Τα δύο βασικά σενάρια για το ελληνικό χρέος

Το υπέρ και τα κατά των πιθανών λύσεων που τίθενται στο τραπέζι

Της Σοφίας Χριστοφορίδου

Επί τρεις εβδομάδες τραπεζίτες και πολιτικοί γράφουν και σβήνουν διαφορετικά σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, υπολογίζοντας κέρδη και ζημίες. Η “Μ” παρουσιάζει τα υπέρ και τα κατά των δύο βασικών σεναρίων που βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων.

Ανταλλαγή oμολόγων

Ανταλλαγή των ομολόγων που λήγουν μέχρι το 2014 με νέα 30ετή ομόλογα, είτε στην ίδια είτε σε μειωμένη κατά 30% αξία, με χαμηλότερο επιτόκιο και με την εγγύηση της ευρωζώνης.
+ “Οι πιστωτές εξασφαλίζουν εγγυήσεις ότι θα πληρωθούν στο μέλλον” (ένα μέρος των χρημάτων τους στην περίπτωση “κουρέματος”), εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικής των Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Αλεξάκης. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει πάντα το ρίσκο να τα χάσουν όλα στο μέλλον. Η Ελλάδα μεταθέτει την αποπληρωμή μέρους του χρέους κατά 30 χρόνια, ίσως με μικρότερο επιτόκιο (και αν επιλεγεί η λύση του “κουρέματος”, μειώνει το χρέος). Οι ιδιώτες συμμετέχουν στο σχέδιο, άρα έχει και την αποδοχή της Γερμανίας.
- Eίτε με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής είτε με μείωση της αξίας των ομολόγων, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης θα αξιολογήσουν με D (Default, χρεοκοπία) τα συγκεκριμένα ομόλογα και θα κατατάξουν τη χώρα σε καθεστώς SD (Selective Default, επιλεκτική χρεοκοπία). Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα η ΕΚΤ να πάψει να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για να δανείζει τις ελληνικές τράπεζες. Αν η λύση της ανταλλαγής επιβληθεί στους πιστωτές, θα θεωρηθεί πιστωτικό γεγονός (δηλαδή χρεοκοπία), πυροδοτώντας τα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS).

• Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί αν ο όρος “εγγύηση” αφορά συνολικά την ευρωζώνη ή επιμέρους κράτη. Το πρόβλημα ρευστότητας προς τις τράπεζες θα μπορούσε να λυθεί μερικώς, παρακάμπτοντας την ΕΚΤ, με την ενεργοποίηση από την Τράπεζα της Ελλάδας του Μηχανισμού Έκτακτης Ρευστότητας (Εmergency Liquidity Assistance), ο οποίος μπορεί να καλύψει κεφαλαιακές απαιτήσεις 10-20 δισ. ευρώ.

Επαναγορά χρέους

Στη δευτερογενή αγορά τα ομόλογα πωλούνται ακόμη και 50% χαμηλότερα από την τιμή τους. Έτσι π.χ. με 10 δισ. ευρώ μπορεί να αγοράσει ομόλογα ονομαστικής αξίας 15 δισ. ευρώ. Πρόκειται για “το πλέον επιθυμητό σενάριο”, κατά τον κ. Αλεξάκη. “Κατά τη γνώμη μου, οι οίκοι δεν πρέπει να το θεωρήσουν επιλεκτική χρεοκοπία”.
+ Μειώνεται το χρέος και σε απόλυτους αριθμούς και ως ποσοστό. Η τιμή των ελληνικών ομολόγων μπορεί να τσιμπήσει λόγω ζήτησης, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το όφελος από την επαναγορα, όμως και αυτό είναι θετικό, γιατί τότε θα πέσουν σπρεντ και τα CDS, άρα θα γίνει ευκολότερη η πρόσβαση της χώρας στις αγορές μελλοντικά. Επιπλέον, η επαναγορά δεν θεωρείται επιλεκτική χρεοκοπία.
- Το ταμείο από το οποίο θα βρεθούν τα χρήματα για την επαναγορά. Το προσωρινό ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF) είναι μια λύση. Χάνουν:
α) Όσοι πουλήσουν τα ομόλογα στη δευτερογενή αγορά σε χαμηλότερη τιμή, όμως ούτως ή άλλως στις οικονομικές καταστάσεις τους σήμερα τα αποτιμούν με αξία χαμηλότερη από την ονομαστική.
β) Η ΕΚΤ, που κατέχει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου (περίπου 50 δισ. ευρώ), τα οποία θα χάσουν την αξία τους. Από την άλλη έχει τη δυνατότητα να ξεφορτωθεί ένα μεγάλο βάρος.
γ) Η γερμανική κυβέρνηση, που δεσμεύτηκε έναντι του κοινοβουλίου της για συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών. Με την επαναγορά ομολόγων μέσω του EFSF τη ζημιά θα πλήρωναν μόνο τα κράτη που έβαλαν τα κεφάλαια για τον μηχανισμό (κοινώς οι φορολογούμενοι).

• Σήμερα δεν υπάρχει δυνατότητα επαναγοράς ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά είτε απευθείας από τον EFSF είτε με τη χορήγηση δανείων στην Ελλάδα. Αν προκριθεί η λύση της επαναγοράς, είτε θα πρέπει να δοθεί αυτή η δυνατότητα στον μηχανισμό είτε να δημιουργηθεί ένα νέο ταμείο. Επίσης, οι αναλυτές θεωρούν ότι η λύση αυτή δεν αρκεί, καθώς θα μείωνε το ελληνικό χρέος μόνο κατά 20-30 δισ. ευρώ, όταν το χρέος, για να γίνει βιώσιμο, πρέπει να μειωθεί στο 80% του ΑΕΠ.

Η διαφορά της επιλεκτικής από τη χρεοκοπία

Με την επιλεκτική χρεοκοπία δεν αναφερόμαστε στο σύνολο των δανείων αλλά σε μια διευθέτηση των ομολόγων που λήγουν την περίοδο 2011-2014. Στην περίπτωση της επιλεκτικής χρεοκοπίας δεν υπάρχει στάση πληρωμών, δηλαδή ο  Έλληνας δεν θα καταλάβει τη διαφορά στην καθημερινότητά του. Επίσης, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αφορά μια μακροπρόθεσμη κατάσταση. Σε κάθε περίπτωση, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης μπορεί να κάνουν αναλύσεις και να χαρακτηρίζουν τη συμμετοχή ιδιωτών ως επιλεκτική χρεοκοπία, όμως πρόκειται απλώς για εκτιμήσεις. Χρεοκοπία υπάρχει ως γεγονός μόνο όταν δηλώνεται επισήμως από την ISDA (Διεθνή Ένωση Συμφωνιών και Ανταλλαγής), η οποία δεν έχει αποφανθεί σχετικά. Το ISDE θα κρίνει με βάση κριτήρια, όπως κατά πόσον η χώρα μπορεί να εξυπηρετήσει και αυτή τη νέα συμφωνία που προωθείται, κατά πόσον υπάρχουν μηχανισμοί στήριξης από την Ε.Ε. κτλ.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