Κυπριακό: ο στόχος και το μέσο - του Κώστα Μαυρίδη

Ο στόχος ενός αθλητή στο αγώνισμα άλμα επί κοντώ είναι να υπερπηδήσει τον πήχυ χρησιμοποιώντας το κοντάρι του. Ο στόχος δυνατόν να επιτευχθεί μόνο με αξιοποίηση του κονταριού (το μέσο) και έτσι ο αθλητής μεγιστοποιεί τις δυνατότητές του να πετύχει. Κατά παρόμοιο τρόπο, η ουσία του κυπριακού προβλήματος είναι η τουρκική εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή. Εφόσον η Τουρκία είναι ο καταχτητής και παραβιαστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Ε/κ και Τ/κ σύμφωνα με το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Δ. Χριστόφια, σελ. 9, υπό τον τίτλο «Η ουσία του προβλήματος»), έπρεπε να αξιοποιούμε κάθε δυνατότητα πίεσης επί της Τουρκίας. Εκεί έπρεπε να επικεντρώνεται ο στόχος, αποφεύγοντας οτιδήποτε περιορίζει το πρόβλημα σε διακοινοτική διαφορά.
Εντούτοις, όποτε υποδειχθεί να τελματώσουμε τις ενταξιακές της Τουρκίας (το μέσο) για να πετύχουμε αποδεκτή λύση (τον στόχο), ο χρόνος δεν είναι κατάλληλος. Από πάνω, ο Δ. Χριστόφιας νουθετεί ότι «δεν έχουμε τα στρατεύματά μας έξω από την Άγκυρα» και ο Ν. Αναστασιάδης απαιτεί «ενεργότερη εμπλοκή της Ε.Ε. στην διαδικασία των διαπραγματεύσεων»! Σε σχέση όμως με τον τερματισμό των ενταξιακών της Τουρκίας, που συνιστά το ουσιαστικότερο μέσο για άσκηση πιέσεων επί της Τουρκίας, ούτε λέξη. Και δεν είναι του παρόντος να αναλυθεί η πολιτική δεκαετιών, αλλά η πολιτική των τελευταίων δυόμιση χρόνων, δεν έφερε το προσδοκούμενο κι επιπλέον, η κατάσταση χειροτέρεψε, ίσως καθοριστικά. Πρόκειται για πολιτική που επιμένει να πηδήξουμε τον πήχυ χωρίς κοντάρι. Πρόκειται για αυτό, που χαριτολογώντας ονομάσαμε πολιτική του «μαννού παιδιού» και όχι απλά του «καλού παιδιού».
Ομολογουμένως, εδώ και δεκαετίες ακολουθείται η καθιερωμένη διαδικασία των λεγόμενων διακοινοτικών συνομιλιών η οποία δύσκολα ανατρέπεται. Τώρα όμως, υπάρχει ευκαιρία να συνδέσουμε την Τουρκία με την «ουσία του προβλήματος» παρεμποδίζοντας τις ενταξιακές της. Και η αξία του συγκριτικού μας πλεονεκτήματος έγκειται στην πορεία των ενταξιακών της Τουρκίας και όχι στο τέρμα. Στο τέρμα της διαδρομής, μετά από 10 ή 15 χρόνια, τα κατοχικά δεδομένα θα είναι ήδη δυσβάσταχτα χειρότερα. Και με την πιθανότητα η  Τουρκία να μην καταστεί πλήρες μέλος της Ε.Ε. για λόγους άσχετους με το κυπριακό, ο μοναδικός μοχλός πίεσης που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία αυτόματα εξαλείφεται.
Το ευρωπαϊκό μας χαρτί είναι το μέσο που παρέχει την  δυνατότητα να τελματώσουμε τις τουρκικές ενταξιακές για να συγκατανεύσει η Τουρκία σε μια αποδεκτή λύση. Άλλωστε, ο λαός διά του δημοψηφίσματος, επέλεξε να επιδιωχθεί λύση μετά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ με σκοπό να υπάρξει η ΜΕΓΙΣΤΗ αξιοποίηση της νέας ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Η ΜΕΓΙΣΤΗ και όχι η ελάχιστη. Συνεπώς, είτε αρέσει είτε όχι, το ζητούμενο για μια ηγεσία που υπηρετεί την λαϊκή εντολή του δημοψηφίσματος έπρεπε να είναι η επιλογή του χρονικού σημείου αξιοποίησης του συγκριτικού μας πλεονεκτήματος, εφόσον η τουρκική αδιαλλαξία παραμένει αναλλοίωτη. Δυστυχώς όμως, όπως στο άλμα επί κοντώ οι προσπάθειες ενός αθλητή είναι μετρημένες, η δυνατότητά μας να τελματώσουμε τις τουρκικές ενταξιακές αποδυναμώνεται βήμα-βήμα. Κι ενώ στην ηγεσία μας εκείνοι που συμφωνούν εμφανίζονται τώρα να διαφωνούν γύρω από τον βαθμό εμπλοκής της Ε.Ε. ως να είναι το μέγα ζήτημα (!), για το μέγιστο που αφορά την δυνατότητα να τελματώσουμε τις ενταξιακές της Τουρκίας, έχουν πάθει βουβαμάρα.
Λόγω αντικειμενικών δυσκολιών και τουρκικών ελιγμών, το κυπριακό συνεχώς διολισθαίνει από πρόβλημα εισβολής και κατοχής σε πρόβλημα διευθέτησης των σχέσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Σήμερα, απουσιάζει όσο ποτέ άλλοτε, η πιο βασική παράμετρος του κυπριακού προβλήματος που αφορά την κατοχική Τουρκία. Το 2004, ο λαός, με τεράστιο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος κατέστησε την Κυπριακή Δημοκρατία ικανή να παρεμποδίζει τις τουρκικές ενταξιακές. Μια ενεργητική πολιτική έναντι της Τουρκίας που αξιοποιεί την δυνατότητά μας να παρεμποδίσουμε τις ενταξιακές της, θα επαναφέρει το κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής και θα ορθολογίζει τον στόχο με τα μέσα, με ουσιαστική πίεση επί της Τουρκίας. Τώρα, βήμα-βήμα οδηγούμαστε στον εκφυλισμό της τελευταίας μας δυνατότητας, όπως ακριβώς θέλει η Τουρκία.

mavrides@ucy.ac.cy

Θα δημοσιευθεί στην Σημερινή της 12ης Σεπτεμβριου 2010