Κορονο-ομόλογο: Τι είναι και γιατί παραμένει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων

Του Γ. Αγγέλη

Μπορεί η απόφαση του Eurogroup να ήταν σαφώς και άμεσα αποθαρρυντική για την έκδοση ευρωομολόγου - ή για να το πούμε στην "τρέχουσα" εκδοχή του "κορονο-ομόλογου” - ωστόσο η προοπτική επόμενων κινήσεων που το συμπεριλαμβάνουν παραμένει έστω και με προβλήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν και αυτό είναι κάτι που δεν θα ανοίξει άμεσα στην επικείμενη Συνοδο Κορυφής.

Βασικός λόγος και άμεσο επιχείρημα υπέρ αυτής της "προοπτικής" - και με αυτή την μορφή παραμένει στο τραπέζι - είναι το γεγονός οτι η συνοχή της Ευρωζώνης, η οποία είναι σχεδόν ταυτόσημη ως προς την ύπαρξή της με το πώς θα αντιμετωπίσει αυτή σαν "ενιαίος" οικονομικός χώρος το κύμα της πρωτοφανούς ύφεσης της οικονομίας της, συναρτάται με την άμεση "νομιμοποίηση" εργαλείων χρηματοδότησης της οικονομικής ανάκαμψης.

Κάτι βέβαια που, κατα γενική ομολογία, δεν έχει καμία σχέση με το ανεπαρκές "πακέτο" της συμφωνίας του Eurogroup, την περασμένη εβδομάδα.

Αυτό, δηλαδή η ενεργοποίηση εργαλείων πραγματικής χρηματοδότησης της ανάκαμψης, αφορά - όπως παραδέχεται αρμόδιο στέλεχος της Κομισιόν στο Capital.gr - την αλληλοσύνδεση των ισχυρών οικονομιών της Ευρωζώνης, λόγω της ενιαίας εσωτερικής αγοράς, που είναι το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρώ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμά της και πλέον ενδεικτικό της ύπαρξης αυτού του "γόρδιου δεσμού" είναι οι εμπορικές και οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των δύο πόλων της αντίθεσης στο ευρω-ομόλογο, της Γερμανίας και της Ιταλίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2019 (που παρουσιάζουν ελάχιστη διαφοροποίηση από εκείνα του 2018), οι δύο βιομηχανικές περιοχές της Γερμανίας και της Ιταλίας, ήτοι οι περιοχές της Βόρειας Ιταλίας (Λομβαρδία, κλπ.) και της Βαυαρίας, Βάδης - Βυρτεμβέργης κλπ. στην Γερμανία (που αποτελούν μακράν τα δύο μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα της Ευρωζώνης) συνδέονται μεταξύ τους με συναλλαγές οι οποίες ξεπερνούν τα 125 δισ. ευρώ ετησίως (!).

Αποτελούν έτσι την πλέον εκτεταμένη συναλλαγή στο επιπεδο της βομηχανίας της Ευρώπης, καθώς πέραν του οικονομικού μεγέθους, είναι ο πλέον ισχυρός βιομηχανικός κρίκος εξάρτησης μεταξύ των δύο οικονομιών, οι οποίες στο βιομηχανικό επιπεδο είναι οι μεγαλύτερες στην Ευρωζώνη.

Παρ’ ολα αυτά, σήμερα βρίσκονται στα δύο άκρα της αντιπαράθεσης για την προώθηση του ευρωομολόγου λόγω των εσωτερικών πολιτικών εντάσεων, ιδιαίτερα μέσα στην Γερμανία...

Τι είναι το ευρωομόλογο και τι ετοιμάζεται γι' αυτό

Τι είναι όμως το ευρω-ομόλογο και γιατί αντιμετωπίζεται σαν "βάλσαμο” από τους μεν και σαν "καρκίνος” από τους δε;

Η "ιδέα” του ευρωομολόγου τέθηκε σοβαρά στο τραπέζι ως πρόταση την διετία 2011 - 2012 όταν με την κρίση χρέους που είχε ως αφορμή της κρίση στην Ελλάδα, αναζητήθηκαν εργαλεία χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να παρακάμψουν την διαφοροποίηση της κρατικής αξιοπιστίας των χωρών μελών της Ευρωζώνης (country risk) στις αγορές.

