Ταξίδι στο χρόνο: κάτι απλούστερο απʼ ότι νομίζαμε! - Του Κωνσταντίνου Αντωνίου

Το ταξίδι στο χρόνο παραμένει ένα διαχρονικό όνειρο, είτε είναι αφορά το μέλλον είτε το παρελθόν. Όλα ξεκίνησαν το 1905, όταν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν διετύπωσε τη θεωρία της ειδικής σχετικότητος, την οποίαν ήρθε να συμπληρώσει λίγα χρόνια μετά, το 1915 στην Πρωσσική Ακαδημία Επιστημών, με τη γενική θεωρία της σχετικότητος. Μιλάμε για μια ανατρεπτική θεωρία, που αντικαθιστούσε τα μέχρι τότε δεδομένα σχετικά με τη βαρύτητα και το χρόνο. (βλ. Νεύτων) Σύμφωνα με αυτήν, ο χρόνος είναι ελαστικός και μπορεί να εκτεθεί και να συρρικνωθεί μέσω της πολύ γρήγορης κικήσεως. Μια γνωστή προβλεπόμενη συνέπεια του φαινομένου της διαστολής του χρόνου είναι το παράδοξο των διδύμων. Αν ένας δίδυμος επιβιβασθεί σε ένα διαστημόπλιο το οποίο κινείται με ταχύτητα κοντινή σε αυτή του φωτός, ταξιδέψει στο διάστημα, αλλάξει κατεύθυνση και επιστρέψει στη Γη, θα ανακαλύψει ότι είναι νεότερος από τον δίδυμο αδελφό του που παρέμεινε στη ΓΗ! Από τη σκοπιά του συστήματος αναφοράς της Γης, οι βιολογικές διεργασίες γήρανσης και η λειτουργία των ρολογιών επιβραδύνονται στο διαστημόπλοιο σε σχέση με τη Γη.

Έτσι, βασιζόμενοι σε αυτά, λίγες δεκαετίες αργότερα θα τεθεί το ερώτημα του κατά πόσο ο άνθρωπος είναι ικανός να ταξιδέψει στο χωροχρόνο, εφόσον ισχύουν η διαστολή του χρόνου και η συστολή του μήκους. Εφόσον υπάρχει μία ρευστότητα, θα ήταν δυνατόν να ταξιδέψουμε πίσω στο παρελθόν ή ‘μπρος, στο μέλλον και σε άλλον χρόνο, σε άλλη διάσταση;

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, τις γνώσεις και τα αποτελέσματα ερευνών κάτι τέτοιο είναι πρακτικά αδύνατο. Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι, ίσως, μια περιορισμένη μορφή ταξιδιού στο χρόνο, σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητος. Και λέγοντας περιορισμένη, εννοούμε μια απειροελάχιστη χρονική διαφορά – μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου  – πολύ μικρή για να γίνει αντιληπτή απ’ τον κοινό ανθρώπινο νου.

Το περίφημο «ταξίδι στο χρόνο» ενέπνευσε, ωστόσο, πολλούς συγγραφείς, σκηνοθέτες και σεναριογράφους της επιστημονικής φαντασίας. Έχουν γραφθεί βιβλία, όπως  “Απόδραση από το Χρόνο”, του Gregory Benford και “Η Μηχανή του Χρόνου”, του H. G. Wells. Ενδεικτικώς, κάποιες σημαντικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας με παρόμοιο θέμα είναι το “TwelveMonkeys” , του Terry Gilliam, το “Back to Future”, του Robert Zemeckis, “Planet of the Apes”, του Franklin J. Schaffner, “The Butterfly Effect”, του Eric Bress και J. Mackye Gruber, καθώς και άλλες πολλές.

