Στέλλα Χασκίλ (Ρεμπέτικο πορτρέτο Νο 2)

Γράφει ο Βαγγέλης Ρέτσας*

Φωτό: Facebook

Η δεκαετία του 1940 είναι αναμφίβολα η πιο δύσκολη δεκαετία του περασμένου αιώνα στην ιστορία του Ελληνικού κράτους.

Αλβανικό μέτωπο, Γερμανική κατοχή-Αντίσταση, Δεκεμβριανά και τέλος ένας τριετής αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. 

Παράλληλα, η χώρα μοιρασμένη στα δυο με τα ξερόνησα του Αιγαίου γιομάτα με τον ανθό της Ελληνικής νεολαίας. 

Στα 1946 ξεκινά εκ νέου το εργοστάσιο παραγωγής δίσκων με νέα καλύτερη τεχνολογία και κυρίως με πολλά τραγούδια να περιμένουν στη σειρά να πάρουν τη θέση τους στ’ αυλάκια των δίσκων γραμμοφώνου. 

Να θυμήσουμε ότι από τον Απρίλη του 1941 το εργοστάσιο παραγωγής δίσκων έκλεισε κατ’ εντολή των ναζί.

Νέοι μουσικοί και τραγουδιστές εμφανίστηκαν στο προσκήνιο με πρωταγωνιστή βέβαια τον Βασίλη Τσιτσάνη, ο οποίος είχε ήδη από το 1936 ως το 1940 περάσει περί τα 96 τραγούδια του σε δίσκους.

Μία απ' τις καινούργιες γυναικείες φωνές ήταν η Θεσσαλονικιά, εβραία στην καταγωγή, Στέλλα Χασκίλ.

Η Στέλλα γεννήθηκε στα 1918 στη Σαλονίκη και δυστυχώς άφησε εξαιρετικά πρόωρα τούτο τον μάταιο κόσμο στα 36 μόλις χρόνια της.

Στ. Χασκίλ (Δώρο)

Video από Afthentikos42

Το πραγματικό της όνομα ήταν Στέλλα Γαέγου. Απ’ τον φόβο όμως στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, μην ανακαλύψουν την εβραϊκή καταγωγή της, δεν χρησιμοποιούσε ποτέ το επίθετό της. Ακόμα και στους δίσκους αναγράφεται μονάχα το «Στέλλα». Αργότερα κι αφού παντρεύτηκε τον Ιάκωβο Ιεχασκέλ χρησιμοποίησε το καλλιτεχνικό όνομα Στέλλα Χασκίλ.

Όλοι οι μεγάλοι λαϊκοί συνθέτες της εποχής, Τσιτσάνης, Παπαϊωάννου, Χατζηχρήστος, Βαμβακάρης, Μητσάκης, Καλδάρας, Μπακάλης, Χιώτης, Λαύκας κ.α. της έδωσαν τραγούδια τους, τα οποία απογείωσε με την καταπληκτική φωνή της, κάνοντάς τα να μείνουν στις καρδιές μας έως σήμερα.

«Αράπικο λουλούδι» (Β.Τσιτσάνη)

Video από 1iakov

Μέχρι το 1954 πέρασε στις πλάκες γραμμοφώνου 102 τραγούδια σαν πρώτη φωνή και άλλα 33 ως δεύτερη.

Τραγούδησε τα ωραιότερα κομμάτια όλων των προαναφερομένων συνθετών με την δική της ιδιαίτερη φωνή που ήταν μελωδικότατη και εντελώς ξεχωριστή.

Του Τσιτσάνη το «Ακρογιαλιές δειλινά», «Αράπικο λουλούδι», «Κάποια μάνα Αναστενάζει», «Πάλιωσε το σακκάκι μου», «Τα νιάτα τα μπερμπάντικα» και πολλά άλλα. «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» του Καλδάρα, τη «Νοσοκόμα» του Παπαϊωάννου, τον «Πασά» και το «Ήρθαμε να γλεντήσουμε» του Χατζηχρήστου, το «καφεδάκι» του Χιώτη, το «Μες στη χασάπικη αγορά» του Μάρκου Βαμβακάρη, τις «Σεβιλιάνες» του Γιώργου Λαύκα, τη «ζήλεια» του Σπύρου Καλφόπουλου κι ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς;

«Νύχτωσε χωρις φεγγάρι» (Απ.Καλδάρα)

Video από sekarius87

Τραγούδια, σταθμοί στο ελληνικό πεντάγραμμο, τα οποία χωρίς αμφιβολία θα τραγουδιούνται στους αιώνες των αιώνων.

Πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι τραγουδούσε εκπληχτικά τα Τούρκικα τραγούδια, καλύτερα κι απ’ τις τουρκάλες, ενώ η περιοδεία της στην Πόλη το καλοκαιρι του 1953 μαζί με τον Οδυσσέα Μοσχονά άφησε εποχή. Επίσης πολύ όμορφα τραγουδούσε και τ’ αράπικα.

 «Ο Χατζηχρήστος» (Απ.Χατζηχρήστου-Γιαν.Λελάκη)

Video από Στέλλα Χασκίλ-Θέμα

Τότε ήταν που άρχισαν οι πρώτοι προειδοποιητικοί πόνοι της αρρώστιας που τόσο γρήγορα την αποτέλειωσε, στα 36 της χρόνια.

Μαζί με τον Μοσχονά πήγαν αμέσως σε Κωνσταντινοπολίτη γιατρό, ο οποίος δεν μπόρεσε να κάνει διάγνωση. 

 «Ζηλεύει όποιος αγαπά» («Η ζήλεια) (Σπύρου Καλφόπουλου)

Video από sekarius87

Επιστρέφοντας στην Αθήνα, διαγνώστηκε με καρκίνο και στις 28 Φλεβάρη 1954 άφησε για πάντα τούτο το μάταιο κόσμο παίρνοντας μια περίοπτη θέση στη γειτονιά των αγγέλων.

Τέλος να αναφέρουμε πως έχει στο όνομά της, (ως συνθέτης δηλαδή), αρκετά κομμάτια, δώρα των συνθετών της εποχής.

«Μες στη χασάπικη αγορά» (Μ.Βαμβακάρη)

Video από papakonstantopoulos: Το άπαν ρεμπέτικο

Η φωνή της όμως θα κυλά μες στο αίμα του Έλληνα, όπως κυλούν οι φωνές της Μπέλλου, της Νίνου, της Ρίτας Αμπατζή, της Ιωάννας Γεωργακοπούλου, της Ρόζας Εσκενάζυ και πολλών άλλων που συντροφεύουν και θα συντροφεύουν γενιές και γενιές στα βάσανα και στις χαρές της ζωής.

 *Βαγγέλης Ρέτσας.   Δεκέμβρης 2023 - Μουσικός