Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Ludwig van Beethoven

Σαν σήμερα γεννήθηκε, το 1770, ο Ludwig van Beethoven ο οποίος αναδείχθηκε σε μία από τις κορυφαίες μορφές της κλασικής μουσικής και συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στους ευρύτερα αποδεκτούς συνθέτες όλων των μουσικών περιόδων και είναι τους πλέον γνωστούς όλων των εποχών.

Ο Ludwig van Beethoven γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1770 στη γερμανική πόλη της Βόνης. Ο γιος του φλαμανδικής καταγωγής Johann Beethoven και της Magdalena Keverich έδειξε από μικρός αξιοθαύμαστη κλίση στη μουσική. Ο πατέρας του, τενόρος της βασιλικής αυλής με πρόβλημα αλκοολισμού, παθιασμένος με την περίπτωση του Wolfgang Amadeus Mozart επιθυμούσε να μετατρέψει και τον γιο του σε ένα παιδί θαύμα. Έλαβε εξαιρετική μουσική μόρφωση για την εποχή του, μελετώντας έργα των Johann Sebastian Bach, Carlos Felipe Emmanuel Bach και Muzio Clementi. Το 1778, ο 8χρονος Ludwig έπαιξε σε ένα κονσέρτο πιάνου στην Κολωνία, και τρία χρόνια αργότερα ο πατέρας του τον οδήγησε σε μια περιοδεία ανά την Ολλανδία – η οποία όπως θεωρήθηκε αποτυχημένη. Στη Βιέννη γνώρισε τον θρυλικό Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), από τον οποίο έλαβε ορισμένα μαθήματα και ανέπτυξαν φιλική σχέση, ώσπου μια ασθένεια της μητέρας του τον ανάγκασε να επιστρέψει στη Βόνη.

Στη συνέχεια γνωρίστηκε με τον κόμη Waldstein, άνθρωπο μορφωμένο και διακεκριμένο πιανίστα ο οποίος τον βοήθησε να ξεπεράσει το χαμό της μητέρας του ενώ τον ανακήρυξε «νόμιμο» διάδοχο του Mozart και του Joseph Haydn (1732-1809), συστήνοντάς τον ένθερμα προκειμένου να του ανοίξει πόρτες στη Βιέννη. Στην Αυστρία, με μεγάλο αριθμό έργων στις αποσκευές του – το πρώτο του έργο το έγραψε στα 10 του χρόνια – η βοήθεια του Κόμη του άνοιξε πόρτες των σαλονιών των αριστοκρατών και του επέτρεψε να μελετήσει με τον Haydn, τον Antonio Salieri και άλλους σπουδαίους μουσικούς σύνθεση, βιολί και συγγραφή για κουαρτέτα και κουιντέτα. Έτσι, έδωσε το πρώτο του δημόσιο κονσέρτο πιάνου, στις 30 Μαρτίου του 1795, αν και ήδη είχε όνομα βιρτουόζου του πιάνου τα τελευταία τρία χρόνια. Το ταλέντο του αναγνώριζαν δάσκαλοι και ευγενείς στηρίζοντάς τον οικονομικά προκειμένου να παραμείνει στη Βιέννη. Στο αποκορύφωμα της καριέρας του, ο συνθέτης άρχισε να βασανίζεται από τα συμπτώματα της κώφωσης, τα οποία είχαν εμφανιστεί ήδη από το 1796. Το κόστος ήταν τεράστιο για την ψυχολογία του συνθέτη που έβλεπε ότι έχανε την πλέον απαραίτητη αίσθηση για το επάγγελμα του. Το διαρκές σφύριγμα που άκουγε εμπόδιζε τη σωστή εκτίμηση της μουσικής που άκουγε, ενώ τον έκανε να αποφεύγει την ομιλία. Παρέδιδε μαθήματα πιάνου και μεταξύ των μαθητών του συγκαταλέγονται οι μετέπειτα συνθέτες Ferdinand Ries και Carl Czerny. Στις αρχές του 1800 συνέθεσε την περίφημη Σονάτα του Σεληνόφωτος, το μπαλέτο Πλάσματα του Προμηθέα και ολοκλήρωσε τη Δεύτερη Συμφωνία του. Παράλληλα, βελτιώνονται οι σχέσεις του με τους εκδότες και τα έργα του τυπώνονται, επιφέροντας πλέον σημαντικότερα έσοδα στον συνθέτη.

Από το 1811 έπαψε να δίνει ο ίδιος συναυλίες αφού η ακοή του δεν τον βοηθούσε ενώ φέρεται να έχασε τελείως την ακοή το 1814. Εξαιτίας αυτής της απώλειας, υπάρχει ένα μοναδικό αρχείο των διαλόγων του συνθέτη με τους φίλους του, οι οποίοι του έγραφαν αυτό που ήθελαν να του πουν και στη συνέχεια ο συνθέτης απαντούσε είτε προφορικά είτε γραπτά. Περισσότερα από τα μισά βιβλία ωστόσο με τους διαλόγους του συνθέτη καταστράφηκαν μετά το θάνατό του από τον βιογράφο του Anton Felix Schindler, ο οποίος επιχείρησε να παρουσιάσει μια ιδανική εικόνα του συνθέτη. Οι συνθέσεις της περιόδου εκείνης είναι μεγαλοπρεπείς, με μεγαλύτερο πνευματικό βάθος, ενώ η δομή τους θεωρείται γενικά πιο αφηρημένη και ασαφής. Στα τελευταία έργα του, χρησιμοποίησε επίσης πολύ συχνά το στοιχείο των παραλλαγών. Οι παραλλαγές Diabelli θεωρούνται από τα σημαντικότερα έργα αυτού του είδους και αποτέλεσαν σημείο αναφοράς για αρκετά έργα της ρομαντικής περιόδου. Σχετικά με την πρεμιέρα της 9ης Συμφωνίας του, το 1824, λέγεται ότι χρειάστηκε να τον ακουμπήσει κάποιος για να γυρίσει μετά την ολοκλήρωση της, για να αντιληφθεί το ενθουσιώδες χειροκρότημα του κοινού – συνειδητοποιώντας ότι δεν μπορούσε να ακούσει τίποτα απολύτως, ξέσπασε σε δάκρυα.

Συνέχισε να συνθέτει με ορισμένες περιόδους μικρότερης παραγωγής λόγω οικογενειακών προβλημάτων αλλά και προβλημάτων υγείας, η οποία από το 1825 κι έπειτα επιδεινωνόταν σταδιακά, ώσπου στις 26 Μαρτίου του 1827 έφυγε από τη ζωή. Περί τις 20.000 πολιτών συγκεντρώθηκαν για να τον αποχαιρετίσουν ενώ, όπως ήταν το έθιμο της εποχή, ενταφιάστηκε σε έναν κοινό ανώνυμο τάφο. Ο Franz Schubert, ο οποίος πέθανε τον επόμενο χρόνο κι ενταφιάστηκε δίπλα του, έφερε έναν από τους δαυλούς στην κηδεία του Beethoven.

TVXS

Αποστολή: Ελένη Ζαχαράκη