Γένους θηλυκού ο 21ος αιώνας; - Του Σπύρου Θεοδωράτου

Γυναίκες σε θέσεις εξουσίας

Πρόσφατες φήμες θέλουν την Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρυ Κλίντον, να αποτελεί μία από τις κεντρικές αμερικανικές επιλογές για τη θέση του Διοικητή της Παγκόσμιας Τράπεζας την επόμενη χρονιά - όταν και λήγει η θητεία του σημερινού της προέδρου, Ρόμπερτ Ζέλικ.

Η πληροφορία ήρθε στη δημοσιότητα από το πρακτορείο Ρόιτερς, ενώ κύκλοι μέσα από τον διεθνή οικονομικό οργανισμό την επιβεβαίωσαν, κάνοντας λόγο για σχετικές συζητήσεις που ήδη έχουν λάβει χώρα.

Από την πλευρά του, ο Λευκός Οίκος διέψευσε το σενάριο, με τον εκπρόσωπό του, Τζέι Κάρνεϊ, να  χαρακτηρίζει τις πληροφορίες «απόλυτα λανθασμένες».  Ανάλογη ήταν και η αντίδραση της ίδιας της Χίλαρυ Κλίντον, η οποία αρνήθηκε ότι έχει συζητηθεί ένα τέτοιο ζήτημα.

Άλλωστε, σε μία περίοδο τόσο σημαντικών διεθνών εξελίξεων για τα αμερικανικά συμφέροντα, είναι σαφές πως δεν θα ήταν ορθό να φανεί η επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας ως εμπλεκόμενη σε αντίστοιχες συζητήσεις, που την θέλουν να εγκαταλείπει τη θέση της. 

Την ίδια ώρα, στην άλλη άκρη του κόσμου, στην μακρινή Ασία, μία άλλη δυναμική γυναίκα βάζει τον καλύτερό της εαυτό ώστε να ανέλθει σε μία ακόμη σημαντικότερη θέση με παγκόσμια απήχηση. Είναι η Κριστίν Λαγκάρντ, Υπουργός των Οικονομικών της Γαλλίας και υποψήφια να διαδεχθεί τον Ντομινίκ Στρος-Καν στη διοίκηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Η «επιχείρηση-γοητεία» της κ. Λαγκάρντ φαίνεται να στέφεται υπό απόλυτη επιτυχία μέχρι στιγμής, εξασφαλίζοντας μάλιστα το περασμένο σαββατοκύριακο την υποστήριξη της Αιγύπτου και της Ινδονησίας, στην σκληρή αυτή μάχη. 

Κυρίως, οι έπαινοι που απέσπασε η Κριστίν Λαγκάρντ από τους Ινδονήσιους έχουν την ξεχωριστή αξία τους: «Είναι μια πολύ καλή επαγγελματίας. Είναι έξυπνη στις συναναστροφές της με τους οργανισμούς και διαθέτει ακεραιότητα και ικανότητες…».

Σε αυτά τα στοιχεία θέλουμε να μείνουμε, θέτοντας ορισμένες αφορμές για σκέψη. Είναι άραγε ο 21ος αιώνας, που τόσο θυελλωδώς έκανε την είσοδό του στην παγκόσμια ιστορία, ένας «θηλυκός αιώνας»;    

Αναφερόμαστε, ασφαλώς,  στην ανέλιξη των γυναικών σε ανώτατες θέσεις εξουσίας, όπου θα μπορούσαν να προσδώσουν κάποιες από τις ποιότητες της θηλυκής φύσης: Διαίσθηση, ανοιχτό πνεύμα, υψηλό αίσθημα καθήκοντος, διαπραγματευτική ικανότητα, στοχοπροσήλωση.

Ακόμη και αυτή η παράδοξη σύμπτωση, η εναλλαγή των προσώπων ανάμεσα στον Ντομινίκ Στρος Καν και την Κριστίν Λαγκάρντ, παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερα στοιχεία, σαν να προκαλεί λίγο τη σκέψη μας.

Οι σύγχρονες τάσεις στην ηγεσία

Στο βιβλίο του «Η κρίση αλλάζει τη ζωή μας και το μάνατζμεντ» (2009) ο καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας, Δημήτρης Παπούλιας, επιχειρεί να προσεγγίσει εξαρχής κάποια θέματα που έχουν να κάνουν με την εξουσία και την ορθή διαχείρισή της για όλους.

