Σινεμά: "Ο γαλάζιος άγγελος" (1930) - Στο "ΒΟΞ", για σινεφίλ - Μην το χάσετε!

Με τη Μαρλένε Ντίτριχ

Der Blaue Engel

του Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ

Ο Ιμάνιουελ Ραθ, πουριτανός γυμνασιάρχης στο Βερολίνο του μεσοπολέμου, ακολουθεί τους απείθαρχους μαθητές του στο καταγώγιο «Γαλάζιος Αγγελος» για να τους πιάσει στα πράσα και να τους τιμωρήσει υποδειγματικά. Μόνο που στη σκηνή τραγουδάει η Λόλα-Λόλα, ένα σαγηνευτικό θηλυκό που αποπνέει ωμή, απροκάλυπτη σεξουαλικότητα. Ο καθηγητής καθηλώνεται, μαγεύεται και για πρώτη φορά στην μεσήλικη ζωή του, ξεχνά τη γερμανική του αυτοσυγκράτηση κι αφήνει το ένστικτο να πάρει αποφάσεις. Δεν αργεί να βρεθεί παντρεμένος με το κορίτσι του καμπαρέ, να χάσει τη θέση, την υπόληψή του και να περιοδεύει ως κλόουν στο θίασό της - ένας αυτοκαταστροφικός σκλάβος ο οποίος ανέχεται τους συνεχείς εξευτελισμούς που σαδιστικά συνοδεύουν την εμμονή που κάποτε μπέρδεψε για αγάπη.

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Χένρικ Μαν με τίτλο «Professor Unrath», το εμβληματικό φιλμ του Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ αποτελεί το πρώτο ομιλόν της γερμανικής κινηματογραφίας, αλλά δεν έχει μείνει στην ιστορία ως ορόσημο για αυτό. Ούτε η εξπρεσιονιστική του σκηνοθεσία, που πνίγει την εικόνα σε βαριές σκιές και στην απειλητική αρχιτεκτονική γεωμετρία των πλάνων, με σκοπό να παραθέσει την απαισιοδοξία μιας Γερμανίας που έχει χάσει την αυτοπεποίθησή της και καλπάζει προς τον ναζισμό, είναι αυτό που θυμόμαστε.

Στο υπόγειο που ζέχνει παρακμή και σεξουαλικότητα, στο πάλκο με τη φτηνή σκηνογραφία βυθού, μία σειρήνα πλανεύει τους θαμώνες, τον (αντι)ήρωα, τους θεατές. Καθισμένη στο βράχο της η Μαρλένε Ντίντριχ, στην πρώτη της συνεργασία με τον μετέπειτα εραστή και μέντορά της φον Στέρνμπεργκ, τραγουδάει το «Falling in Love Again» και μας υποβάλει ακριβώς σ' αυτό: να ερωτευόμαστε την εικόνα της ξανά και ξανά, οκτώ δεκαετίες τώρα.

Γιατί αν η Γερμανία των 30ς ήταν μία πεσιμιστική ιστορικά εποχή συνδεδεμένη με την πτώση της πάλαι ποτέ σοφιστικέ βαβαρικής αίγλης, ταυτόχρονα μέσα από τις σκιές της κάτι νέο αναδυόταν. Κάτι ζωντανό, άναρχο, αμαρτωλό. Τζαζ, θέατρο, καμπαρέ, η αισθητική του Μπάουχαους. Η σεξουαλική απελευθέρωση και χειραφέτηση. Η Ντίντριχ μπορεί να φοράει ζαρτιέρες και να προσφέρει τους γοφούς της στην ηδονοβλεπτική δίψα του αρσενικού, αλλά μη γελιέστε. Με τα χέρια στην μέση, βραχνάδα στη φωνή, ανδρικό σακάκι με ουρά πάνω από τις ημίγυμνες καμπύλες της και ημίψηλο καπέλο, η κυρία σταυρώνει μόρτικα τα πόδια και δείχνει καθαρά τις προθέσεις της για κυριαρχία. Στα κινηματογραφικά νουάρ χρόνια που θα ακολουθήσουν, ξανθιές μοιραίες femme fatales θα μιμηθούν το παράδειγμά της και θα φορέσουν τη σεξουαλικότητά τους ως βιτριολικό όπλο και σύμβολο κοινωνικής απελευθέρωσης.

Αυτό θυμόμαστε από τον «Γαλάζιο Αγγελο». Την αύρα ελευθερίας που έβγαλε τη γλώσσα της στη γερμανική υποκρισία και τις γάμπες της στο ερωτοχτυπημένο κοινό. Την μούσα του ανδρόγυνου σεξ απήλ που γνώριζε πολύ καλά ότι όλα κρύβονται και αποκαλύπτονται στον τρόπο που κινείσαι, μιλάς, υπόσχεσαι μ' ένα βλέμμα, επιβάλλεσαι.

Ζητούμε συγγνώμη από τον υποδειγματικό ηθοποιό του βωβού Εμίλ Γιάνινγκς και τη σπαραχτική του ερμηνεία, ζητούμε συγγνώμη από τον μαέστρο Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ και το αριστοτεχνικό του chiarascuro, ζητούμε συγγνώμη από τους κινηματογραφικούς αναλυτές της ακμής του γερμανικού Weimar Cinema.

Εμείς κατεβαίνουμε τα σκαλιά του «Γαλάζιου Αγγελου» ξανά και ξανά για να ακούσουμε το τραγούδι της. Για να δηλώσουμε για άλλη μια φορά τον έρωτά μας στην ιδέα, στο σύμβολο, στον μύθο της Μαρλένε.

Πηγή: FLIX

Κινηματογράφος ΒΟΞ

Από την Πέμπτη 14/7 έως την Τετάρτη 19/7