Ας μείνουμε όμως στον κινηματογράφο, για να σας αποδείξω το εφικτό ενός ταξιδιού στο χωροχρόνο, ακόμη και σε μεγαλύτερο βαθμό από τις μερικές εκατοντάδες εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου που υπολογίζει η επιστήμη. Πριν λίγες ημέρες έτυχε να δω μια καταπληκτική ταινία του Clint Eastwood, γυρισμένη το 1993. Ο τίτλος αυτής “A Perfect World”, ελληνιστί “Ένας τέλειος κόσμος”. Δεν την αναφέρω, όμως, σαν πρόταση ταινίας επιστημονικής φαντασίας, όπως έκανα με τις προηγούμενες. Η συγκεκριμένη ταινία έχει πολύ διαφορετικό θέμα και ενδιαφέρον. Υπάρχει κάτι, ωστόσο, που μου προξένησε αρκετό ενδιαφέρον σχετικά με το λεγόμενο «ταξίδι στο χρόνο». Δε χρειάσθηκαν πάνω από 20 δευτερόλεπτα και μια σκηνή για να με ρίξουν σε βαθύ προβληματισμό. Η σκηνή είχε ως εξής, ένας φυγάς οδηγώντας προς την Αλάσκα και έχοντας ως κρατούμενο ένα οκτάχρονο αγόρι, αφού έχει αναπτυχθεί μια απροσδόκητα φιλική σχέση μεταξύ τους, του εξηγεί – πιθανόν θέλοντας να τον συναρπάσει – πόσο εύκολο είναι να ταξιδέψουν στο χρόνο. Τί του λέει, λοιπόν, οδηγώντας; “Εκεί μπροστά είναι το μέλλον” και δες πίσω, “εκεί πίσω είναι το παρελθόν”. Ένα απότομο φρένο, “και τώρα είμαστε στο παρόν, απόλαυσέ το όσο διαρκεί”.

Κάτσε, τί λέει αυτός εδώ; Είπα, δε γίνεται, είναι απλά φιλοσοφήματα αυτά, δεν έχουν υπόσταση. Μα, δε ξεκόλλησε απ’ το μυαλό μου αυτή η σκέψη πως το περιβόητο «ταξίδι στο χρόνο» θα μπορούσε να γίνει έτσι εύκολα. Κι όμως! Αν αποβάλλουμε τους επιστημονικούς όρους και την ανάγκη αποδείξεως της πιθανότητας ενός τέτοιου ταξιδιού με κανόνες της Φυσικής, νομίζω το παραπάνω κρύβει μια πρακτική υλοποίηση αυτού που λέμε «ταξίδι στο χρόνο», έστω και με μικρή διαφορά στο χωροχρόνο ή ίσως και ασύμβατη με όρους της επιστήμης. Για σκεφθείτε, οδηγείτε σε έναν αυτοκινητόδρομο και κάποια στιγμή σταματάτε σε κάποιο βενζινάδικο για ανεφοδιασμό. Εκεί συναντάτε τον βενζινοπώλη, έναν ή δύο υπαλλήλους και λέτε συγκεκριμένε πράγματα. Έπειτα, φεύγετε και οδεύετε προς την πόλη Β, πριν όμως φθάσετε εκεί περνάτε απ’ την πόλη Α. Στην πόλη Α συναντάτε συγκεκριμένους ανθρώπους και ανταλλάσετε συγκεκριμένες καλημέρες, καλησπέρες και άλλες κουβέντες. Ας το δούμε λίγο αντεπιστημονικά, για να το πω έτσι, κάνοντας ένα ταξίδι στο μέλλον με χρονομηχανή ξέρετε ακριβώς τί θα συναντήσετε και τί θα ειπωθεί; Όχι, προφανώς. Και μήπως γνωρίζετε τί θα σας περιμένει στην πόλη Β; Και πάλι όχι! Εκτός κι αν προγραμματίζετε κάποιο ταξίδι σε γνώριμο μέρος που έχετε ματαεπισκεπτεί κι άλλες φορές, κάτι που αποκλείουμε όμως, αφού μιλάμε για μια συγκεκριμένη περίσταση. Άρα, δεν είναι ένα ταξίδι στο μέλλον η πορεία στα μπρός; Και δεν είναι ένα ταξίδι στο παρελθόν η αντίθετη πορεία – προς τα πίσω; Αν κάνετε να γυρίσετε, δε θα συναντήσετε τους ίδιους, πάλι, ανθρώπους;

