Κυριακός Μάτσης: Το όνειρο του ήταν να πέσει για την Ελλάδα - Του Ντίνου Αυγουστή

Κυριακός Μάτσης: Ένας αδούλωτος Έλληνας αφοσιωμένος στα ιδανικά της ελευθερίας. Γεννήθηκε to 1926 στο Παλαιχώρι της Κύπρου. Φοίτησε στην Γεωπονική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έκτοτε δραστηριοποιείται στον αγώνα για την ΕΝΩΣΗ της Κύπρου με την μητέρα Ελλάδα. Διακρίνεται για την ρητορική δεινότητα των δημοσίων λόγων του. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, τον αποκαλεί «αηδόνι της Κύπρου», όταν τον ακούει να μιλά με πάθος για το Κυπριακό σε κάποια φοιτητική εκδήλωση. Στις 30 Οκτωβρίου 1946, μια μόλις εβδομάδα μετά την άφιξή του στην Θεσσαλονίκη, γράφει στο ημερολόγιό του:

«Πριν δύο μέρες γιορτάσαμε την 28η Οκτωβρίου. Τρίξανε τα ξύλινα πόδια των αναπήρων του πολέμου. Και το τρίξιμο τους έφερε στη ψυχή ένα αίσθημα απελπισίας, γιατί οι θυσίες μας θυσιάστηκαν στο βωμό του αγίου συμφέροντος των μεγάλων δυνάμεων. Εφ'; όσον η ηρωική αυτή χώρα πληρώνεται με το κάλπικο νόμισμα των ωραίων λόγων και των επιβλητικών εκφράσεων, ενώ τα αληθή της συμφέροντα παραβλάπτονται ουσιωδώς, δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι επικρατεί εις τον κόσμο δικαιοσύνη……». Από τα ημερολογιακά κείμενά του, δεν λείπουν και οι φιλοσοφικοί στοχασμοί. Να τι γράφει στις 14 Δεκεμβρίου 1946, αναφορικά με τον φυσικό νόμο: « ...;Σαν δεν μπορείς να τον νικήσης, ώ άνθρωπε, τον νόμο, σαν δεν μπορείς να τον παραβής, περιφρόνα τον. Στάθου κατάντικρυ στις φουρτούνες απτόητος και με σταθερό χέρι οδήγα το καράβι της ζωής μέσα απ'; την ομίχλη και τους σκοπέλους, χωρίς να νοιάζεσαι για τ'; αποτέλεσμα. Αργά ή γρήγορα θα πεθάνης…»

Εργαζόταν ως γεωπόνος στην Αμμόχωστο όταν εντάχθηκε στην Ε.Ο.Κ.Α. ως επικεφαλής του τομέα Αμμοχώστου. Στις 9 Ιανουαρίου 1956 συλλαμβάνεται από τους άγγλους και υποβάλλεται σε φρικτά βασανιστήρια. "Εξοχότατε, ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής! Λυπούμαι εξοχότατε αλλά με προσβάλετε". Αυτήν την απάντηση έδωσε στον στρατάρχη Χάρντινγκ, χτυπώντας το χέρι του στο τραπέζι, καθώς ένα πρωινό τον επισκέφθηκε στα μπουντρούμια των κεντρικών φυλακών Λευκωσίας όπου εκρατείτο υποβαλλόμενος για μέρες σε φρικτά βασανιστήρια. Ο Χάρντινγκ μένει έκθαμβος από τον ακέραιο χαρακτήρα του Κυριάκου Μάτση που απορρίπτει χωρίς συζήτηση την προσφορά του που ανήρχετο στις 500.000 λίρες, ποσό αστρονομικό για εκείνη την εποχή, καθώς και κάθε είδους προστασία προκειμένου να προσδώσει την Ε.Ο.Κ.Α.

Στις 19 Νοεμβρίου του 1958 ο Μάτσης ύστερα από προδοσία βρίσκεται στο κρησφύγετο του περικυκλωμένος από άγγλους στρατιώτες που τον καλούν να παραδοθεί. Τρία πράγματα σκέφτηκε αμέσως να κάνει: να κάψει τα έγγραφα της Ε.Ο.Κ.Α., να διώξει τους δύο συντρόφους του και να γεμίσει το όπλο του. Και μετά η απάντηση προς τους πάνοπλους άγγλους στρατιώτες: «Δεν παραδίδομαι. Αν θα βγω θα βγω πυροβολώντας». Ήταν έτοιμος για τον θάνατο. Τον είχε προβλέψει στα γράμματα του. Τον είχε αναλύσει στους φιλοσοφικούς στοχασμούς του. Τον είχε με σιγουριά καταγράψει στο ημερολόγιο του. Τον είχε υμνήσει μοναχός του... Οι Άγγλοι αν και πολύ περισσότεροι φοβήθηκαν και προτίμησαν τη σιγουριά της ρίψης χειροβομβίδων. Ο Πενταδάκτυλος ρίγησε, τινάχθηκε περήφανα καθώς ο Μάτσης κείτονταν νεκρός με μια γαλήνια έκφραση ικανοποίησης για το ηρωικό τέλος του. Κρατούσε ακόμα σφικτά τα δύο του αυτόματα. Το όνειρο του ήταν να πέσει για την Ελλάδα. Και έπεσε.

Έντεκα μήνες πριν από το πέρασμα του Μάτση στην αθανασία, σε επιστολή προς τους γονείς του, φανερώνει το πώς θα αντιμετώπιζε το τελευταίο προσκλητήριο της πατρίδος: «Πιστεύουμε ότι κάθε θυσία μας δεν πηγαίνει άδικα και εσείς να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μας επιφυλάσση την λαμπράν τύχη να δώσωμεν την ζωήν μας για την πατρίδα, τότε η χαρά σας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω αν μπορεί να ονειρευτεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτήν. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς που να είναι πιο περήφανοι παρά για τα παιδιά τους που έπεσαν για την πατρίδα».

Ντίνος Αυγουστή

a.avgoustis@hotmail.com