Βέρα Πέτσα-Βασιλείου - «Σαράντα μίλια σιωπή» - Κριτική Κωνσταντίνου Κορίδη*

Βέρα Πέτσα-Βασιλείου

«Σαράντα μίλια σιωπή» (εκδόσεις Ιωλκός, 2011)

Σαράντα ποιήματα, 2 επιγράμματα και ένα ποίημα «εκτός σχεδίου» αποτελούν τη συλλογή της δημιουργού. Πονήματα που ποικίλλουν σε αισθήματα, σκέψεις, τάσεις και θέσεις.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ

Μορφή απροσδιόριστη

του φόβου μας πλάσμα

Θεός.

Δέος·

ομίχλη ασπρόμαυρη

να κρύβεται ο καιρός στα στενά της ύπαρξης

καθώς περνάμε σε ηλικία διαπίστωσης.

Ανύπαρκτο το Σινά

άλλων εντολές εκτελούμε.

Μάταιη επίκληση

σε μια τόσο παντοτινή απουσία.

Θεός: Το ανώτατο Ον που δημιούργησε τον κόσμο. Που απλόχερα δώρισε στους ανθρώπους το δικαίωμα της δημιουργίας και της επιλογής –θετικής ή αρνητικής–. Το υπερφυσικό Ον που επέλεξε τη λατρεία του, αλλά και την αποδοκιμασία του. Το Ον που υπάρχει, αλλά και απουσιάζει από τις ψυχές μας.

Η δημιουργός με τον ποιητικό της τόνο εναντιώνεται στην καπήλευση των θείων. Αγανακτά και ασφυκτιά για την κατάντια των θεϊκών δημιουργημάτων. Για τη διολίσθηση και την ταπείνωση των ανθρώπινων αξιών. Η απουσία του θείου, είναι η απουσία της γνώσης, είναι η στροφή της ματιάς των ανθρώπων από την καρδιά στην ύλη.  Διαπιστώνει: Όσα Ευαγγέλια και αν διαβάσεις, όσες Εντολές και αν εκτελέσεις, όσα κηρύγματα και αν ακούσεις εάν πέτρινη καρδιά διαθέτεις, ούτε το συνάνθρωπό σου θα δεις, ούτε το Θεό σου θ’ αντικρίσεις.

Η Βέρα Πέτσα-Βασιλείου πλημμυρίζει στοργή και αγάπη σ’ ένα άλλο πόνημά της. Τίτλος του «Ευχή».

Του Γιώργη μου

Γιε μου,

απ’ το παράθυρο αγνάντευε τα όνειρα

και τις ελπίδες –που ολοένα έρχονται–

κι άμποτε

με νικητήριες δάφνες

από την πόρτα να περάσεις.

Ευχή για ένα λαμπρό μέλλον, για μια ευτυχισμένη και γεμάτη αγάπη, ζωή είναι η ολιγόστιχη αυτή έμπνευση της ποιήτριας. Ως μάνα, σαν όλες τις μάνες κόσμου, που ευλαβικά πράττουν το καθήκον τους, φιλά –ευχόμενη τα καλύτερα– το γιο της, τους γιους, τα παιδιά όλης της Γης. Τα εφοδιάζει με δύναμη και ψυχική αντοχή. Δεν προσεύχεται απλά και ονειρικά, αλλά με τη γυναικεία νηφαλιότητα που τη διακατέχει, τα παροτρύνει να ελπίζουν, να θαρρεύουν και να τολμούν. Ο μητρικός σκοπός τής δημιουργού είναι εμφανής: Είναι στίχος, στροφή και ποίημα. Είναι αγάπη και ελπίδα.

Τα ποιήματα της συλλογής «Σαράντα μίλια σιωπή» (εκδόσεις Ιωλκός) λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία.  Εικόνες από διαφορετικές συνθέσεις επικοινωνούν μεταξύ τους.

Μερικές φορές ο αναγνώστης, κατά τη διάρκεια του ποιητικού ταξιδιού του, θα περάσει από συγκεκριμένες στάσεις περισσότερες από μία φορές. Το γεγονός αυτό οφείλεται στον πολύχρωμο καμβά της ποιητικής συλλογής, που για να εμπεδωθούν τα έντονα χρώματα, γεννιέται η ανάγκη να θεαθούν οι αντίστοιχες αποχρώσεις τους. Δηλαδή, ο αναγνώστης για να αφουγκραστεί το σκοπό κάποιου ποιήματος, θα περιηγηθεί στο περιβάλλον κάποιου άλλου, χωρίς να προδίδεται ούτε το ένα ούτε το άλλο ποίημα.

