Ήταν πρώτη Απριλίου - Του Ντίνου Αυγουστή

Εκκωφαντικές εκρήξεις συγκλονίζουν την Κύπρο 30 λεπτά μετά τα μεσάνυκτα της 31ης Μαρτίου 1955. Ξημερώματα της πρώτης του Απρίλη του 1955 κυκλοφορεί η πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ: «Με την βοήθεια του Θεού, με πίστην εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολόκληρου του Ελληνισμού και την βοήθεια των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκη. «Ή ταν ή επί τας…» Αδελφοί Κύπριοι, από τα βάθη των αιώνων μας ατενίζουν όλοι εκείνοι, οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν Ιστορία δια να διατηρήσουν την ελευθερίαν των: Οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι του Λεωνίδα και οι νεώτεροι του Αλβανικού έπους. Μας ατενίζουν οι αγωνισταί του 21, οι οποίοι μας εδίδαξαν ότι η επελευθέρωσις από τον ζυγόν του δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μας ατενίζει ακόμη σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μας παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν…..».

Ο επικός εκείνος αγώνας περνούσε διαρκώς από δραματικές φάσεις. Οι κρίσιμες αναμετρήσεις διαδέχθηκαν η μία την άλλη. Το Πάνθεον των ηρώων καθημερινώς εμπλουτίζεται με νέα ονόματα. Εννιά νέοι απαγχονίσθηκαν αφού πρώτα υπέστησαν φρικτά και απάνθρωπα σωματικά και ψυχικά μαρτύρια. Καραολής, Δημητρίου, Ζάκος, Πατάτσος, Μιχαήλ, Παναγίδης, Κουτσόφτας, Μαυρομάτης και Παλληκαρίδης, βάδισαν ευθυτενείς στην αγχόνη με τον εθνικό Ύμνο στα χείλη ζητωκραυγάζοντας Ζήτω η ΕΛΛΑΔΑ – Ζήτω η ΕΝΩΣΙΣ. Οι απαγχονισθέντες όλοι νέοι ηλικίας 19-24 ετών, θάβονται μυστικά, νύκτα, χωρίς την παρουσία της μάνας, του πατέρα, των φίλων και των συγγενών. Στον Μαχαιρά, το Δίκωμο, στον αχυρώνα του Λιοπετρίου, σε πόλεις και χωριά της Κύπρου γράφονται οι πιο λαμπρές σελίδες του έπους της ΕΟΚΑ. Νέοι, γέροι, παιδιά, ολόκληρος ο Κυπριακός Ελληνισμός δίνει την μάχη της απελευθέρωσης.

Οι άγγλοι στην προσπάθειά τους να καταπνίξουν τον αγώνα της ΕΟΚΑ χρησιμοποίησαν κάθε δόλιο μέσο. Γράφει ο Νίκος Κρανιδιώτης στο βιβλίο του «Δύσκολα Χρόνια»: «Οι ηρωισμοί, τα κατορθώματα και η αυτοθυσία των Κυπρίων αγωνιστών είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα περηφάνιας κι ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης στα πλατειά λαϊκά στρώματα, που έβλεπαν τον Κυπριακό αγώνα με τον ενθουσιασμό, τη νοοτροπία και την πίστη των προηγούμενων απελευθερωτικών αγώνων του Έθνους, και με αποκλειστικά κριτήρια την ανθρώπινη λεβεντιά, τον ηρωισμό και τα μεγάλα ανδραγαθήματα.

Απέναντι στα αγνά αυτά ελατήρια και την αγνή ψυχή του λαού η Βρετανική πολιτική ετοίμαζε επιδέξια, μέσα από τις σκοτεινές ατραπούς της έμπειρης διπλωματίας της, τα δικά της σχέδια, που ήταν αδύνατο να συλλάβει τη σατανικότητά τους η πλημμυρισμένη από γνήσιο πατριωτισμό και συναισθηματικότητα, αλλά στερημένη από πολιτική πείρα και παράδοση, Κυπριακή λαϊκή ψυχή. Τις γενικές δυσχέρειες επέτεινε ακόμη περισσότερο η εμπλοκή της Ελλάδας στα συμμαχικά της πλαίσια, πράγμα που ανάγκαζε τις εκάστοτε Ελληνικές Κυβερνήσεις να συμπλέουν με απόψεις άσχετες προς το χαρακτήρα του θέματος και να τοποθετούν ενίοτε τα ευρύτερα συμμαχικά συμφέροντα υπεράνω των εθνικών. Το πνεύμα αυτό της διαλλακτικότητας δημιουργούσε πολλές φορές πιεστικές καταστάσεις στον Κυπριακό παράγοντα κι έκανε το θέμα να παρεκκλίνει από την πορεία του».

«Η Ελλάς είναι υποχρεωμένη να διεξαγάγει τον Κυπριακό αγώνα εις τα πλαίσια των συμμαχιών της», δήλωνε με κάθε ευκαιρία ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής: Έτσι καταλήξαμε στις ετεροβαρείς και άδικες για τον Κυπριακό Ελληνισμό συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου του 1959. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πώς ο Καραμανλής και ο Αβέρωφ, ουδέποτε επισκέφθηκαν την Κύπρο, παρά το γεγονός ότι προσκλήθηκαν.

Στις 10 Φεβρουαρίου 2010 η εφημερίδα τα «ΝΕΑ» των Αθηνών σε ένθετό της έκαμε πολυσέλιδο αφιέρωμα στα παρασκήνια των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου. Η σχετική έρευνα ανήκει στον καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Γιώργο Γεωργή. Κυρίως δημοσιεύεται, καταλλήλως σχολιασμένη, η απόρρητη αλληλογραφία μεταξύ του διπλωμάτου Γ. Σεφέρη και του τότε υπουργού εξωτερικών Ε. Αβέρωφ. Τα δημοσιευμένα κείμενα αποδεικνύουν αυτό που έχει τεκμηριωθεί από πολλές πλευρές κατά το παρελθόν. Ότι δηλαδή η τότε ελληνική κυβέρνηση υπό τον Κ. Καραμανλή, σε συμπαιγνία με τους άγγλους και τους τούρκους προσχώρησε σε μια ετεροβαρή λύση του Κυπριακού, η οποία κυοφορούσε τη μελλοντική τραγωδία της Κύπρου. Και τα μέχρι σήμερα αποκαλυφθέντα έγγραφα του «FOREIN OFFICE» και  του «STATE  DEPARΤMENT» και οι μαρτυρίες που προέρχονται από τα απομνημονεύματα ξένων και Ελλήνων διπλωματών συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η Κύπρος εγκαταλείφθηκε στις κρίσιμες στιγμές από το Εθνικό κέντρο. Αυτή η ιστορική αλήθεια ομολογείται και από Έλληνες διπλωμάτες όπως ο Άγγελος Βλάχος και ο Γεώργιος Σεφέρης.

Οι Άγγλοι με την λύση που έδωσαν στο κυπριακό πρόβλημα, ακρωτηρίασαν την Κύπρο, κρατώντας εδάφη ως κυρίαρχες αγγλικές βάσεις και ανατρέποντας την συνθήκη της Λωζάνης επανέφεραν την Τουρκία στην Κύπρο. Με τα διαιρετικά στοιχεία των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου να οδηγούν τελικώς στα τραγικά γεγονότα του 1974.

Ντίνος Αυγουστή

Εκπαιδευτικός στο Α.Τ.Ε.Ι. της Λάρισας

Από το Μονάγρι Λεμεσού.

a.avgoustis@hotmail.com