες διασκέδασης, όπως σε πολλές των περιπτώσεων γινόταν στο παρελθόν. Αναγκαστικά(;) ή ίσως και ως ένα σημείο από επιλογή, ανακαλύψαμε εκ νέου την χαρά μιας βόλτας στην εξοχή, του απλού περιπάτου εντός της πόλεως σε ένα πάρκο, την ζωντάνια μιας συζητήσεως μεταξύ συνανθρώπων και ειδικά αυτές τις συζητήσεις που προάγουν την ανθρώπινη ψυχή και τονώνουν την παραγωγή των ευγενών συναισθημάτων. Θυμηθήκαμε τα επιτραπέζια παιγνίδια, νοιώσαμε πάλι την χαρά ενός ομαδικού αθλήματος, πήραμε τον δρόμο της (μικρής έστω) περιήγησης, αρχίσαμε όπως παλιά να διοργανώνουμε συναντήσεις φίλων στο σπίτι, φέραμε ξανά στην μνήμη μας παλιές καλές συνήθειες, εστιαζόμενοι ίσως στους ανθρώπους και όχι στα αντικείμενα. Λέτε να επαναφέρουμε πάλι αυτά τα εξαίσια χαρακτηριστικά της φυλής μας, αυτά που οι ξένοι σέβονται, ερωτεύονται, ποθούν(γιατί δεν τα έχουν εφόσον είναι ιδιαίτερα του γένους μας) και ονειρεύονται; Μιλώ για αυτά τα χαρακτηριστικά που κοιμήθηκαν μέσα μας την εποχή προ κρίσης και που τα ακούγαμε μέχρι πριν λίγο σε παλιές ιστορίες, ενώ κατά κανόνα τα διαπιστώναμε μόνο βλέποντας παλιές ελληνικές ταινίες.

Λέτε μέσω αυτής της τεράστιας δυσκολίας, που ονομάζουμε κρίση, να επανερχόμαστε σε αυτό που λέμε ζωή με νόημα; Κρίνοντας, μέσω της κρίσης, διαφορετικά το της ζωής μας πλάνο;

Σημαντικότερο όλων και ελπιδοφόρο  γεγονός, είναι η στροφή προς τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Αρχίσαμε να εκτιμούμε τα ιδεώδη που απωλέσαμε συνειδητά ή ασυνείδητα. Να το εκφράσουμε με άλλο τρόπο: Η αφύπνιση η οποία συντελείται ήδη προς τις πραγματικές αξίες, με τις οποίες ο καθημερινός βίος αποκτά λαμπρότητα στην ουσία του. Αυτές οι οποίες προσδίδουν στην ζωή δροσιά και πνοή.

Ναι, εκτιμάται από μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας, όπως φαίνεται από πλήθος δημοσιεύσεων επιστημονικών ερευνών και στατιστικών μελετών, πως αρχίζουμε και εκτιμούμε τον διπλανό μας με βάση αυτό που είναι και όχι από αυτά(τα υλικά) που έχει. Νοιαζόμαστε, έστω και με αφορμή την κρίση, για την ευτυχία του άλλου.

Και ειδικά όταν αυτή απουσιάζει.

Καταλαβαίνουμε, έστω και μερικά, ότι η απλή συσσώρευση πλούτου, αντικειμένων ή και γνώσεων δεν προϋποθέτουν σοφία. Και πιθανώς η σοφία, όταν και αν κατακτηθεί, να οδηγεί στην ευτυχία. Η οποία σοφία ίσως να ορίζει με εξαιρετικά απλό τρόπο, ότι η ευτυχία του άλλου είναι και δική μας ευτυχία.

Απλώς για την κατανόηση αυτής της αλήθειας υπάρχουν δύο, όπως λέγεται, οδοί.

Η οδός της αυτογνωσίας,  η οποία απαιτεί την εκ μέρους μας άσκηση, οπωσδήποτε θέληση για ανέλιξη και ψυχική τελείωση,  και η οδός του πόνου.

Διαλέγουμε και παίρνουμε.

Με γοητεύει  η σαφήνεια ορισμένων αιώνιων, αναλλοίωτων αληθειών!