Γκαλίνα Βισνιέφσκαγια: Σίγησε η φωνή - θησαυρός της Ρωσίας

Πέθανε στα 86 της χρόνια η μεγάλη σοπράνο και σύζυγος του Ροστροπόβιτς, Γκαλίνα Βισνιέφσκαγια

Του Παύλου Ηλ. Αγιαννίδη

Φωτο: Η Γκαλίνα Βισνιέφσκαγια το 1963 στο Ρόγιαλ Αλμπερτ Χολ του Λονδίνου, μελετώντας την παρτιτούρα για το «Πολεμικό Ρέκβιεμ» του Μπέντζαμιν Μπρίτεν. Δεξιά, με τον σύζυγό της Μστισλάφ Ροστροπόβιτς το 2007 στο Κρεμλίνο

Θεωρούνταν κάτι σαν «εθνικός θησαυρός» για τη Ρωσία. Για τη σαγηνευτική φωνή της ο βρετανός συνθέτης Μπέντζαμιν Μπρίτεν έγραψε το θρυλικό «Πολεμικό ρέκβιεμ» του. Πολιόρκησε και έπεισε τον διάσημο βιολοντσελίστα και μαέστρο - και φίλο της Ελλάδας - Μστισλάφ Ροστροπόβιτς να γίνει ο τρίτος της σύζυγος από το 1955 (έως το 2007 που εκείνος πέθανε).

Αυτά και πολλά άλλα χαρακτηρίζουν τη διάσημη - και αγαπημένη στη Ρωσία, αλλά και στην Αμερική και στη Γαλλία, όπου έζησε ως εξόριστη από το 1974 - δραματική σοπράνο Γκαλίνα Βισνιέφσκαγια, η οποία σίγησε χθες στα 86 της.

Η Βισνιέφσκαγια έγινε γνωστή στη δεκαετία της εξορίας της από το σοβιετικό καθεστώς για την «ανάρμοστη», όπως είχε χαρακτηριστεί, στάση της, μαζί με εκείνη του αγαπημένου της Μστισλάφ ή Σλάβα Ροστροπόβιτς (που τον έχουμε δει και ακούσει επανειλημμένα στην Ελλάδα, κυρίως στο Ηρώδειο και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αλλά και στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου με την Ορχήστρα Νέων της Ευρωπαϊκής Ενωσης).

Το «έγκλημά» τους; Οτι υποστήριξαν με θέρμη και μαχητικότητα τον επίσης εξόριστο και θεωρούμενο ως αντικαθεστωτικό συγγραφέα Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, ο οποίος το 1968 στην ντάτσα τους (την εξοχική τους κατοικία) είχε γράψει το μεγαλύτερο μέρος από το πολυθρύλητο έργο του «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» (για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αντικαθεστωτικών στην παγωμένη Σιβηρία), που του είχε χαρίσει το Νομπέλ Λογοτεχνίας.

Αυτή η γενναία στάση έφερε και στην ίδια και στον Σλάβα επαίνους στα καλλιτεχνικά σαλόνια της Ευρώπης και της Αμερικής, αλλά και ακόμη πιο θερμά χειροκροτήματα στις κοινές συναυλίες του ζεύγους, με εκείνον στο πιάνο ή στο πόντιουμ μεγάλων ορχηστρών. Οταν η «σκούρα» και τόσο χαρακτηριστική φωνή της - υπόδειγμα, κατά τους κριτικούς, της Ρωσικής Σχολής - την ανέδειξε σε εξαιρετική ερμηνεύτρια ρόλων, όπως της Αΐντα του Βέρντι ή της Τόσκα και της Μπατερφλάι του Πουτσίνι (οι ηχογραφήσεις της εμφορούνται από μια απαράμιλλη δραματική ένταση).

Εκείνη, μια απλή τραγουδίστρια οπερέτας, γεννημένη στο Λένινγκραντ (μετέπειτα Αγία Πετρούπολη), που είχε φτάσει να αναδειχθεί σε αστέρι του Μπαλσόι της Μόσχας. Εξ ου και η τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη της, πριν από τη χθεσινή παράσταση της «Τουραντό» στο διάσημο ρωσικό θέατρο.

Τη φωνή της Βισνιέφσκαγια δεν αξιοποίησε μόνο ο Μπρίτεν, αλλά και ο άλλος μεγάλος φίλος της, που επίσης είχε προβλήματα με το σοβιετικό καθεστώς - κυρίως με τον Στάλιν: ο μεγάλος ρώσος συνθέτης Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Σε εκείνη έδωσε τον ρόλο τής... ματωμένης «Λαίδης Μάκβεθ του Μτσενσκ» στην ομότιτλη όπερά του.

Η σοπράνο που αποχαιρέτησε το 1982 τη σκηνή της όπερας ως συγκινητική Τατιάνα στον «Ευγένιο Ονέγκιν» του Τσαϊκόφσκι, για να γράψει τα απομνημονεύματά της υπό τον τίτλο «Galina», στα οποία πήρε και την εκδίκησή της από τους σοβιετικούς διώκτες της, αναγνωρίστηκε ως σταρ στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα. Το τελευταίο και πιο κρύο πιάτο της εκδίκησής της ήταν ότι έφτασε να θεωρείται πλέον «εθνικός θησαυρός» στην πατρίδα της, κάτι που επισήμαναν σε δηλώσεις τους και οι Βλαντίμιρ Πούτιν και Ντμίτρι Μεντβέντεφ, κάνοντας λόγο για μία από τις «τελευταίες Μεγάλες».

ΤΑ ΝΕΑ