Γερμανία, Ελλάδα και γαλλικά ΜΜΕ - Της Σώτης Τριανταφύλλου

Τα γαλλικά ΜΜΕ χωρίζονται προφανώς σε δεξιά και αριστερά, αλλά είναι προπάντων γαλλικά

Η Σώτη Τριανταφύλλου γράφει για τη στάση των γαλλικών ΜΜΕ απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού και την ανακύκλωση στερεοτύπων για τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ελλάδα.

Το παρατηρήσαμε όλοι: στον καιρό της επιδημίας κάθε ευρωπαϊκή χώρα ακολούθησε τη δική της τακτική· δεν υπήρξε συντονισμός και κοινή αντιμετώπιση· δεν υπήρξε καν επίσημη κοινή ευρωπαϊκή καμπύλη και μαθηματικό μοντέλο που να συνδυάζει όλα τα κράτη-μέλη. Λες και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει, λες και οι συνθήκες που προβλέπουν την «όλο και στενότερη συνεργασία των κρατών-μελών» δεν υπογράφτηκαν ποτέ. Παραλλήλως, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, εκδηλώθηκαν μίση και πάθη από όλους προς όλους, όχι μόνο πέραν των ευρωπαϊκών συνόρων αλλά και στο εσωτερικό τους: θαυμασμός για τη Γερμανία, περιφρόνηση για τις ΗΠΑ, συγκαταβατικότητα για την Ελλάδα. Συν, βεβαίως, από την άλλη πλευρά, κινεζική προπαγάνδα εναντίον των κοινοβουλευτικών δημοκρατιών ―«το σύστημά σας είναι για πέταμα!»― και βρετανική «φιλελεύθερη» προπαγάνδα εναντίον της δειλής, βραδυκίνητης «σοσιαλδημοκρατικής» Continent.

Τα γαλλικά ΜΜΕ χωρίζονται προφανώς σε δεξιά και αριστερά, αλλά είναι προπάντων γαλλικά. Στο ζήτημα των ΗΠΑ, συμφωνούν μέσες-άκρες ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί μια τερατωδία και μακάρι να τιμωρηθεί: παραήταν τυχερός μέχρι τώρα. Στο ζήτημα της Γερμανίας υπάρχει απόκλιση: οι γερμανικές επιτυχίες είναι τραυματικές για τους Γάλλους· μερικά ΜΜΕ θρηνούν συγκρίνοντας τη Γαλλία με τη Γερμανία ―τόσο στην οικονομία, όσο και στη διαχείριση της κρίσης του Covid-19― ενώ άλλα, εθνικώς πιο υπερήφανα, αποφεύγουν τη σύγκριση· η υποτιθέμενη γερμανική ηγεμονία είναι μια φρικτή πραγματικότητα κι ας μη χαλάμε τις καρδιές μας. Έχει άραγε καλύτερο σύστημα υγείας; Έχει ταλέντο στη διάθεση πόρων; Μήπως υπάρχει κάποια βαθύτερη τευτονική ουσία που οδηγεί τους Γερμανούς να τα κάνουν όλα σωστά (αφού τα έκαναν γης μαδιάμ στον Β' παγκόσμιο πόλεμο); Έτσι κι αλλιώς, παρά τα εξήντα και πλέον χρόνια της ευρωπαϊκής ενοποίησης, βρισκόμαστε ακόμα στο στάδιο των εθνικών συγκρίσεων και των ανταγωνισμών. Αντί να παρατηρούμε τι κάνουν καλύτερα οι μεν συγκριτικά με τους δε και να αντλούμε έμπνευση, παραδινόμαστε σε θλιβερά πάθη ― κάτι σαν τις εφηβικές συγκρίσεις ανδρισμού.

