"Η Σαρία και ο Μουφτής υπό αμφισβήτηση" - Εκδήλωση στον ΔΣΑ

Ο ΜΟΥΦΤΗΣ ΩΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ

Κώστας Γούναρης: Η άρση των «δικαστικών» δικαιοδοσιών του μουφτή δεν συνιστά παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάνης

Θέμα εκδήλωσης στην Αθήνα ο νόμος της σαρίας και οι νομικές αρμοδιότητες του μουφτή, ανάμεσα στους ομιλητές οι βουλευτές Μουσταφά Μουσταφά και Αχμέτ Ιλχάν

Δήμος Μπακιρτζάκης

Δημόσια συζήτηση με θέμα «Η Σαρία και ο Μουφτής υπό αμφισβήτηση» διοργανώνεται την ερχόμενη Δευτέρα στην Αθήνα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Συνταγματικού Δικαίου και το Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτριου Τσάτσου. Η εκδήλωση γίνεται τη Δευτέρα 13 Μαρτίου στις 6 το απόγευμα στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Ομιλητές θα είναι ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Καλαντζής, ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης Κώστας Γούναρης, ο καθηγητής Νομικής του ΔΠΘ Γιάννης Κτιστάκις, οι βουλευτές Μουσταφά Μουσταφά και Αχμέτ Ιλχάν. Τη συζήτηση συντονίζει ο ομότιμος καθηγητής Χρήστος Ροζάκης.

Στην συγκεκριμένη εκδήλωση δεν εξετάζεται το δίπολο «εκλεγμένος» - «διορισμένος» μουφτής, αλλά ο νομικός ρόλος που επιτελούν οι μουφτήδες και ο οποίος τίθεται υπό αμφισβήτηση από ολοένα και περισσότερους μουσουλμάνους, όπως είπε στο ράδιο Χρόνος 87.5 fm ο Κώστας Γούναρης, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης.

Ο κος Γούναρης είπε χαρακτηριστικά: «Ο τίτλος υπό αμφισβήτηση δεν έχει να κάνει με την αμφισβήτηση του διορισμένου μουφτή, έχει να κάνει με την αμφισβήτηση των δικαστικών αρμοδιοτήτων του μουφτή. Η εκδήλωση είναι εκεί προσανατολισμένη, δεν μπαίνει στη συζήτηση εκλεγμένος, διορισμένος κτλ, αυτό είναι ένα άλλο επίσης σημαντικό πρόβλημα αλλά είναι άλλο. Εμείς σαν δικηγόροι βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερο αμφισβητούνται αυτές οι δικαστικές αρμοδιότητες του μουφτή, δηλαδή, ο μουσουλμάνος πολίτης ο οποίος επέλεξε να κάνει θρησκευτικό γάμο δυσανασχετεί όταν για την επίλυση των προβλημάτων οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου πρέπει υποχρεωτικά να απευθυνθεί στο μουφτή, σε έναν θρησκευτικό λειτουργό και όχι στα τακτικά δικαστήρια, χωρίς να λέω ότι όλα είναι καλά, αλλά έχουν πολλές και πολύ περισσότερες εγγυήσεις δίκαιης δίκης από ότι ο μουφτής. Νομίζω ότι είναι γνωστό αυτό ότι στη διαδικασία του μουφτή δεν υπάρχουν κανόνες, δεν υπάρχουν δικονομικοί κανόνες, δεν υπάρχουν κανόνες ουσιαστικού δικαίου, δεν υπάρχουν δηλαδή όλες αυτές οι εγγυήσεις.

Το ελληνικό δικαστικό σύστημα με τον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας, με το δεύτερο, με τις τόσες συνταγματικές εγγυήσεις, με τροποποιήσεις της νομοθεσίας κάθε φορά για να είναι επίκαιρη με τον Άρειο Πάγο να τα ελέγχει και παρόλα αυτά λέμε ότι η δικαιοσύνη έχει πρόβλημα. Φανταστείτε ένα σύστημα δικαιοσύνης όπως του μουφτή, όπου δεν υπάρχει καμία από τις εγγυήσεις αυτές, δεν υπάρχει κανόνας δικαίου ώστε να ξέρουν και οι ενδιαφερόμενοι τι εφαρμόζεται. Δεν υπάρχει αποδεικτική διαδικασία για να πει κανείς ότι με βάση αυτά τα στοιχεία πρέπει να κάνεις αυτό ή πρέπει να κάνεις εκείνο. Ο μουφτής δεν είναι δικαστής, είναι θεολόγος, δεν έχει νομικές γνώσεις, δεν επιλέγεται όπως οι δικαστές με μια διαδικασία ελέγχου των νομικών γνώσεων, δεν υπάρχει δεύτερος βαθμός δικαιοδοσίας, εμένα δεν μου αρέσει μια απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου πάω στο Εφετείο, εκεί δεν υπάρχει αυτό, εκεί είναι άπαξ δια παντός ο δικαστής απεφάνθη, δεν υπάρχει Άρειος Πάγος».

