Σινεμά: "Shame"- Κριτική Ιάκωβου Γωγάκη

All the lonely people. Where do they all belong? Πριν ένα χρόνο περίπου, είχα συντονιστεί διαδικτυακά σε ραδιοφωνική εκπομπή του BBC, με καλεσμένο τον κοινωνιολόγο Τζόζεφ Ράουντρι, o οποίος είχε κληθεί για να μιλήσει πάνω σε  ποιοτική έρευνα  που αφορούσε  τη Μεγάλη Βρετανία. Η έρευνα αυτή έδειχνε πως σε κάθε δέκα σπίτια, στα τέσσερα ζει ένας άνθρωπος μόνος του.

Φοιτητές, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι στερούνται της συντροφικότητας λόγω πρακτικών καταστάσεων ή λόγω  ανασφαλειών που προκύπτουν από τις ιδιάζουσες συνθήκες  της καθημερινότητας. Ο καθηγητής χαρακτήρισε παράδοξο το γεγονός, το πως ενώ βρισκόμαστε υπό συνεχή αλληλοεπίδραση με τους γύρω μας, η μοναξιά όλο και αυξάνει ανησυχητικά.

Υπάρχει κανείς που μπορεί αβίαστα να το αμφισβητήσει; Ο κόσμος δε μιλάει πολύ πια, αναζητεί  υποκατάστατα, ενώ ακολουθεί αρχικά το εύκολο μονοπάτι της ατομικής εξάρτησης, το οποίο αργότερα γίνεται δύσβατο, ενίοτε φαυλοκυκλικό. Πάει  κόντρα στην ανθρώπινη φύση όπου η κοινωνική συνύπαρξη είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ανθρώπινου δημιουργήματος.

Ο δικηγόρος του διαβόλου θα μας αντικρούσει με το επιχείρημα πως κινηματογραφικά έχει καταγραφεί η αποξένωση και η μοναξιά από τους Αντονιόνι, Σκορσέζε, Ανγκ Λι, Ντέιβιντ Λiντς και δεκάδες άλλους σκηνοθέτες, άραγε τι νόημα έχει να προστεθεί ακόμα ένας; Η απάντηση υπάρχει. Τα μεγάλα δημιουργήματα αφορούν την εποχή τους και πέρα απ’ αυτήν. Ο Στιβ ΜαΚκουίν με τη  “Ντροπή” ανατρέπει τις συμβάσεις, γκρεμίζει τα κοινωνικά στάτους, φέρνει το θεατή μέσα στο πρόβλημα, του δίνει από την άλλη μεριά και μια διέξοδο.

Όταν βρέθηκα πρόσωπο με πρόσωπο με το έργο το καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, είπα εδώ είμαστε. Η έρευνα του Ράουντρι πήρε σάρκα και οστά μέσα από τη φαινομενική ευτυχία του 30αρη Μπράντον, ο οποίος πίσω από την αρχική εκτίμηση,  της ισορροπημένης επαγγελματικής και προσωπικής ζωής του, έκρυβε έντεχνα τη μοναχικότητα του, τον εθισμό του στο εύκολο σεξ και στην κοκαΐνη. Όταν εμφανίζεται να μείνει μαζί του για λίγο η αδερφή του Σίσι, τότε ο συμβιβασμός είναι οδυνηρός για αυτόν.

Γίνεται φευγάτος, επιθετικός, κοινωνικά αδέξιος και αμήχανος στις νέες συνθήκες που βρίσκονται μπροστά του. Ο εικονικός κόσμος του διαδικτύου, της πρόσκαιρης ευτυχίας των  ουσιών, του αλκοόλ, και των γυναικών, μετατρέπεται ξαφνικά σε μαρτυρική βάναυση διαδικασία αυτοσυνείδησης στην τελευταία σκηνή. Θα βυθιστεί, θα χαθεί, και με αμηχανία θα αντιληφθεί πως ο μικρόκοσμος του δεν αντιπροσωπεύει τίποτα άλλο από την δυστυχία του. Θυμηθείτε το λυτρωτικό τέλος του ήρωα της Σοφία Κόπολα στο “Somewhere”.

Η Νέα Υόρκη συνδέεται με κάθε μεγάλη πόλη, όπου οι άνθρωποι αποξενώνονται, μαθαίνουν να ζουν χωρίς να αγαπούν. Βάζουμε το μέγιστο των αστεριών στον τρόπο που ο Μάικλ Φασμπέντερ μπήκε στο πετσί του ρόλου, και σίγουρα αδικήθηκε από την επιτροπή των βραβείων Όσκαρ. Αλλά και της Κάρει Μάλιγκαν, η οποία βρίσκεται στο πιο άγριο, ταυτόχρονα και πλούσια συναισθηματικό ρόλο της καριέρας της. Σαν tip, βρείτε από το σάουντρακ τη διασκευή του “New York, New York”.

Φιλμ πολύ μεγάλης αξίας, το οποίο έρχεται να ξεγυμνώσει τη σύγχρονη ατομική και σεξουαλική πραγματικότητα, από έναν υπερταλαντούχο καλλιτέχνη, τον Βρετανό Στίβ ΜαΚκουίν. Έργο που για κάποιο άγνωστο λόγο δεν εκτιμήθηκε δεόντως. Βραβείο κριτικών (FIPRESCI) στο Φεστιβάλ Βενετίας 2011.

(9/10)
Iάκωβος Γωγάκης

SevenArt.gr