Για τη γιορτή του Πολυτεχνείου - Της Σώτης Τριανταφύλλου

Η επέτειος του Πολυτεχνείου πρέπει να πάψει να γιορτάζεται – ας δώσουμε ένα τέλος το 2013, μετά από σαράντα χρόνια λάβαρα, ντουντούκες κι οδοφράγματα. Οι επέτειοι δεν εξυπηρετούν ούτε την ιστορική μνήμη, ούτε την κοινωνική συνεκτικότητα· εξυπηρετούν εθνικιστικά και κομματικά συμφέροντα, άμεσες και έμμεσες εξουσίες. Τα γεγονότα έχουν καταγραφεί και διδάσκονται στο σχολείο.

Ηεξέγερση του Πολυτεχνείου αποτελεί, θεωρητικά τουλάχιστον, κοινό κτήμα, μολονότι μεγάλο μέρος των νέων που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις έχουν νεφελώδη εικόνα των ιστορικών γεγονότων. Νεφελώδη εικόνα έχουν, μετά από σαράντα χρόνια προπαγανδιστικό σφυροκόπημα, και οι λιγότερο νέοι – για παράδειγμα, υπάρχουν ιστορικοί που συσχετίζουν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου με εκείνα του γαλλικού Μάη, που τραβάνε δηλαδή την Ιστορία από τα μαλλιά... Έτσι κι αλλιώς, οι ετήσιες υπενθυμίσεις στερούνται περιεχομένου, δημιουργούν κοινωνική αταξία, υποδαυλίζουν τον φανατισμό και, εν κατακλείδι, εφόσον βασίζονται στην ιστορική άγνοια, επικεντρώνονται περισσότερο στο παρόν, ένα παρόν που εκλαμβάνεται ως διαρκώς επιδεινούμενο. Έτσι, τα ιστορικά γεγονότα γίνονται αφορμές για σύγχρονα αιτήματα, αναλόγως με το πού φυσάει ο άνεμος.

Το χρονικό κάθε έθνους είναι γεμάτο από αιματηρά γεγονότα, από θριάμβους και τραγικές ήττες των κοινωνικών κινημάτων. Δεν είναι ούτε λογικό, ούτε πρακτικά δυνατό να γιορτάζουμε όλα αυτά τα γεγονότα – μερικές φορές μάλιστα, οι γιορτές αποκτούν άσεμνο χαρακτήρα· καταντούν πανηγύρια· απομακρύνονται τόσο από την αρχική ιδέα ώστε μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ποικίλους τρόπους αναλόγως με τις επιθυμίες και τα αντανακλαστικά της κάθε εξουσίας. Για παράδειγμα, το Πολυτεχνείο έχει χρησιμοποιηθεί για το αντι-ιμπεριαλιστικό κίνημα γενικώς και αορίστως, για το αντι-αμερικανικό κίνημα (εφόσον η πορεία έχει, αδιαλείπτως, αλλόκοτη κατάληξη στην αμερικανική πρεσβεία), για οικονομικά αιτήματα (εναντίον της λιτότητας επί σειράν ετών), ενώ, τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται για την καταγγελία της κρίσης και, πάλι περιέργως, περιλαμβάνει την καθιερωμένη στάση στην αμερικανική πρεσβεία. Πού κολλάει η αμερικανική πρεσβεία; Στο ότι η χούντα των συνταγματαρχών 1967-1974 υπήρξε όργανο της CIA; Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά – και οι σημερινοί Αμερικανοί που βλέπουν εικόνες φωνασκούντων Ελλήνων έξω από την αμερικανική πρεσβεία δεν καταλαβαίνουν –δικαίως– περί τίνος πρόκειται.

Έτσι κι αλλιώς, η επιμονή μας στην επέτειο του Πολυτεχνείου ταυτίζεται με την τυραννική παρουσία της αριστεράς που, μέσω των επετείων, υπενθυμίζει τον ηρωισμό και την πρωτοπορία της στους «αγώνες του λαού». Μάλιστα, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν την επέτειο άρχισε να σφετερίζεται το αναρχικό κίνημα, το Πολυτεχνείο ως ιστορικό γεγονός και ως ιδέα έγινε πεδίο σκληρών ανταγωνισμών για την ιδεολογική ηγεμονία. Από την πλευρά της η δημοκρατική δεξιά ενθαρρύνει τις γιορτές ώστε να φανεί αρκούντως φιλολαϊκή και να κλέψει λίγη από τη λάμψη του θύματος.

Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου πρέπει να τοποθετηθούν σε ακριβέστερη βάση: ούτε η αριστερά, ούτε οι αναρχικοί πρωτοστάτησαν στην εξέγερση· το 1973 το φοιτητικό κίνημα δεν ήταν κομματικοποιημένο όπως έγινε μετά τη μεταπολίτευση. Επίσης, η εξέγερση δεν ανέτρεψε το χουντικό καθεστώς παρότι το κλόνισε: αντιθέτως, μετά την εισβολή των τεθωρακισμένων στο Πολυτεχνείο, άλλαξε η στρατιωτική ηγεσία και ακυρώθηκαν οι κινήσεις της λεγόμενης «γεφυροποίησης» του δημοκρατικού πολιτικού κόσμου με τη χούντα. Για λίγο καιρό τα πράγματα χειροτέρεψαν προτού καλυτερέψουν.

Η περίοδος από το 1974 μέχρι σήμερα διέπεται από τον μιζεραμπιλιστικό λόγο της αριστεράς σύμφωνα με τον οποίον ο κόσμος είναι «μια παγίδα με σκατά» όπως έγραφαν στους τοίχους οι εξεγερμένοι του γαλλικού Μάη. Προστέθηκε ένας ακόμα μύθος στη μυθολογία του Εμφυλίου και της ελληνικής αριστεράς – ένας μύθος περί παλλαϊκής εξέγερσης και περί αριστερής αυτοθυσίας που εμπλούτισε την αριστερή αγιογραφία. Ταυτοχρόνως, η λεγόμενη «Γενιά του Πολυτεχνείου», στην οποία συνωστίστηκαν περισσότεροι απ’ όσοι χωρούσαν, ανέβηκε στην εξουσία. Δεν απεδείχθησαν όλοι οι άνθρωποι ίδιοι –γραφειοκράτες, λιγούρια, σοβιετόφιλοι σταλινικοί, μεταρρυθμιστές σταλινοειδείς, τροτσκιστές κολλημένοι στο 1917, επαρχιώτες λαϊκιστές – ούτε μπορούμε να ισοπεδώσουμε έναν τόσο μεγάλο πληθυσμό που «ήρθε στα πράγματα». Ωστόσο, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, το Πολυτεχνείο χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο της αριστεράς προσθέτοντας ένα ακόμη εύσημο στις «θυσίες του λαού» και ανοίγοντας τον δρόμο για την ιδεολογική της ηγεμονία.

Έτσι, μετά το 1974, επικρατεί η αντιευρωπαϊκή, αντιαμερικανική και γενικώς η αντιδυτική νοοτροπία που συνοδεύεται από κοινωνικά οράματα σοσιαλιστικής γραφειοκρατίας, εχθρότητας προς τις επενδύσεις (ιδιαίτερα προς το λεγόμενο «ξένο κεφάλαιο»), απόρριψης κάθε ατομικής πρωτοβουλίας, περιφρόνησης των θεσμών και των νόμων, καθώς και υποκριτική προσκόλληση στην «πολιτική ορθότητα», στη δημοκρατική υπερευαισθησία (λόγου χάρη, το ΚΚΕ εκφέρει λόγο δημοκρατικής νομιμότητας ενώ δεν είναι καν κοινοβουλευτικό κόμμα) και σε μια κατασκευασμένη εκδοχή για την ελληνική ιστορία.

Η ιστορική λήθη είναι επικίνδυνη για τα έθνη – άλλο τόσο είναι επικίνδυνη η παραμορφωτική υπερμνησία και η επιλεκτική ανάσυρση συγκεκριμένων γεγονότων. Η ελληνική αριστερά έχει την παθολογική τάση να θυμάται ό,τι τη συμφέρει, όπως τη συμφέρει –και να μας επιβάλλει ξανά και ξανά τις αναμνήσεις της. Η επέτειος του Πολυτεχνείου πρέπει να καταργηθεί, το γεγονός πρέπει να τεθεί στην πραγματική του βάση μέσα στο πλαίσιο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας κι όλοι εμείς πρέπει να προχωρήσουμε σε καινούργιες περιπέτειες.

Athens Voice