Πρόκειται για το πασίγνωστο κι αγαπημένο τραγούδι «Η Σμύρνη», με μουσική του Απόστολου Καλδάρα, στίχους του Πυθαγόρα, και πρώτο ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. Το τραγούδι αυτό ανήκει στον δίσκο «Μικρά Ασία» (1972), ο οποίος περιλαμβάνει 10 ακόμη τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα, με στίχους του Πυθαγόρα (Μες στου Βοσπόρου τα στενά, Οι καμπάνες της Αγιάς Σοφιάς, Δυο παλικάρια απ’ τ’ Αϊβαλί, Η προσφυγιά, Πέτρα – πέτρα χτίσαμε, Γιορτή ζεϊμπέκηδων, Το σπίτι μου το πατρικό, Πήρε φωτιά το Κορδελιό, Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω, Ο Μαρμαρωμένος βασιλιάς).
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έχει γράψει για την «Μικρά Ασία» του Απόστολου Καλδάρα τα εξής: «Έτος: 1972... Είχαν συμπληρωθεί πενήντα χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή... Εκείνη τη χρονιά, πιθανόν εμπνευσμένος από το δράμα των προσφύγων τους οποίους γνώρισε στα Τρίκαλα, ο Απόστολος Καλδάρας αποφάσισε να φτιάξει ένα δίσκο με τραγούδια που θα είχαν θέμα τον ξεριζωμένο ελληνισμό. Προκειμένου να κρατήσει το έργο σε λαϊκό πλαίσιο ζήτησε στίχους από τον Πυθαγόρα, ένα στιχουργό με αμέτρητες επιτυχίες στο ενεργητικό του. Ο Πυθαγόρας, ως την εποχή της "Μικράς Ασίας", ήταν ένας στιχουργός, που είχε στο ενεργητικό του τεράστιο αριθμό επιτυχιών. Στα δέκα τραγούδια που έγραφε, τα τρία, τουλάχιστον, γίνονταν σουξέ! Σε βαθμό, που όλες οι εταιρείες δίσκων να επιζητούν τη συνεργασία του και να τον αμείβουν πλουσιοπάροχα. Οι συνθέτες, που δούλευαν μαζί του, δεν ήταν οι λεγόμενοι έντεχνοι (Μόνο με τον Λοΐζο συνυπέγραψαν δύο τραγούδια στο δίσκο "Τα τραγούδια της Χαρούλας"). Ήταν οι Λαϊκοί. Και απ' αυτούς πρωτίστως ο Καλδάρας. Με την "Μικρά Ασία", όμως, ο Πυθαγόρας πέρασε σε ένα άλλο επίπεδο. Γιατί το έργο αυτό, με την αποφασιστική δική του συμβολή, βρέθηκε στα χείλη όλων των Ελλήνων και ο δίσκος φυσικά, εμπορικά, εκτοξεύτηκε στα ύψη. Δεν υπήρχε δισκοθήκη, που να μην έχει τη "Μικρά Ασία", τη δεκαετία του '70. Σύμφωνα με μαρτυρία του Κώστα Καλδάρα, τα τραγούδια προορίζονταν για τον Στέλιο Καζαντζίδη. Όμως η συνεργασία δεν ευοδώθηκε. Έτσι, στο στούντιο κλήθηκαν δυο νέοι ερμηνευτές. Ο Γιώργος Νταλάρας, που ήδη είχε κάνει τις πρώτες του επιτυχίες με τραγούδια των Κουγιουμτζή, Λοΐζου και Καλδάρα, και η Χάρις Αλεξίου, που ουσιαστικά έκανε το ντεμπούτο της στη δισκογραφία...».
Στην «Μικρά Ασία» ο Απόστολος Καλδάρας έδωσε το δικό του, προσωπικό στίγμα, καθώς χρησιμοποίησε εδώ έναν εντελώς διαφορετικό ήχο απ’ αυτόν που υπήρχε στο λαϊκό τραγούδι. Συνέδεσε το δημοτικό με το έντεχνο του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, που είχαν ήδη εμφανισθεί, αλλά ταυτόχρονα και με το λαϊκό τραγούδι. Ο Απόστολος Καλδάρας άνοιξε, με την «Μικρά Ασία», δικούς του δρόμους σε αυτό που συνήθως ονομάζεται «κύκλος τραγουδιών». Η «Μικρά Ασία» αποτελεί μια ενιαία σύνθεση, με όχι άσχετα μεταξύ τους τραγούδια, τα οποία απλώς συνυπάρχουν σε ένα δίσκο 33 στροφών.
Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι δεν υπήρξε ούτε ένα τραγούδι της «Μικράς Ασίας» που να μην έγινε γνωστό, που να έμεινε στη σκιά… Από το «Μες στου Βοσπόρου τα στενά» μέχρι τον «Μαρμαρωμένο βασιλιά», οι συναρπαστικές μελωδίες του Απόστολου Καλδάρα και οι συγκλονιστικοί στίχοι του Πυθαγόρα τραγουδήθηκαν κι αγαπήθηκαν από όλους τους Έλληνες και όχι μόνο... Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αμερική, ο δίσκος «Μικρά Ασία» (και χρυσός και πλατινένιος) πραγματοποίησε πολύ υψηλές πωλήσεις…
Ο «μεγάλος» Απόστολος Καλδάρας εμπνεύστηκε και συνέθεσε την «Μικρά Ασία», πιστεύοντας ακράδαντα ότι έπρεπε να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο μουσικό έργο, που να εκφράζει όλον εκείνο τον πόνο που προκάλεσε η συγκλονιστική εθνική περιπέτεια του 1922… Και βέβαια το κατάφερε! Όλα τα τραγούδια της «Μικράς Ασίας» δεν μας προκάλεσαν μόνο ρίγη και δάκρυα συγκίνησης, όταν τα πρωτακούσαμε· δεν αποτυπώθηκαν μόνο στη μνήμη μας, από την πρώτη κιόλας στιγμή· δεν ακούμπησαν μόνο τα χείλη μας και τραγουδήθηκαν ξανά και ξανά, αλλά κατάφεραν – τόσο απλά – να εισχωρήσουν στο βάθος της ψυχής μας, και να παραμείνουν εκεί… Ανέπαφα κι αναλλοίωτα… Για πάντα!
*Η κυρία Γιόλα Αργυροπούλου - Παπαδοπούλου είναι επ. καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και ποιήτρια.
Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η Μάχη της Κρήτης είναι γνωστή σε όλους.Μετά την κατάληψη του νησιού από τους ναζί ωστόσο, άρχισαν τα αντίποινα.
Στις 2 Ιουνίου 1941, στο χωριό Κοντομαρί Χανίων, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 23 (;) άνδρες, ως αντίποινα για τις εκτελέσεις και τη σφαγή πολλών Γερμανών αλεξιπτωτιστών, που είχαν πέσει μέσα στους θάμνους. Πτώματα Γερμανών είχαν εντοπιστεί κοντά στο χωριό. Οι Γερμανοί όρμησαν ...