Μέσα στα συμπεράσματα του, ξεχωρίζουν οι νέες προκλήσεις της εποχής:  Ο νέος μάνατζερ-ηγέτης πρέπει να διαθέτει υψηλή ηθική συγκρότηση, να είναι άμεσος και καθαρός με τους συνεργάτες του. Ακόμη, να αγαπά την ομαδική και νηφάλια εργασία, και να θυμάται πως στην εποχή μας τα δεδομένα διαρκώς αλλάζουν, ο χρόνος γίνεται πυκνότερος, οπότε μία απόφαση μπορείς εύκολα να την βρεις μπροστά σου στο άμεσο μέλλον. Ο συγγραφέας υπογραμμίζει με έμφαση το ηθικό στοιχείο του  επιτυχημένου μάνατζερ, αντιπαραβάλλοντάς το με εκείνο του «φαντασμαγορικού», γοητευτικού αλλά λιγότερο αξιόπιστου ηγέτη, που υπερίσχυσε τις περασμένες δεκαετίες.

Ασφαλώς, δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε εξ αποστάσεως πάντοτε τις ιδιαίτερες ικανότητες ή τον ψυχισμό ενός δημοσίου προσώπου - που άλλωστε όλοι μας παρακολουθούμε κατά κανόνα μακρόθεν. Ωστόσο, ο Στρος-Καν αντιπροσωπεύει απόλυτα το μοντέλο που κατά τον κ. Παπούλια, τείνει να αποτελέσει παρελθόν:
χαρισματικός αλλά και ανυπόμονος, με υψηλό δείκτη ευφυίας που συχνά τον έκανε να ανοίγει πολλά μέτωπα που αργότερα δεν μπορούσε να διαχειρισθεί, πληθωρικός και ευάλωτος στα πάθη του, εγωκεντρικός και με εξόχως ταπεινωτική συμπεριφορά προς συνεργάτες και υφισταμένους.

Άλλωστε, εξ αφορμής του πρόσφατου σκανδάλου με την «καμαριέρα του Σόφιτελ», ουκ ολίγα στόματα άνοιξαν και πολλές γυναίκες θυμήθηκαν τις απρεπείς συμπεριφορές αυτού του ισχυρού δημόσιου άνδρα. 

Στην υπόθεση εργασίας μας, αυτό που έρχεται με δύναμη προς το αύριο ενσαρκώνεται στο πρόσωπο της κ. Λαγκάρντ,  που συνοψίζει ακριβώς τα πιο θηλυκά, εσωτερικά, και γι αυτό πραγματικά ισχυρά χαρακτηριστικά: Ήρεμη, προσηλωμένη, πάντοτε καλοντυμένη και ευγενής, με αφομοιωμένο και όχι επιφανειακό δυναμισμό. 

Παράλληλα, δεν διστάζει άμεσα να πάρει αποφάσεις και να δουλέψει για το στόχο της: Μόλις έγινε γνωστό ότι πρέπει να αναζητηθεί ο διάδοχος επικεφαλής του ΔΝΤ, η Κριστίν Λαγκάρντ - διακεκριμένη αθλήτρια συγχρονικής κολύμβησης στα νεανικά της χρόνια - σήκωσε τα μανίκια και ξεκίνησε την εκστρατεία της για να πείσει εντός και εκτός συνόρων ότι μπορεί να αντεπεξέλθει στη θέση αυτή. Κέρδισε άμεσα την εύνοια της Καγκελαρίου Μέρκελ, η οποία έθεσε καθαρά το όνομά της ενώπιον του Προέδρου Ομπάμα.

Οι Αμερικανοί παραμένουν επιφυλακτικοί – καθώς θα προτιμούσαν να μην είναι ξανά Ευρωπαίος ο διευθυντής του ΔΝΤ -  αλλά οι αναλυτές ήδη συμφωνούν πως η Γαλλίδα υπουργός αποτελεί το μεγάλο φαβορί σε αυτήν την κούρσα.

Βεβαίως,  τα παραδείγματα από τη διεθνή σκηνή της εποχής μας είναι πολλά, και συντείνουν στη δύναμη και την επιρροή που ασκούν γυναίκες που είτε κατέχουν υψηλές θέσεις στο διεθνές μάνατζμεντ, είτε επενδύουν στην έντονη κοινωνική τους δράση είτε αποτελούν πρότυπα στυλ και ομορφιάς.

Από την Μισέλ Ομπάμα, πρώτη Αφρο-αμερικανή ένοικο του Λευκού Οίκου, μέχρι τη μούσα του Σαρκοζί, Κάρλα Μπρούνι, οι γυναίκες τείνουν να διαψεύσουν τον Αντρέ Μαλρώ, όταν προφήτευε πως «ο 21ος αιώνας ή θα είναι μεταφυσικός ή δεν θα υπάρξει».  Ίσως να υπάρξει, και να είναι απόλυτα θηλυκός.

Ελεύθερη Ζώνη