Είχε προηγθεί η άστοχη δήλωση Μέρκελ - Σαρκοζί στην Ντωβίλ για το μη αξιόχρεο των κρατικών ομολόγων.

Τότε η Κομισιόν (Μπαρόζο), κατ’ εντολήν του Eurogroup, είχε μελετήσει ενα είδος ευρω-ομολόγων, το οποίο θα μπορούσε να εκδοθεί στο όνομα της Ευρωζώνης και να έχει έτσι το μέγιστο του αξιόχρεου (ΑΑΑ) και με αυτό να μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι χώρες μέλη που είχαν χαμηλής αξιοπιστίας χρέος και πλήρωναν γι΄ αυτό που υψηλούς τόκους. Μεταξύ αυτών η Ελλάδα ήταν η πρώτη στην λίστα.

Η πρόταση ποτέ δεν μπήκε σε τελική φάση συζήτησης καθώς οι βόρειες χώρες και κύριως η Γερμανία και η Ολλανδία αρνήθηκαν να αναλάβουν - όπως μέχρι τώρα υποστηρίζουν - ευθύνη αποπληρωμής χρέους άλλων χωρών.

Κι όμως έχουν εκδοθεί

Η αλήθεια βεβαια είναι οτι από τότε μέσω του ESM, της ΕΤΕπ και άλλων Ταμείων της Ευρώπης που στο μεταξύ συγκροτήθηκαν για να αντιμετωπισθεί η κρίση χρέους, έχουν εκδοθεί πολλά "ευρω-ομόλογα" για να αντιμετωπίσει η Ευρωζώνη τις ανάγκες της.

Με την διαφορά οτι η πρόσβαση σ’ αυτούς τους πόρους ήταν πάντα περιορισμένη, με δημοσιονομικούς όρους που έχουν αποκτήσει το όνομα "μνημονιακοί".

Τωρα είναι σαφές οτι η ευρωοικονομία, με όλες τις αλληλοσυνδέσεις μεταξύ των χωρών μελών της και την ενιαία εσωτερική αγορά έχει μπεί σε μία φάση που δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί απλά ως οικονομική επιβράδυνση, αλλά περισσότερο σαν "παύση" της οικονομικής παραγωγικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα την "διακοπή" και όχι απλά την επιβράδυνσή της. Και αυτό έχει προκαλέσει το "σπάσιμο" των κρίκων αλληλεξαρτησης (π.χ. μεταξύ των βιομηχανικών κέντρων Ιταλίας - Γερμανίας), χωρίς τους οποίους είναι αδύνατο να επανεκκινήσουν οι οικονομίες, με την εκτόνωση του κορονοϊού.

Μπροστά στο αδιέξοδο αυτό, η πρόταση που έχει αρχίσει να κάνει μικρά βήματα μετά το Eurogroup είναι η "ιδέα" της προέδρου της Κομισιόν Φον Ντερ Λάιεν - η οποία έχει διαφορες εκδοχές - για έναν πραγματικά "μεγάλο" προϋπολογισμό της Ευρωζώνης, ο οποίος θα έχει ως συμπληρωματικα έσοδα (για να καλύπτει τα δημοσιονομικά του ελλείμματα σε περιόδους κρίσης) από δάνεια μέσω ευρωομολόγων. Και ο οποίος θα μπορεί να διευκολύνει προσωρινά κάποια απο τα μέλη της Ε.Ε. Αυτό ωστόσο "τεχνικά" και κυρίως "πολιτικά" προϋποθέτει την περαιτέρω δημοσιονομική ενοποίηση των χωρών μελών.

Κάτι για το οποίο αφ' ενός δεν είναι όλοι έτοιμοι και αφετέρου θα απαιτήσει χρόνο ο οποίος δεν παρέχεται από τις άμεσες ανάγκες της ευρωοικονομίας μέσα στο 2020.

Έτσι, για άλλη μια φορά, στο σημείο αυτό καλείται η μεν ΕΚΤ να μπεί σε ενα νέο κύκλο παρεμβάσεων που θα "δώσει χρόνο”, ενώ η Κομισιόν, σε συνεργασία με τον ESM, θα επιχειρούν να... τετραγωνίσουν τον κύκλο των αναγκών χρηματότησης της επανεκκίνησης της Ευρωζώνης.

Capital.gr