Τούνελ για τουλάχιστον 30 χρόνια

Φωτο: Γ. Παπανδρέου, Χ. Ρόμπαϊ και Ζ. Μ. Μπαρόζο αλληλοσυγχαίρονται

Της Ελένης Κωσταρέλου

Σε βαθύ τούνελ δανεισμού πάνω από 30 χρόνια, με αβέβαιο μέλλον για την έξοδο της χώρας από το διεθνή οικονομικό έλεγχο και με εμφανή τον κίνδυνο χαρακτηρισμού της ελληνικής οικονομίας «selective default» από τους οίκους αξιολόγησης, έκλεισε η κρισιμότερη για την Ελλάδα σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Με όλες τις πλευρές να υποχωρούν, αλλά κυρίως την ελληνική κυβέρνηση, οι Ευρωπαίοι μαζί με το ΔΝΤ αποφάσισαν πως το σχέδιο σωτηρίας(;) της Ελλάδας έχει μόνο ένα δρόμο: «ενός νέου προγράμματος για την Ελλάδα, μαζί με το ΔΝΤ και εθελοντική συμβολή του ιδιωτικού τομέα», σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων. Και αυτό το νέο πρόγραμμα δεν θα μπορούσε παρά να συνοδευτεί από ένα «τοκογλυφικό» επιτόκιο, καθώς θα είναι κάτω του 5%(!) όταν τα ευρωπαϊκά επιτόκια είναι σήμερα στο 3,5% και η Γερμανία δανείζεται με 2,80%.

Τα στοιχεία που δόθηκαν από τους ηγέτες της Ε.Ε. και την ελληνική κυβέρνηση χθες τη νύχτα προκαλούν έντονες ανησυχίες και ερωτήματα, καθώς:

* Η εθελοντική συμμετοχή των ιδιωτών, κατά περίπου καθαρά 37 δισ. ευρώ (συνολικά 50 δισ.), που σύμφωνα με τη χθεσινοβραδινή ανακοίνωση του IIF (Institute of International Finance) δεν είναι τίποτε άλλο από ένα «roll-over program», δηλαδή από μια εθελοντική μετακύλιση, δεν αφήνει αλώβητη τη χώρα.

Η μετακύλιση αυτή, που βασίζεται στο γαλλικό σχέδιο, εκτός από το ότι ήταν τελικά μια λύση αποδεκτή από τους Ευρωπαίους που δίνει χρόνο στην Ελλάδα (κατ' ουσία για να βελτιώσει τα δημοσιονομικά της), εντέλει περιορίζει σημαντικά τις δυνητικές ζημιές που θα είχε ο τραπεζικός τομέας.

Τα μειονεκτήματα, όμως, της λύσης αυτής είναι ότι το πρόβλημα του χρέους μετακυλίεται και ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο οι οίκοι αξιολόγησης να οδηγήσουν την ελληνική οικονομία στο προτελευταίο σκαλοπάτι του «selective default» ή κατά τα ελληνικά της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» ή της «επιλεκτικής απόρριψης» σύμφωνα με το νέο όρο που εισήγαγε ο υπουργός Οικονομικών.

* Η παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ. Κοντά 35 δισ. ευρώ θα τις περιμένουν, ώστε σε δύσκολη περίπτωση να καλύψουν τις ανάγκες τους. Θα είναι οι ευρωπαϊκές εγγυήσεις. Συνολικά οι ελληνικές τράπεζες μέχρι σήμερα έχουν λάβει ρευστό και εγγυήσεις 100 δισ. ευρώ.

Το μείζον αυτή τη στιγμή κατά την Ε.Ε. είναι να τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη, δηλαδή να ρίξουν χρήμα στην αγορά για να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις, ώστε κατ' ουσία να μπει σε εφαρμογή και το αναπτυξιακό «Σχέδιο Μάρσαλ».

* Αγνωστο παραμένει αν το νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα αφορά νέο Μνημόνιο και αν αυτό θα φέρει νέα μέτρα. Το κείμενο συμπερασμάτων, πάντως, είναι σαφές. Πρόκειται για νέο πρόγραμμα.

Το μόνο βέβαιο για την ώρα είναι το πλήθος των τεχνοκρατών, Ευρωπαίων και Αμερικανών -δεδομένου ότι «το ΔΝΤ θα εξακολουθήσει να παίζει το ρόλο του» κατά την Κριστίν Λαγκάρντ-, που ετοιμάζονται να εγκατασταθούν στην Ελλάδα για τουλάχιστον 30 χρόνια.

