Είναι τελικά η Ελλάδα εντός ή εκτός ευρώ;

Η προσοχή όλων είναι ξανά στραμμένη στην κρίση χρέους στην Ελλάδα όπου ο κυβερνητικός συνασπισμός αγωνίζεται να καταλήξει σε ένα νέο πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων που θα μπορούν να εξασφαλίσουν την έγκριση του Κοινοβουλίου. Εν τω μεταξύ οι κυβερνήσεις, όπως της Γερμανίας, που επεκτείνει την υποστήριξη της στην Αθήνα, αναλογίζονται τον καλύτερο τρόπο να προσεγγίσουν τα δικά τους νομοθετικά σώματα καθώς αναμένεται νέο αίτημα της Ελλάδας για ακόμα περισσότερη βοήθεια.

Αναμένουμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να βρουν έναν τρόπο να τα κανονίσουν όλα αυτά τις επόμενες εβδομάδες – όχι επειδή πιστεύουν στην ορθότητα αυτών που κάνουν αλλά επειδή φοβούνται τις εναλλακτικές λύσεις. Αυτό όμως σημαίνει πολλές μη ικανοποιητικές και μη βιώσιμες συμβιβαστικές λύσεις. Και παραλείποντας να αντιμετωπίσουν τα υποκείμενα θέματα, ακόμα μια ελληνική διάσωση δε θα έχει μεγαλύτερη επιτυχία από τις προηγούμενες. Εν τω μεταξύ η εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών στην αξιοπιστία της κυβέρνησης και των θεσμών θα μειώνεται περαιτέρω.

Η Ελλάδα επιδιώκει να οριστικοποιήσει τρία ξεχωριστά στοιχεία του προγράμματός: περικοπές στις δαπάνες μαζί με φορολογικές αυξήσεις, μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και πρόσθετη εξωτερική χρηματοδότηση από τους ευρωπαίους εταίρους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Και τα τρία είναι τα αποτελέσματα απογοητευτικών οικονομικών και δημοσιονομικών εξελίξεων: το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν έχει μειωθεί άνω του αναμενόμενου στο πλαίσιο των συμφωνιών - η ανεργία έχει αυξηθεί περαιτέρω – οι ληξιπρόθεσμες εγχώριες πληρωμές είναι σε επίπεδα ρεκόρ, και το χρέος είναι πολύ υψηλά. Μέρος της κατάστασης αυτής αντικατοπτρίζει την ελλιπή εφαρμογή πολιτικής από την Ελλάδα, και μέρος οφείλεται σε προβλήματα κατά τον σχεδιασμό των προηγουμένων προγραμμάτων.

Για να εξασφαλισθεί πρόσθετη χρηματοδότηση, ο κυβερνητικός συνασπισμός της Ελλάδας βρίσκεται πολύ κοντά στην οριστικοποίηση μιας νέας δέσμης φορολογικών μέτρων που συνεπάγονται περαιτέρω περικοπές στο δημόσιο μισθολόγιο, μειώσεις συντάξεων και μια διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις σχετικά με την εργατική μεταρρύθμιση που συνεπάγονται χαμηλότερες αποζημιώσεις, αλλαγές στη νομοθεσία του κατώτατου μισθού και ασθενέστερη ισχύς των συλλογικών συμβάσεων – όλα αυτά όμως αποδεικνύονται δύσκολα. Ενώ η ΔΗΜΑΡ μπορεί να άρει την υποστήριξή της, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ πιθανότατα θα προχωρήσουν παρόλα αυτά, με την εξασφάλιση νομοθετικής έγκρισης αργά την προσεχή εβδομάδα, έστω και μέσω μιας πολύ ταραχώδους διαδικασίας.

Η κυβερνητική δράση διευκολύνεται από την ευμένεια που έχει επιδείξει ακόμη μια φορά η τρόικα των εξωτερικών πιστωτών (η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ηΕυρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο). Αντί να τερματίσουν το πρόγραμμα μετά από ακόμη περισσότερες ελλείψεις, η τρόικα συμφώνησε να παρατείνει την περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής και την δέσμευση νέων πόρων για την υποστήριξη της χώρας. Μέρος της χρηματοδότησης απαιτεί έγκριση από κάθε χώρα μέλος και πολλές κυβερνήσεις (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας) θα πρέπει να ασχοληθούν με τα δικά τους κοινοβούλια αφού το θέμα είναι όλο και πιο δυσάρεστο για τους πολίτες τους.

Αναμένουμε αυτό να επιλυθεί κατά τις επόμενες εβδομάδες. Ωστόσο, είναι δύσκολο να βρείτε πολλούς οι οποίοι πιστεύουν ότι το ανανεωμένο ελληνικό πρόγραμμα θα κάνει αυτό που όλοι μας ευχόμαστε– δηλαδή, να επαναφέρει οικονομική ανάπτυξη, θέσεις εργασίας και οικονομική σταθερότητα.

Αντί να παρέχει λύση, η τρέχουσα προσέγγιση επιδιώκει να εξασφαλίσει περισσότερο χρόνο και να αποφύγει θεμελιώδεις αποφάσεις. Κρίνοντας από τις δράσεις (σε αντίθεση με τα διπλωματικά λόγια), δεν υπάρχει τελικά επαρκής δέσμευση για να μείνει η Ελλάδα εντός ευρωζώνης, και δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για μία έξοδο που να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο μετάδοσης.

Εάν ο στόχος ήταν για την Ελλάδα να παραμείνει μέλος της ευρωζώνης, θα βλέπαε πολύ μεγαλύτερη διαγραφή του χρέους, όπως συνιστάται από το ΔΝΤ – και μια πολυετή μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση με χαμηλά επιτόκια, καθώς και στήριξη μέτρων που βελτιώνουν την ανάπτυξη. Εάν ο στόχος ήταν να διασφαλιστεί η ευημερία της Ελλάδας εκτός της ζώνης του ευρώ, το πρόγραμμα θα εστίαζε στο πως η Ελλάδα θα μπορούσε καλύτερα να δρομολογήσει την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σε αντίθεση με τη ζώνη του ευρώ), και με αντιμετώπιση των προκλήσεων μετατρεψιμότητας και χρέους που θα συνοδεύουν την μετάβαση αυτή.

Αντ ' αυτού, η Ελλάδα και η τρόικα επέλεξαν και πάλι μια ασαφή μέση όδο  – δηλαδή βιώσιμη παραμονή στην ευρωζώνη αλλά χωρίς τα απαραίτητα μέτρα που να την καθιστούν πιθανή.

Ενώ μια τέτοια τακτική προσέγγιση μπορεί να φαίνεται ελκυστική, έχει κόστος.Ούτε είναι βιώσιμη μεσοπρόθεσμα: υπονομεύει περαιτέρω την εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών στα εγχώρια και ευρωπαϊκά πολιτικά όργανα – εμπιστοσύνη που είναι ήδη σε σημείο καμπής, εάν δεν έχει ήδη τραυματισθεί ανεπανόρθωτα. Εν τω μεταξύ, η ελληνική κυβέρνηση, θα μπορούσε να χάσει τον έλεγχο της διαχείρισης της χώρας. Με αυτό, θα αυξηθεί ο κίνδυνος μιας περιόδου ανωμαλίας – μια αιφνίδια και μη προγραμματισμένη έξοδο από την ευρωζώνη για παράδειγμα – που θα οδηγούσε σε περαιτέρω στερήσεις και φτώχεια και αυξάνοντας σημαντικά την ήδη σημαντική δοκιμασία που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες πολίτες.

Σοφοκλέους 10