Λόγου χάρη: Οι ληκτικοί στίχοι του ποιήματος «Ευχή»

κι άμποτε

με νικητήριες δάφνες

από την πόρτα να περάσεις

εφάπτονται με αυτούς τους ποιήματος «Ανάνηψη»

Βουτηγμένη

στης Κυριακής τη θλίψη

εκλιπαρώ

το δευτεριάτικο πρωινό να γρηγορέψει.

Ας πάρει μαζί του

νάρδους να λούσω το κορμί μου

μύρα και βάλσαμο να νίψω την ψυχή μου.

Δε μου ταιριάζει η λύπη.

Δηλαδή –κατά την προσωπική μου ταπεινή άποψη– όπως η ευχή της μάνας δίδεται για την είσοδο του τέκνου της στην ιερή πόλη την «Κυριακή των Βαΐων» κατά τον ίδιο τρόπο έχουμε την επίμονη παράκληση για μετουσίωση της θλιμμένης και μελαγχολικής Κυριακής σε μέρα μετά νάρδων, δαφνών και Άγιου Μύρου, σε μέρα Βαΐων.

Σημείο ενδεικτικό του πλουραλισμού της ποίησης, της Βέρας Πέτσα-Βασιλείου, είναι αναφορές στην αγάπη και τον έρωτα.

ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ «Μόνο»

…Κλειστό κοχύλι

και άρνηση

η δική σου γη.

Κρυμμένη

ανομολόγητη η βαθιά μου πληγή.

Τώρα γνωρίζω:

η γνήσια έλξη δεν έχει επιλογή.

Πληγή ας είσαι.

Μόνο εδώ να είσαι.

Αγωνία, αναμονή. Στοιχεία έμπνευσης και δημιουργίας. Έννοιες, καταστάσεις που περιβάλλουν τον ψυχικό μας κόσμο. Τον θρέφουν και τον απομυζούν συνάμα. Η χαρά που γίνεται λύπη, ο ατελέσφορος έρωτας που μεταμορφώνεται σε στοιχειό. Η ανάγκη να αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι. Ο λόγος της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η πένα της ποιήτριας είναι ακαριαία. Δε δίνει δεύτερη ευκαιρία στη μοναξιά. Την καταριέται. Την απομακρύνει όπως ο  ξενιστής το παράσιτο. Λέγεται ότι «η μοναξιά είναι αβάσταχτη. Ούτε ο Θεός την άντεξε και έπλασε τον κόσμο». Ούτε η  δημιουργός την αντέχει και πλάθει στίχους.

ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ «ΜΕΤΑΛΛΙΚΗ ΜΟΝΑΞΙΑ»

…Και να, λοιπόν, εκεί

εξοπλισμένη

με βύσματα και υπολογιστές,

τηλεφωνίες κινητές.

Σερφάρω,

καλωδιώνομαι

με δαίδαλους θαλάμους ραδιενεργούς

αθωράκιστη.

Μα

προλαβαίνω –επιτέλους!–

να εναρμονίσω το χθες στο σήμερα,

ελαφρά πιέζοντας στείρα πλήκτρα.

Τώρα πρέπει

ν’ ασκήσω την ψυχή μου

να ζει τη μεταλλική της μοναξιά.

Ο Γερμανός φιλόσοφος  Μάρτιν Χάιντεγκερ έγραψε: «Η σιωπή είναι ο αυθεντικός τρόπος ομιλίας».Έτσι και η «Σιωπή των σαράντα μιλίων» της Βέρας Πέτσα Βασιλείου είναι αυθεντική. Γεμάτη δύναμη και ισχύ. Διεισδυτική και άμεση. Μιλά άμεσα στην καρδιά του αναγνώστη της. Άλλοτε τρυφερή, ρομαντική κι άλλοτε αγανακτισμένη και επαναστατική.

Η «σιωπή» της ποιήτριας είναι εύγλωττη. Είναι σαν τη σιωπή της προσευχής, που όσο της λείπει ο θόρυβος τόσο πιο ηχηρή είναι γιατί απευθύνεται στις καρδιές μας.

Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης

*Ο κ. Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης διευθύνει τις εκδόσεις Ιωλκός από το 1996. Παράλληλα είναι επιμελητής εκδόσεων και υπεύθυνος γνωστών ιστορικών και λογοτεχνικών σειρών βιβλίων.