* Το βάρος του δανεισμού είναι τεράστιο. Στα 110 δισ. ευρώ του πρώτου Μνημονίου έρχονται να προστεθούν άλλα 60 δισ. ευρώ. Συνολικά 170 δισ. ευρώ. Πόση άραγε θα είναι η μείωση του ελληνικού χρέους;

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, μόνο η ανταλλαγή με 30ετή ομόλογα προκαλεί ωφέλεια 26,1 δισ. ευρώ ή 12% του ΑΕΠ. Κατά το Γάλλο πρόεδρο μπορεί να έχουμε μέχρι και 24% μείωση του ελληνικού χρέους, δηλαδή κάτι παραπάνω από 80 δισ. ευρώ. Το όφελος αυτό, όμως, θα είναι προσωρινό ή μακροπρόθεσμο. Οι ηγέτες της Ε.Ε. και η ελληνική κυβέρνηση μιλούν για μακροπρόθεσμη και βιώσιμη λύση.

Αρμόδιοι παράγοντες της αγοράς, πάντως, φοβούνται (δεδομένου ότι δεν γνωρίζουν την πλήρη συμφωνία) πως πρόκειται για ένα προσωρινά βιώσιμο χρέος. Σημειώνουν δε ότι από το 159% του ΑΕΠ σήμερα το χρέος μπορεί να πέσει στο 129% φέτος και να ξανανεβεί στο 142% του χρόνου, προσδιορίζοντας το όφελος στο 17%. Κατά τα λεγόμενα του πρωθυπουργού το χρέος είναι διαχειρίσιμο για τα επόμενα 40 χρόνια.

* Πόσο διάστημα θα κρατήσει αυτός ο διεθνής οικονομικός έλεγχος ένεκα των δανείων των μεγάλων δυνάμεων;

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία ο προσωρινός μηχανισμός EFSF μπορεί να μας δανείσει μέχρι και 30 χρόνια. Η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής που αφορά και στον EFSF, το πρώτο δάνειο των 110 δισ. ευρώ, από τα 7,5 έτη μπορεί να φτάσει στα 15 έτη και μέχρι 30 έτη, με περίοδο χάριτος 10 ετών. Δηλαδή, τα δάνεια που θα πάρουμε θα ξεπεράσουν κατά πολύ το 2040, δεδομένου ότι ο πρώτος χρόνος δανεισμού είναι το 2010.

Ο έλεγχος της τρόικας θα κρατήσει 30 χρόνια μετά τη λήψη του τελευταίου δανείου...

* Το ποιοι συμμετέχουν στο κομμάτι των ιδιωτών ήταν ασαφές χθες τη νύχτα. Στις τράπεζες θα ενταχθούν και τα ασφαλιστικά ταμεία; Τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία διαθέτουν ομόλογα 25 δισ. ευρώ κι ένα «κούρεμα» της τάξης του 20% θα οδηγούσε σε απώλειες 5 δισ. ευρώ.

Το πώς θα καλυφθούν αυτές είναι ένα ερώτημα, καθώς δεν αποκλείεται εν τέλει ο νέος δανεισμός να φτάσει μέχρι και το «κούρεμα» των ασφαλιστικών παροχών ή ακόμα και των συντάξεων.

* Το επιτόκιο δανεισμού είναι ο μεγάλος βραχνάς. Ο EFSF θα παρέχει δάνεια με επιτόκιο περίπου 3,5%. Ομως, στην περίπτωση των ιδιωτών θα κυμαίνονται γύρω στο 4-5%.

Και στις δυο περιπτώσεις τα επιτόκια είναι δραματικά υψηλά και όπως εκτιμάται, η όποια απώλεια των ιδιωτών θα περιοριστεί σημαντικά από τους υψηλούς τόκους που θα χρειαστεί να αποπληρώσει το ελληνικό κράτος.

Κατά την κυβέρνηση η ελάφρυνση του κόστους εξυπηρέτησης θα είναι μέχρι το 2016. Παρ' ότι και αυτό αμφισβητείται, τι θα γίνει μετά;

* Η επαναγορά από τη δευτερογενή αγορά μέσω του EFSF, που θα μπορεί να λειτουργεί σε προληπτική βάση, και πάντα έπειτα από συνεννόηση με την ΕΚΤ, ήταν ένα από τα σημεία «υποχώρησης» του προέδρου της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο οποίος όμως κέρδισε τις εντυπώσεις, καθώς όπως επισήμαναν κορυφαία στελέχη στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και πήρε μια γενναία απόφαση που θα διευκολύνει την πιστωτική ρευστότητα, διατηρώντας τα ομόλογα της χώρας ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη θέση που βρίσκεται.

Ελευθεροτυπία