Τα μηνύματα Νετανιάχου και Τουρκίας - Του Σάββα Ιακωβίδη

Η στρατηγική σχέση Κύπρου-Ισραήλ απαιτείται να ενισχυθεί και να εμβαθυνθεί μέσα στον χρόνο

Γιατί ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ δεν έκανε καμία νύξη ή αναφορά στην Τουρκία, κατά την ολιγόωρη επίσημη επίσκεψή του στην Κύπρο; Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Πρόεδρο Χριστόφια, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ρωτήθηκε από Κυπρίους δημοσιογράφους για θέματα ασφάλειας των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, όπως και για την πιθανότητα χρήσης της στρατιωτικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου», στην Πάφο, από ισραηλινά μαχητικά. Και αυτά, σε συνάρτηση προς τις συνεχείς απειλές της Τουρκίας, ακόμα και παραμονές της επίσκεψής του στη Λευκωσία. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας, όμως, επέκρινε την Τουρκία όχι μόνο για την κατοχή της Κύπρου και την άρνησή της να συναινέσει σε λύση, αλλά τη χαρακτήρισε και ως «ταραξία της περιοχής». «Δεν απειλούμε εμείς την Τουρκία, αλλά η Τουρκία εμάς», επισήμανε. Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός έκανε πως δεν άκουσε ή δεν κατάλαβε τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων.

Περιορίστηκε να αναφέρει ότι και οι δύο χώρες, ενώ δεν γνωρίζουν περί… ορνιθολογίας, ασχολούνται με τους κινδύνους που τα πουλιά μπορεί να προκαλέσουν σε αεροπλάνα. Η Λευκωσία θα ανέμενε μια ξεκάθαρη τοποθέτηση του Νετανιάχου έναντι της τουρκικής πολιτικής και, κυρίως, των απειλών που εξακοντίστηκαν κατά της Κύπρου και του Ισραήλ. Όμως, κατανοεί πλήρως την αιτιολογημένη διπλωματική σιωπή του Νετανιάχου. Το Ισραήλ έχει ανάγκη την Τουρκία. Για πολλούς και διάφορους σημαντικούς λόγους, οι κυριότεροι των οποίων είναι, πρώτον: Η Τουρκία είναι μεγάλη χώρα και δύναμη στην περιοχή, με την οποία το Ισραήλ έχει τεράστια συμφέροντα. Δεύτερον, η ασθένεια Ερντογάν και οι σημερινές αναταράξεις στη χώρα είναι άγνωστο πού ενδεχομένως να την οδηγήσουν.

Τρίτον, η Τουρκία επιδιώκει να ηγηθεί του ισλαμικού και αραβικού κόσμου, αναδεικνυόμενη σε δήθεν προασπιστή των δικαίων του έναντι του Ισραήλ. Τέταρτον, η ανησυχία της Τουρκίας, όπως και του Ισραήλ, είναι η ανεύθυνη συμπεριφορά του Ιράν με το πυρηνικό πρόγραμμά του, καθώς και οι μεγαλοϊδεατικές φιλοδοξίες του να κυριαρχήσει στη Μέση Ανατολή. Πέμπτον, επί σκοπώ ο Νετανιάχου και το Ισραήλ δεν απαντούν στις τουρκικές προκλήσεις και απειλές με δημόσιες τοποθετήσεις,

α) για να μη δίνουν άλλοθι στην Τουρκία και,

β) διότι θέλουν να κρατούν την πόρτα ανοικτή για μελλοντική βελτίωση στις σχέσεις τους.

Η χειροτέρευση στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ ξεκίνησε από το 2002, με την άνοδο στην εξουσία του Ερντογάν, με μέντορά του τον καθηγητή Νταβούτογλου. Αυτός τον συμβούλευσε ότι αν ήθελε να κερδίσει τους Άραβες, έπρεπε να συγκρουστεί με το Ισραήλ. Το πέτυχε με την υπόθεση «Μαβί Μαρμαρά».

Το Ισραήλ έχασε έναν στρατηγικό συνεργάτη. Τάχιστα φρόντισε για την αναπλήρωσή του. Πώς; Με εντυπωσιακά ανοίγματα προς τις δύο μόνες φιλελεύθερες δημοκρατίες της περιοχής, την Κύπρο και την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, έκανε ανοίγματα προς τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Κροατία. Αν κοιτάξει κανείς τον χάρτη, με αφορμή και την εμβάθυνση των σχέσεων με την Κύπρο, θα διαπιστώσει την έμπρακτη σχηματοποίηση αυτού του σημαντικού άξονα Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, για τον οποίο ο γράφων πρώτος είχε από χρόνια αναλύσει και εξηγήσει την αξία και σημασία του για τις τρεις χώρες.

Όταν προχθές γράφαμε για τη σημειολογία στην πολιτική και στη διπλωματία, εννοούσαμε τα μηνύματα που Τουρκία και Νετανιάχου έστειλαν εκατέρωθεν. Δεν είναι τυχαία η προκλητική ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, την παραμονή της επίσκεψης Νετανιάχου, διά της οποίας η Άγκυρα προειδοποιούσε εταιρείες και απειλούσε την Κύπρο και το Ισραήλ έναντι της εξόρυξης και εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου. Η Τουρκία έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την Κύπρο και προς το Ισραήλ, ότι, δηλαδή, δεν πρέπει να υποτιμάται. Η Λευκωσία σήκωσε το γάντι και απάντησε ότι θα συνεχίσει με την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Από την άλλη, η επίσκεψη του Νετανιάχου ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα του Ισραήλ προς την Τουρκία. Ότι, δηλαδή, μπορεί να φωνάζει ή και να απειλεί, αλλά το Ισραήλ θα κάνει αυτό που θέλει να κάνει, για την υπεράσπιση των οικονομικών, ενεργειακών και στρατηγικών συμφερόντων του. Πού στέκεται η Κύπρος; Με το Ισραήλ αναπτύσσεται από καιρό μια ισχυρή στρατηγική σχέση, επειδή υπάρχει αμοιβαιότητα και κοινότητα συμφερόντων. Η υπογραφή συμφωνίας για την έρευνα και διάσωση ενέχει πρώτιστα στρατιωτική σημασία. Όμως, η Κύπρος διατηρεί μιαν ευαίσθητη ισορροπία έναντι των αραβικών κρατών, που το Ισραήλ κατανοεί πλήρως. Πρόκειται για μια νέα ιστορική περίοδο στις σχέσεις μας με το Ισραήλ. Από πλευράς της Κύπρου απαιτείται μια υπερκομματική, διαχρονική συνέπεια, αξιοπιστία και σοβαρότητα, ώστε αυτή η στρατηγική σχέση να ενισχυθεί περαιτέρω και να εμβαθυνθεί μέσα στον χρόνο.

η σημερινή