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι Δικηγορικοί Σύλλογοι από το μακρινό 1992 έχουν αποφανθεί ότι σε πολύ ευαίσθητα θέματα όπως είναι τα θέματα οικογενειακού δικαίου, διαζύγια, διατροφές, επιμέλειες παιδιών, που είναι και πολύ καθημερινά, δεν μπορεί να δικάζει ο μουφτής, δεν γίνεται πουθενά στην Ευρώπη δεν γίνεται ούτε καν στην Τουρκία. Άποψή τους είναι ότι πρέπει να δικάζει ο φυσικός δικαστής όπως για όλους τους Έλληνες πολίτες και να εφαρμόζει τον αστικό κώδικα όπως επίσης για όλους τους Έλληνες πολίτες.

Είναι σημαντικό αυτό που παρατηρεί ο κος Γούναρης, ως νομικός, και λέει ότι η άρση των «δικαστικών» δικαιοδοσιών του μουφτή δεν συνιστά παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάνης και το εξηγεί ως εξής: «Η ελληνική πολιτεία για αυτό το αυτονόητο δεν κάνει κάποιες τομές ή να νομοθετήσει για αυτό το θέμα, γιατί σε αυτή τη χώρα και ιδιαίτερα στην περιοχή μας η έννοια της αλλαγής είναι απαγορευμένη, προκαλεί δυσανεξία. Εμείς που είμαστε στην περιοχή ξέρουμε καλά ότι δεν μας δεσμεύει καμία συνθήκη, ο τρόπος απονομής της δικαιοσύνης στους Έλληνες πολίτες είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της ελληνικής πολιτείας. Απόδειξη δε αυτού είναι ότι αντίστοιχες ρυθμίσεις υπήρχαν και για την ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης αμέσως μετά τη συνθήκη της Λωζάννης και τότε λοιπόν προβλέφθηκε με τουρκικό νόμο εσωτερικό όπως και στην Ελλάδα ότι οι υποθέσεις οι αντίστοιχες των χριστιανών πολιτών της Πόλης θα δικαζόταν από τα βυζαντινά επισκοπικά δικαστήρια που θα εφάρμοζαν το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο ακριβώς το αντίστροφο από ότι γίνεται εδώ. Αυτά έγιναν το 1923, όμως το 1926 επενέβη ο Κεμάλ Ατατούρκ σε αυτό το ζήτημα και εισήγαγε τον αστικό κώδικα στην Τουρκία και υπήγαγε στον αστικό κώδικα όλους τους πολίτες, Έλληνες, Αρμένιους  και Τούρκους. Εκεί δεν θεωρήθηκε από κανέναν ότι παραβίασε καμία συνθήκη, άρα δεν υπάρχει δέσμευση από καμία συνθήκη. Υπάρχει μια βούληση της κρατούσας πολιτείας που είναι η ελληνική αν θα διατηρήσει  ή αν θα αλλάξει αυτό το νομικό πλαίσιο. Προς το παρόν έχει επιλέξει να το διατηρήσει».

Ο κος Γούναρης παρατηρεί ακόμη ότι «υπάρχει ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός διαθηκών από μουσουλμάνους πολίτες οι οποίοι επιλέγουν να μην εφαρμόσουν τον ιερό μουσουλμανικό νόμο  στην κληρονομική διαδοχή που είναι δυσμενής και για τη σύζυγο και για τα κορίτσια-παιδιά, σε σχέση με τα αγόρια-παιδιά. Επιλέγουν με μια δημόσια διαθήκη η οποία δημοσιεύεται μετά στο Ειρηνοδικείο να καθορίσουν την κληρονομική διαδοχή όπως οι ίδιοι το επιθυμούν. Αυτά τα δυο στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει μια αμφισβήτηση και προσπαθούν οι πολίτες να λύσουν το πρόβλημα αυτό με άλλο τρόπο, να παρακάμψουν δηλαδή τη δικαιοδοσία του μουφτή με άλλο τρόπο».

Όμως έχουν υπάρξει και υποθέσεις προσφυγών, κατά αποφάσεων μουφτήδων, που όμως ο Άρειος Πάγος τις εξέτασε και αποφάνθηκε υπέρ των μουφτήδων. Επί αυτού, ο κος Γούναρης εξηγεί: «Ο Άρειος Πάγος  εφαρμόζει το νόμο, ο νόμος πρέπει να αλλάξει, δεν φταίει ο Άρειος Πάγος ή δεν φταίει κυρίως ο Άρειος Πάγος, γιατί όλα τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δυνατότητα έναν νόμο που ισχύει να τον κηρύξουν αντισυνταγματικό και αντίθετο με την ευρωπαϊκή σύμβαση δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ενώ τα πρωτόδικα δικαστήρια το βλέπουν με μεγαλύτερη ευρύτητα πνεύματος, ο Άρειος Πάγος εφαρμόζει στενά το νόμο και σου λέει ο μουφτής είναι αρμόδιος. Το θέμα είναι να αλλάξει η νομοθεσία και δεν πρέπει η πολιτεία να κρύβεται πίσω από  τον Άρειο Πάγο και να λέει ας αλλάξει ο Άρειος Πάγος τη νομολογία. Όσο ο μουφτής είναι δικαστής δεν μπορεί να εκλέγεται, όταν πάψει να είναι δικαστής και γίνει απλός θρησκευτικός λειτουργός δεν μας πειράζει να εκλέγεται», καταλήγει ο κος Γούναρης.

ΧΡΟΝΟΣ"