Φυσικά, δε γίνεται να θεωρηθεί όλο αυτό ως κανόνας ή έστω μια παραδοχή, ακόμη και σε θεωρητικό βαθμό, αφού αυτό θα σήμαινε ότι πρέπει να είμαστε συνεχώς σε ένα αυτοκίνητο. Μπορούμε, όμως, κατά τον ίδιον τρόπο να ορίσουμε το «ταξίδι στο χρόνο» ως μια προσωπική επιλογή. Ναι! Αντί να μένεις στο παρόν όντας αδρανής ή σκεφθόμενος καταστάσεις που ανήκουν στο παρελθόν και σε βασανίζουν, μπορείς να αρχίσεις να κάνεις “βήματα” προς τα εμπρός, προς το μέλλον. Και τί εννοούμε εδώ με τούτη τη λέξη – μέλλον;

Αν είσαι φωλιασμένος 40 μέρες ολόκληρες σε ένα δωμάτιο, μπορεί οι φίλοι σου να διασκεδάζουν κάπου εκεί έξω την ίδια στιγμή, αφού τα ρολόγια σας δε θα υποδεικνύουν διαφορετική ώρα. Παρόλ’ αυτά, όταν μετά από μία ή δύο ημέρες αποφασίσεις να βγεις έξω, δε θα ξέρεις τι σε περιμένει, ποιούς θα συναντήσεις και τι άλλο θα δεις! Δεν είναι αυτό μια μορφή μικρού ταξιδιού στο μέλλον, αφού θα έχεις ξεφύγει απ΄το “παρόν” της αδράνειας μέσ’ το δωμάτιο; Και ένα ταξίδι στο παρελθόν δε θα ήταν να γυρίσεις πίσω σε μια γνώριμη κατάσταση, στην ίδια αδράνεια που ήσουν και πριν 40 ημέρες;

Έτσι, λοιπόν, συνέλαβα εγώ αυτή την καταπληκτική θεώρηση για τα ταξίδια αυτού του είδους και είπα να τη μοιρασθώ μαζί σας. Τελείως αντεπιστημονικά, τελείως αναπόδεικτα. Το παρόν που πρέπει να απολαύσουμε, σύμφωνα με τα λεγόμενα του πρωταγωνιστή, μάλλον είναι η ίδια η ζωή, αφού στο τώρα ζούμε και κάθε τώρα είναι που κρατάει η ζωή. Μία ανάσα έρχεται, μία ανάσα φεύγει και όλες τους ζουν μονάχα μια φορά. Δε ξέρουμε αν στο μέλλον θα ανασάνουμε, κι αν ανασάνουμε για πόσο ακόμη. Απολαύστε τη ζωή, όσο διαρκεί και κάντε τα βήματά σας σταθερά για το μέλλον, την αλλαγή και το αβέβαιο. Πότε – πότε επιστρέφετε στο παρελθόν, να ζήσετε καταστάσεις που σας άρεσαν, να δείτε ανθρώπους που έχετε να συναναστραφείτε καιρό, μα πάνω απ’ όλα όμως απολαύστε τη ζωή, το παρόν!

“H αδράνεια κάνει να περνούν αργά οι ώρες και γρήγορα τα χρόνια.”

Cesare Pavese

Βιβλιογραφία / Πηγές:

- “Εισαγωγή στις Έννοιες και τις Θεωρίες της Φυσικής Επιστήμης”, Gerald Holton, μτφ. Ηλίας Μαρκολέφας – Λάρα Σκουρλά,     Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π.

- physics4u.gr

- Wikipedia.com

--

Konstantinos Antoniou

Nirvana 24/7 - News
Ποιητική Αλήθεια