To άγχος πριν τις εξετάσεις… και πώς να το ξεπεράσεις! - Tης Νίκης Δαλιανά*

Λιγότερο από ένας μήνας έχει απομείνει για τις πανελλήνιες εξετάσεις και το άγχος των μαθητών έχει χτυπήσει κόκκινο.

Όσο καλά κι αν έχουν προετοιμαστεί τα παιδιά όσο κι αν έχουν προσπαθήσει στη διάρκεια της χρονιάς, η ανησυχία και η αγωνία τους στην περίοδο των εξετάσεών κορυφώνεται στον έπακρον πολλές φορές με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Ας μην δαιμονοποιούμε όμως το άγχος (λέξη που έχει εισβάλει λόγω των κοινωνικών συνθηκών στην καθημερινότητα μας) καθώς δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά σε κάποιο βαθμό μπορεί να είναι δημιουργικό, παραγωγικό, να μας κρατάει σε εγρήγορση και να εντατικοποιεί τις προσπάθειες μας για την επίτευξη των στόχων μας, και να  βοηθάει να αντεπεξέλθουμε σε έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.

Το πρόβλημα με το άγχος, ειδικά με τα παιδιά,  ξεκινάει όταν ξεπερνάει τα όρια και γίνεται δυσλειτουργικό, ακινητοποιώντας τα και ρίχνοντάς τα σε ανησυχία, σύγχυση και φόβο. Σ' αυτή την περίπτωση συνοδεύεται και από ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως δυσκολία στη συγκέντρωση και στη μνήμη, στην απομνημόνευση της ύλης, ευερεθιστότητα, πονοκεφάλους, δυσκολία στον ύπνο κλπ.

Το άγχος συνήθως έχει τη βάση του στις αρνητικές σκέψεις που κατακλύζουν τον έφηβο σ” αυτή την περίοδο της ζωής του και συνδέεται άμεσα με το φόβο της αποτυχίας και της απογοήτευσης που θα φέρει αυτή, στους σημαντικούς άλλους, δηλαδή στους γονείς και τους φίλους του. Είναι γεγονός πως στην ελληνική κοινωνία οι γονείς κάποιες φορές είναι ιδιαίτερα καταπιεστικοί προσπαθώντας με λάθος τρόπο για το καλύτερο.  Είναι βασικό λοιπόν να κατανοήσουν πρώτα οι γονείς για να το περάσουν έπειτα και στα παιδιά ότι οι εξετάσεις δεν είναι ο μοναδικός τρόπος για την είσοδο στην αγορά εργασίας, πάντοτε υπάρχουν κι άλλες εναλλακτικές και ούτε είναι η μία και μοναδική εικόνα για επιβεβαίωση των ικανοτήτων των παιδιών.

Επειδή όμως ο καιρός των εξετάσεων πλησιάζει, αν είσαι έφηβος και περνάς τη δοκιμασία των εξετάσεων ας δούμε μερικές συμβουλές που θα σε βοηθήσουν στην καλύτερη δυνατή προετοιμασία:

• Οργάνωσε όσο μπορείς καλύτερα την ύλη κρατώντας σημειώσεις και υπογραμμίζοντας με διαφορετικά χρώματα τα σημεία που σε δυσκολεύουν
• Βάλε πλαγιότιτλους στις παραγράφους, θα σε βοηθήσουν στις επαναλήψεις
• Κάνε ένα χρονοδιάγραμμα μελέτης προκαθορίζοντας το πόσο χρόνο χρειάζεται το κάθε κεφάλαιο για να διαβαστεί. Αν βγεις εκτός χρόνου προσπάθησε να δεις τι ήταν αυτό που πήγε στραβά και σε έκανε να βγεις εκτός
• Κάνε μια λίστα από το προηγούμενο βράδυ με το τι έχεις να διαβάσεις και πόσο χρόνο χρειάζεσαι
• Αν σε αποσπούν άσχετες σκέψεις σημείωσε τες σ' ένα χαρτί για να ασχοληθείς μαζί τους στη συνέχεια σε κάποιο διάλειμμα
• Κάνε συχνές επαναλήψεις, είναι το σημείο κλειδί για την καλύτερη αφομοίωση της ύλης
• Σημασία δεν έχει η ποσότητα στο διάβασμα, αλλά η ποιότητα. Αυτό σημαίνει ότι δε λέει κάτι το να κάτσεις 2 ώρες πάνω από ένα βιβλίο και το διάβασμα σου να είναι παθητικό, δηλαδή να μην καταλαβαίνεις τι διαβάζεις. Καλύτερα να κάτσεις πχ μισή ώρα διαβάζοντας ενεργητικά και στη συνέχεια να κάνεις κάποιο διάλειμμα
• Ξεκίνα το διάβασμα απ' τα δύσκολα σημεία όσο είσαι ακόμα ξεκούραστος/η
• Απόφευγε να μένεις ως αργά το βράδυ. Χρειάζεσαι καλόν ύπνο για να μπορείς να αποδώσεις.
• Πρόσεχε τη διατροφή σου να είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
• Όσο κι αν είναι περιορισμένος ο χρόνος σου, βρες λίγο χρόνο για άσκηση ή για μία βόλτα. Θα σε χαλαρώσει και θα σε κάνει να αισθανθείς καλύτερα.

Το κλειδί για μία καλή επίδοση στις εξετάσεις είναι η καλή προετοιμασία. Από κει και πέρα την ώρα της εξέτασης προσπάθησε να είσαι χαλαρός, διάβασε καλά τα θέματα για να κατανοήσεις τι ακριβώς σου ζητάνε και ξεκίνα να απαντάς από αυτά που γνωρίζεις καλύτερα. Με αυτόν τον τρόπο θα τονωθεί και η αυτοπεποίθηση σου και θα αισθανθείς άνετα για να συνεχίσεις, ενώ αν ξεκινήσεις από ένα δύσκολο θέμα που δεν γνωρίζεις καλά το πιο πιθανό είναι να χάσεις χρόνο και να μπλοκάρεις. Αν έρχονται αρνητικές σκέψεις τις σταματάς επιτόπου και σκέφτεσαι κάτι όμορφο προσπαθώντας να χαλαρώσεις πχ τις διακοπές, τους φίλους σου, τη βόλτα κλπ.

Είναι βασικό να έχεις στο μυαλό σου ότι οι πανελλήνιες δεν είναι μονόδρομος για την επιτυχία και ένα εξασφαλισμένο μέλλον, ούτε είναι αποτυχία το να χρειαστεί να δώσει κάποιος δεύτερη φορά προκειμένου να πετύχει αυτό που θέλει και αγαπά. Η αποτυχία στις εξετάσεις δεν είναι το τέλος του κόσμου, μαθαίνουμε από αυτήν, γινόμαστε δυνατότεροι και κυνηγάμε με περισσότερη θέληση και πείσμα τα όνειρα μας.

*Η Νίκη Δαλιανά είναι συμβουλος Ψυχικής Υγειας Msc Επαγγελματικής Συμβουλευτικής

Επιστ. Συνεργάτης Μον. Εφηβικής Υγείας Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής Νοσοκομείο Παίδων “Π & Αγλ. Κυριακού”

Πειραιάς Κανάλι Ένα