Η λίστα της σιωπής - Του Βασίλη Βασιλικού

Ενα εξαιρετικά ενδιαφέρον και τεκμηριωμένο αφιέρωμα του Παύλου Νεράντζη, με τίτλο «Η λίστα της σιωπής» και υπότιτλο «Οι Ελληνες αγνοούμενοι θύματα της χούντας του Videla στην Αργεντινή», δημοσιεύεται στον «φάκελο» του τελευταίου τεύχους του «Μανδραγόρα» -ενός από τα πιο αξιόλογα λογοτεχνικά περιοδικά της χώρας μας.

Φυσικά το αφιέρωμα αυτό δεν έχει καμία σχέση με τη λογοτεχνία. Εχει όμως σχέση «με τους Ελληνες και ελληνικής καταγωγής αγνοούμενους της χούντας (1976-1983), ελάχιστη απόδοση τιμής σ' αυτούς τους νέους και τις νέες (...) της ίδιας γενιάς μ' εκείνη του Πολυτεχνείου. Με μαρτυρίες συγγενών και συντρόφων τους αναδεικνύουν το κλίμα μιας ολόκληρης εποχής, που δεν έχει ακόμα κλείσει στην Αργεντινή. Είναι μια άγνωστη σελίδα της ιστορίας του Ελληνισμού, την οποία σκόπιμα κρατούν κάποιοι στα συρτάρια τους. Ισως γιατί η συντεταγμένη πολιτεία στην Ελλάδα δεν ενδιαφέρεται να προστατέψει τους πολίτες της. Ισως γιατί η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η απόδοση δικαιοσύνης δεν είναι πλέον καθήκον, όπως σε κάθε ευνομούμενη κοινωνία», σημειώνει στον πρόλογό του ο Παύλος Νεράντζης.

Ζούσα στη Ρώμη, το 1978-1979, στο σπίτι ενός Ιταλού φίλου μου, αντικέρ το επάγγελμα, που είχε πάει στο Μπουένος Αϊρες για δουλειές και δεν επέστρεψε τη μέρα που τον περίμενα. Γύρισε μια μέρα ξαφνικά, ύστερα από ενάμιση περίπου μήνα, όταν είχαμε τρελαθεί από την αγωνία συγγενείς και φίλοι του, και μου διηγήθηκε την περιπέτειά του. Είχε συλληφθεί ένα βράδυ «που έβρεχε μονότονα σε ρυθμό αργεντίνικου τάνγκο» από τα περιβόητα «κομάντος θανάτου» της τότε χούντας, άνευ λόγου και αιτίας. Πέρασε όλα τα βασανιστήρια, μα καθώς καθυστερούσαν να βρουν ένα ενοχοποιητικό στοιχείο για να τον εκτελέσουν, είτε με ρίψη από αεροπλάνο στη θάλασσα ή στον ποταμό είτε εν κρυπτώ και παραβύστω, όπως έκαναν με άλλους, σε καμιά ερημιά, ο ίδιος κατάφερε, δωροδοκώντας έναν δεσμοφύλακα να επικοινωνήσει από το «Γκουντάναμό» του με τον Ιταλό πρόξενο και ο πρόξενος πέτυχε, με απειλές στις αρμόδιες αρχές, την αποφυλάκισή του, με το εχέγγυο ότι θα τον συνοδέψει μέχρι το αεροδρόμιο και θα είναι παρών μέχρι την απογείωση του αεροσκάφους της ALITALIA, που θα προσγειωνόταν στο Φιουμιτσίνο της Ρώμης.

Το ίδιο έκαναν και οι πρεσβείες της Σουηδίας, της Ισλανδίας και άλλων χωρών για αναίτια συλληφθέντες υπηκόους τους. Η μόνη πρεσβεία που δεν έκανε τίποτε για τους δικούς της ήταν η ελληνική.

Και όχι μόνο τότε. Και μετά, όταν έγιναν καταγγελίες από συγγενείς και φίλους των «αγνοουμένων», δεν υπάρχει γραπτή μαρτυρία ότι αυτές καταγράφτηκαν.