Γυναίκα που φορά ιατρική μάσκα προστασίας στέκεται μπροστά σε περίπτερο με γαλλικές εφημερίδες© Chesnot/Getty Images/Ideal Image

«Στη Γαλλία, δεν έχουμε πετρέλαιο, αλλά έχουμε ιδέες», ήταν το κυβερνητικό σύνθημα στην εποχή του Ζισκάρ ντ'Εσταίν το 1976. Στη Γερμανία, προσθέτω, δεν έχουν ούτε πετρέλαιο, ούτε ιδέες· χρησιμοποιούν απλώς τη λογική, συχνά τη λογιστική λογική ―τον ασφαλή δρόμο· τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι και τα λοιπά. Αλλά αυτόν τον δρόμο τα γαλλικά ΜΜΕ δεν τον βρίσκουν καθόλου ευφάνταστο και την ίδια στιγμή  πρασινίζουν από τον φθόνο για τη Γερμανία: πώς καταφέρνει να ξοδεύει λιγότερα από τη Γαλλία για την περίθαλψη και να έχει καλύτερη δημόσια υγεία; Πώς;

Από την άλλη πλευρά, δεν παίρνουν στα σοβαρά μικρές χώρες από τις οποίες η Γαλλία θα μπορούσε ίσως να μάθει κάτι. Η Ελλάδα, παρά τις θριαμβικές αναδημοσιεύσεις περί επαίνων στον διεθνή Τύπο, αναφέρεται σπανιότατα έως καθόλου στα γαλλικά ΜΜΕ. Κι όταν αναφέρεται, το ρεπορτάζ έχει ύφος και περιεχόμενο μιζέριας: περιγράφει το ξεχαρβαλωμένο υγειονομικό σύστημα, το πώς η αναχαίτιση της επιδημίας ήταν ζήτημα επιβίωσης εφόσον κάτω από τον καυτό ήλιο οι Έλληνες πεινάνε. Δεν γίνεται λόγος για σοβαρότητα, σοφία, υπευθυνότητα και πολιτοφροσύνη: γίνεται λόγος για τους καθυστερημένους Νότιους που λούφαξαν για να μην αποδεκατιστούν από ίωση μαζί με ασιτία. Οι Γάλλοι δεν αντέχουν να συγκριθούν με την ευρωπαϊκή περιφέρεια και δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν ούτε τι εκτυλίσσεται στα σύνορα με την Τουρκία την ίδια στιγμή με την επιδημία. Με το γνωστό δασκαλίστικο ύφος και τις «ιδέες» μάς κάνουν μάθημα περί φιλοξενίας και περί συνόρων. Αναρωτιέμαι συχνά για τις πηγές των γαλλικών ΜΜΕ: ακόμα και τα κεντρώα έντυπα φαίνεται ότι έχουν επαφές με συμπλεγματικούς Έλληνες που παρουσιάζουν τη χώρα τους και τους συμπατριώτες τους σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στερεότυπα· άφραγκους, ζήτουλες, απείθαρχους, υπανάπτυκτους Βαλκάνιους.

Η ανακύκλωση αυτών των στερεοτύπων υπογραμμίζει τη μέχρι τώρα αποτυχία όλων μας να αντιληφθούμε τους ευρωπαϊκούς λαούς σαν μια κοινότητα, όχι μόνο με ανοιχτά σύνορα αλλά με ανοιχτό μυαλό, άρα με ανταλλαγή εμπειριών και κοινά προγράμματα σε όλες τις προκλήσεις. Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση περιοριστεί στις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή του Μηχανισμού Σταθερότητας, θα τροφοδοτήσει τον αντιευρωπαϊσμό και θα διευκολύνει την άνοδο στην εξουσία τυχάρπαστων εθνικιστών. Όσο για μας στην Ελλάδα, μαζί με τα άλλα που χρειαζόμαστε, χρειαζόμαστε σιωπηρό nation-branding· μια δημόσια εικόνα που να μην αντιστοιχεί σε μνήμες υπανάπτυξης.

Athens Voice