100 χρόνια από τους Βαλκανικούς πολέμους - Του Τάσου Κοντογιαννίδη

100 χρόνια από τους Βαλκανικούς πολέμους που μεγάλωσαν την Ελλάδα

@

Με πολιτικό ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο και στρατηλάτη τον διάδοχο Κωνσταντίνο και όταν δεν υπήρχε « η διχόνοια η δολερή…»

Σαν σήμερα, πριν από 100 ακριβώς χρόνια, τα τέσσερα χριστιανικά βαλκανικά κράτη, Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο, κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Oθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό. Τέτοια μέρα μάλιστα, αγωνιζόταν  σκληρά ο ελληνικός στρατός στο Σαραντάπορο…

Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, άρχισε η επιστράτευση και εκπαίδευση των στρατιωτών. Στην Αθήνα, η εκπαίδευσή τους γινόταν στους Στύλους Ολυμπίου Διός και την παρακολουθούσαν, ο διάδοχος Κωνσταντίνος που στο μεταξύ με διάταγμα ανέλαβε αρχιστράτηγος, αλλά και ο  πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος.

Στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι  Σύμμαχοι στέλνουν στην τουρκική κυβέρνηση τελεσιγραφική διακοίνωση με τον οποία ζητούν να προβεί σε άμεση  εφαρμογή ευρύτατης διοικητικής μεταρρύθμισης  στις υπο την κυριαρχία της βαλκανικές χώρες, με βάση τη συνθήκη του Βερολίνου. Η Τουρκία, αντί άλλης απαντήσεως στη  διακοίνωση,  έσπευσε να κάνει επιστράτευση, ενώ το ίδιο είχαν κάνει και τα βαλκανικά κράτη.

Η Ελλάδα  υπο τον Κωνσταντίνο είχε 90.000 πεζούς, 1000 ιππείς και 180 πυροβόλα, η Βουλγαρία  300.000 πεζούς 5.000 ιππείς και 750 πυροβόλα,  η Σερβία 220.000 πεζούς,  3.000 ιππείς και 500 πυροβόλα και το Μαυροβούνιο 35.000 πεζούς και 130 πυροβόλα. Η Τουρκία αντιπαρέταξε  340.000 πεζούς 6.000 ιππείς, 850 κινητά πυροβόλα και 750 πυροβόλα φρουρίων. Η Ελλάδα επίσης  διέθεσε υπέρ του αγώνος τον ισχυρό στόλο της εξασφαλίζοντας υπεροπλία έναντι των τούρκων. Επίσης μετά την έναρξη των εχθροπραξιών ήρθαν και εθελοντές από την Αμερική και συγκρότησαν δικό τους λόχο. Συγκινητική ήταν και η εθελοντική συστράτευση ανθρώπων του πνεύματος που πολέμησαν ( Νίκος Καζαντζάκης), τραυματίσθηκαν ( Στράτης Μυριβήλης) ή και σκοτώθηκαν ( Λορέντζος Μαβίλης, στο Δρίσκο της Ηπείρου).

Ας δούμε τι επέτυχε η Ελλάδα χρονολογικά: Στις 5 Οκτωβρίου κατέλαβε την Ελασσόνα και στις 7 την Λήμνο και την Τένεδο. Στις 8 και 9 Οκτωβρίου κατατρόπωσε τους Τούρκους στα στενά του Σαρανταπόρου και  στις 13 κατέλαβε τα Σέρβια, την Κοζάνη και τα Γρεβενά στη Μακεδονία και το Γρίμποβο και την Φιλιππιάδα  στην Ήπειρο. Στις 15 Οκτωβρίου κατανικούν τους Τούρκους στην Πέτρα και παίρνουν την Κατερίνη, την Μπάνιτσα και την Βέροια και στις 18 και 19 συγκροτούν τη μάχη των Γιαννιτσών, νικηφόρα για τον ελληνικό στρατό, που ανοίγει το δρόμο για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης. Στο ίδιο διάστημα και οι σύμμαχοι  καταλαμβάνουν διάφορες περιοχές, με τους Σέρβους να παίρνουν την Δοϊράνη και το Μοναστήρι τους Βούλγαρους Δεμίρ Χισάρ και τις Σέρρες, και να προσπαθούν να επιταχύνουν την προέλασή τους προς την Θεσσαλονίκη.

Στις 25 Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός κατελάμβανε  με ηρωικό αγώνα την οχυρά θέση Πέντε Πηγάδια  στα Γιάννενα ενώ στη Μακεδονία ο Κωνσταντίνος κύκλωσε στο Λαγκαδά τους εκεί οχυρωμένους Τούρκους  και εξανάγκασε τον  στρατηγό Ταξίν πασά να συνθηκολογήσει και να παραδώσει το Στρατό του αλλά και τη Θεσσαλονίκη, η κατάληψη της οποίας έγινε την επομένη το πρωί, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου.

Ο Ελλην αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος την 1η Νοεμβρίου  ξεκίνησε για τη Φλώρινα και οι Σύμμαχοι  από πλεονεκτική θέση, καταλαμβάνουν πόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης, ενώ ο Στόλος μας με επικεφαλής το θωρηκτό Αβέρωφ  και ηγέτη τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, κατέλαβε τις νήσους Λήμνο, Θάσο, Τένεδο, Ίμβρο, Ικαρία Χίο Σάμο Λέσβο κατόπιν αιματηράς αντιστάσεως. Στις 20 Νοεμβρίου συνήφθη  ανακωχή μεταξύ των Συμμάχων και των Τούρκων και στις 30-5-1913  επεγράφη η Συνθήκη του Λονδίνου με την οποία η Τουρκία παραχωρούσε τα ευρωπαϊκά εδάφη ( πλην Αλβανίας και  Κρήτης) στους Συμμάχους.

Φωτο: Κωνσταντίνος και Βενιζέλος συνεργάζονται  στο τραπέζι της εκστρατείας, τότε που υπήρχε ομόνοια! Η διχόνοια η δολερή ήρθε μετά.

Όταν υπήρχε  ενότητα και ομόνοια…

Η Ελλάδα ενωμένη μπόρεσε να πετύχει πολλά με τους δύο αδιαμφισβήτητα μεγάλους ηγέτες της, τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο και τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο… Κέρδισε στη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού πολέμου μεγάλο μέρος της Ηπείρου με τα Γιάννενα, μεγάλο μέρος της Μακεδονίας με τις πόλεις Φλώρινα, Κοζάνη,  Κατερίνη, Καστοριά Θεσσαλονίκη και μετά στον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο εναντίον των Βούλγαρων  την ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη. Κέρδισε επίσης  μια σειρά νησιών του Βορείου Αιγαίου με τον ισχυρό της Στόλο… Η διχόνοια που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή, ήρθε δυο χρόνια μετά…