Εχοντας την πικρή εμπειρία της Κύπρου, «ήδη το ξέρουμε αγνοούμενος τι σημαίνει».

Και είναι αυτοί οι νεκροί πάνω από 90.

Μερικά ονόματα:

Αθανασίου, 21 ετών (ημ. γενν. 15/9/54). Εξαφανίστηκε μετά τη σύλληψή του στις 14/4/76 στο Μπουένος Αϊρες.

Αθανασίου Πάμπλο, 8 μηνών (γιος του προηγουμένου με τη Laschan Frida Elena).

Καλογερόπουλος Δημήτριος, 22 ετών, εργάτης, έγγαμος. Εξαφανίστηκε μετά τη σύλληψή του από κουκουλοφόρους στις 13/9/1976.

Καρακάσης, γιατρός. Εξαφανίστηκε στις 12/5/77.

Δεληκώστας, 29 ετών, υπάλληλος, έγγαμος. Εξαφανίστηκε στις 3/7/76. Δολοφονήθηκε στις 11 του ίδιου μήνα.

Κι ερχόμαστε τώρα σε μια ηγετική μορφή του αντιστασιακού αγώνα κατά της αργεντίνικης χούντας, τον Αγγελο Γεωργιάδη, κάτι σαν τον δικό μας Σωτήρη Πέτρουλα ή τον Λούη Τίκα (Σπαντιδάκη), τον ηγέτη της μεγάλης απεργίας των ανθρακωρύχων το 1914 στο Κολοράντο της Αμερικής, που δολοφονήθηκε από τους μπράβους του Ροκφέλερ κι έγινε ήρωας του συνδικαλιστικού κινήματος στις ΗΠΑ, έγινε τραγούδι, όπερα, 25 βιβλία γράφτηκαν γι' αυτόν (τον τίμησαν φέτος οι ομογενείς στο Ρέθυμνο της Κρήτης, στήνοντας στο λιμάνι τον ανδριάντα του) και που εξακολουθεί να παραμένει «αγνοούμενος» στη γενέτειρά του (και φυσικά στη ΓΣΕΕ).

Εκανα αυτόν τον παραλληλισμό γιατί από τις μαρτυρίες συγκρατουμένων και συντρόφων του ο Αγγελος Γεωργιάδης προκύπτει ως μια ηγετική φυσιογνωμία στην αντίσταση κατά της χούντας του Βιντέλα, που πρόσφατα μας έδωσε σε μια άλλη λατινοαμερικανική χώρα, την Ουρουγουάη, πρωθυπουργό τον ομόλογό του «τουπαμάρος».

Και ακολουθούν (σαν τους αγνοουμένους άλλοτε του Ερυθρού Σταυρού από το ραδιόφωνο): Γιούργος, Πετρίδης, Αλεξίου, Χουρμούζης, Κατζουντενιάν, Λαιμός, Μαριανίδης, Νικολάου, Παπαδόπουλος, Πάργας, Πετράκος, Ράλλης, Σισκόπουλος και πλήθος άλλοι. Φωτογραφίες τους υπάρχουν στο εξαίρετο αφιέρωμα του Νεράντζη στον «Μανδραγόρα», μαρτυρίες συγκλονιστικές για τον ηρωισμό τους και την απόλυτη κώφευση της μητρός Ελλάδος για τα τέκνα της διασποράς επί 30 και πλέον χρόνια.

Από το ρεπορτάζ μόνον ένας υπουργός Εξωτερικών φάνηκε να ενδιαφέρεται για το πρόβλημα. Κι αυτός ήταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος, που ζήτησε με επίσημο έγγραφό του από την Αργεντινή, το 1999, στοιχεία για την εξαφάνισή τους. Μα ήρθε ο Οτσαλάν, ο Πάγκαλος έπαψε να 'ναι ΥΠΠΕΞ κι έκτοτε αγνοείται η τύχη του αιτήματός του για τους αγνοουμένους της Αργεντινής. Αφού η α-συνέχεια είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής πολιτείας.

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2009